وزارت آموزش‌وپرورش زیر آوار معوقات
گروه اقتصاد اجتماعی|
به گمان شما حمیدرضا گنگوزهی، آموزگار دبستان، وقتی صبح یکشنبه 15فروردین1395، در روستای مرزی نوکجویِ روتک، بخش مرکزی خاشِ سیستان‌وبلوچستان، از خواب بیدار شد تا برود سرکار و بعد در زنگ تفریح جان کودکان دانش‌آموز مدرسه را نجات دهد و خودش زیر آوار بماند و بمیرد، به چه فکر می‌کرد؟ به هزینه‌های درمان قلب بیمار دختر دو ساله‌اش یا به 3میلیون و 159هزار تومانی که بابت 7ماه آموزگاری حق‌التدریسی، به ازای حقوق ماهانه 450هزار تومان برای خانواده 4نفره‌اش طلبکار بود؟ او برای دانش‌آموزانش هیچ تفاوتی با هیچ کدام از معلم‌هایی که پیش از این داشتند، نداشت جز اینکه جان‌شان را نجات داد. اما برای وزارت آموزش‌وپرورش، او یک تفاوت دیگر داشت؛ او هم جزو معلم‌هایی بود که بهشان می‌گویند حق‌التدریسی، یعنی استخدام آموزش‌وپرورش نیستند و ممکن‌است ماه‌ها حقوق نگیرند.
بیش از یک ماه است که سال تحصیلی۹۵-۹۶ آغاز شده است و ساعت‌های تدریس برای تعدادی از نیروهای حق‌التدریس تعیین شده است. اما آنها هنوز عیدی و حقوق سه ماه فروردین، اردیبهشت و خرداد خود را دریافت نکرده‌اند. با این همه، هزاران نیروی حق‌التدریسی که کمبود نیروی انسانی آموزش‌وپرورش را تا حدودی جبران می‌کنند، باز سر کلاس درس حاضر می‌شوند.
بازنشستگی‌های سالانه در وزارتخانه آموزش‌وپرورش، کمبود نیرو را به مساله‌یی جدی‌تر از پیش تبدیل کرده است و به همین سبب هم، وزیر آموزش‌وپرورش، پیش از رفتن از وزارتخانه‌یی که بیش از سه سال در راس آن بود، از افرادی که موعد بازنشستگی‌شان رسیده بود، درخواست کرد درصورت تمایل به کار معلمی ادامه دهند تا مشکل‌شان تاحدودی رفع شود.
علی‌اصغر فانی، وزیر سابق آموزش‌وپرورش، هم خردادماه امسال، به میزان گفته بود: «ساماندهی نیروی انسانی در آموزش‌وپرورش از دو ماه پیش شروع شده است و تا دو ماه دیگر این ساماندهی به پایان می‌رسد و با مشخص شدن تعداد معلمان موردنیاز تعداد معلم حق‌التدریس جذب شده مشخص خواهد شد. پیشنهاد استخدام 20هزار نفر را در آموزش‌وپرورش به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور داده‌ایم که شامل 10هزار نفر از طریق دانشگاه فرهنگیان و 10هزار نفر نیز فارغ‌التحصیلان سایر دانشگاه‌ها خواهد بود.»
مسعود ثقفی، سخنگوی آموزش‌وپرورش شهر تهران، نیز فروردین ماه در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، پیرامون استخدام معلمان به‌ویژه معلمان حق‌التدریسی در آموزش‌وپرورش گفته بود: «ابتدا سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی ردیف استخدامی اختصاص می‌دهد و سپس آموزش و پرورش استخدام می‌کند. استخدام‌های آموزش‌وپرورشی از طریق دانشگاه فرهنگیان و از طریق آزمون استخدامی است که در برگزاری آزمون استخدامی برخی معلمان مانند معلمان حق‌التدریسی به دلیل سابق کاری خود امتیاز ویژه‌یی را دارند.»
وزارت آموزش‌وپرورش دو سال است که برای تامین نیروی انسانی از آزمون استخدامی استفاده می‌کند. امسال نیز ۱۰ هزار نیروی انسانی را طبق ماده۲۸، در دانشگاه فرهنگیان جذب می‌کند. این آزمون محدودیت جنسیتی و سنی دارد و افراد بالای ۳۰ سال نمی‌توانند در این آزمون شرکت کنند. بنابراین بسیاری از نیروهای حق‌التدریسی که سابقه‌یی طولانی در آموزش عمومی دارند، به موجب محدودیت‌ها، سهمی از آزمون استخدامی نخواهند داشت.
نیروهای حق‌التدریسی بخشی از معوقات خود را که مربوط به مهر تا اسفند۹۴ بود، هرچند با وقفه‌یی طولانی دریافت کردند، اما همچنان وزارت آموزش‌وپرورش به آنان بدهکار است.
ابتدای شهریور ماه، نمایندگان مجلس شورای اسلامی با تصویب درخواست تغییر دستور در مجلس و رسیدگی خارج از نوبت به طرح اصلاح تبصره۱۰ ماده ۱۷قانون استخدام حق‌التدریسی‌های آموزش‌وپرورش موافقت کردند. همان زمان قاسم احمدی لاشکی، نماینده مردم نوشهر در مجلس و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات، در توضیح این طرح به ایسنا گفته بود: «از حدود ۲۸هزار نیروی حق‌التدریسی نیز ۱۵هزار و ۷۰۰نفر واجد شرایط استخدام در آموزش‌وپرورش تخصیص داده شده است. این عزیزان در گذشته با دریافتی ۵۰هزار تومانی مشغول کار شدند به امید روزی که در آموزش پرورش استخدام شوند و غالبشان مدرک فوق لیسانس و دکترا دارند و بی‌سواد یا کم سواد نیستند.»
او بااشاره به شرط‌های مندرج در طرح مذکور برای استخدام معلمان حق‌التدریسی گفت: «شروطی چون مدرک تحصیلی فوق دیپلم، سنوات و نیاز آموزش‌وپرورش از شروطی است که براساس آنها حق‌التدریسی‌ها جذب آموزش‌وپرورش خواهند شد.»
یکشنبه، 11مهرماه1395 هم، رییس‌جمهوری قانون اصلاح تبصره۱۰ ماده۱۷ قانون تعیین تکلیف استخدامی معلمین حق‌التدریسی و آموزشیاران نهضت سوادآموزی در وزارت آموزش‌وپرورش را برای اجرا به وزارت آموزش‌وپرورش و سازمان اداری و استخدامی کشور ابلاغ کرد. بنابر اصلاحیه این قانون «بار مالی ناشی از اجرای این قانون در حد سقف حق‌التدریس سالانه و از محل حق‌التدریس پرداختی به کارکنان رسمی و خروج بازنشستگان آموزش‌وپرورش تامین می‌گردد. به کارگیری این نیروها الزامی برای استخدام رسمی نیست.»
در این مورد یک معلم حق‌التدریسی پایه دوم ابتدایی استان البرز، به مهر می‌گوید: «سال تحصیلی جدید هم آغاز شده، اما هنوز عیدی و حقوق سه ماه اول امسال پرداخت نشده است. اما با این وجود من همچنان هم ۲۴ساعت در هفته تدریس می‌کنم که آموزش‌وپرورش آن را ۲۲ساعت محسوب می‌کرد که با اعتراض‌های ما آن را ۲۴ساعت محاسبه کردند، اما حق‌الزحمه اضافه نشد. در صورتی که بنده در کنار تدریس، مربی ورزش نیز بودم.»
وی با ابراز تاسف از شرایط موجود نیروی‌های حق‌التدریسی گفت: «با سخت‌ترین شرایط و گذشت سال‌های زیاد تدریس در آموزش‌وپرورش، شرایط آزمون را به دلیل محدودیت‌های سنی و جنسیتی داریم و آموزش وپرورش باوجود بلاتکلیفی ما قصد برگزاری آزمون و گرفتن ۱۰هزار نیروی جدید را دارد.»
گذشته از تمام این‌ها، باید دید رفتن علی‌اصغر فانی در نخستین ماه آغاز سال تحصیلی چه تاثیری بر این مشکل خواهد گذاشت و آیا این تغییر و انتخاب فردی جدید برای اداره این وزارتخانه می‌تواند به تعیین تکلیف و استخدام یا حداقل پرداخت به موقع حقوق آنان بینجامد یا اینکه وزیر جدید اولویت را به حل مسائل و مشکلات دیگر این وزارتخانه می‌دهد و این مشکل همچنان لاینحل باقی می‌ماند.
