تحقق 8درصدی درآمدهای دولت در 2ماهه نخست

در فروردین و اردیبهشت‌ماه 95 هیچ پرداخت عمرانی صورت نگرفت

گروه اقتصاد کلان|حسن صادقی|

بانک مرکزی در تازه‌ترین گزارش خود، گزیده آمارهای مالی و بودجه اردیبهشت‌ماه سال جاری را منتشر کرد. بر اساس این گزارش درآمدهای دولت در 2ماهه نخست سال 95 نسبت به مدت مشابه سال قبل 8.9‌درصد افزایش داشته و پرداخت‌های هزینه‌های جاری نیز با رشدی برابر با 7.8 روبه‌رو بوده است. داده‌های آماری بانک مرکزی همچنین نشان ‌می‌دهند درآمد دولت در بازه زمانی فروردین تا پایان اردیبهشت سال جاری به رقمی برابر با 133‌هزار و 857‌میلیارد ریال رسیده در حالی که در بودجه مصوب 2ماهه 95، درآمد 267‌هزار و 330‌میلیارد ریالی در نظر گرفته شده بود. هزینه‌های جاری دولت اعم از پرداخت‌های هزینه‌یی ملی و استانی نیز رقم 226‌هزار و 245‌میلیارد ریال را به ثبت رسانده که بیش از 62‌درصد از مقدار مصوب 2ماهه را توانسته محقق کند. از این رو بررسی داده‌های بانک مرکزی از عملکرد بودجه دولت نشان می‌دهد با وجود تنگناهای درآمدی دولت از فروش نفت و مواد معدنی که مطابق با این گزارش، کسری 95درصدی دارد، درآمدهای مالیاتی نقش پررنگی در تامین هزینه‌های جاری دولت داشته است. با این حال طبق بررسی‌های «تعادل» عملکرد 2ماهه دخل و خرج دولت در سال جاری نشان می‌دهد دولت در تحقق درآمدهای خود چندان موفق نبوده به‌طوری که بر اساس این گزارش تنها 50‌درصد از درآمد 2ماهه مصوب، محقق شده است. از این رو کاهش قیمت نفت و رکود موجود در بازار داخلی بیشترین تاثیرات منفی را بر میزان تحقق بودجه دولت گذاشته است به‌طوری‌که درآمدهای مالیاتی در این گزارش 118‌هزار و 505‌میلیارد ریال برآورد شده که از این میزان تنها 67‌درصد از مقدار مصوب محقق شده و از سوی دیگر سایر درآمدهای دولت نیز 15‌هزار و 351‌میلیارد ریال بوده است که اختلاف فاحشی با مقدار مصوب در بودجه 2ماهه نخست سال 95 (90هزار و 964میلیارد ریال) دارد.

کسری 95‌درصدی واگذاری‌های سرمایه‌ای

داده‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد، درآمد حاصل از واگذاری‌ دارایی‌های سرمایه‌یی در حالی 7‌هزار و 200‌میلیارد ریال گزارش شده که در مصوب 2ماهه 134‌هزار و 279‌میلیارد ریال برای آن تعیین شده بود. همچنین درآمدهای نفتی در این 2ماهه نیز اختلاف فاحشی با مقدار مصوب 2ماهه دارد به‌طوری‌که درآمدهای حاصل از نفت و فرآورده‌های نفتی 6‌هزار و 728‌میلیارد ریال گزارش شده که این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته 89.3‌درصد کاهش داشته است. از سوی دیگر بیشترین کاهش درآمدهای حاصل از واگذاری دارایی‌های سرمایه‌یی به منابع حاصل از ارزش نفت خام مربوط است که در این 2ماه درآمد آن به 3‌هزار و 73‌میلیارد ریال رسیده که این مقدار خبر از کاهش 93‌درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل می‌دهد. به نظر می‌رسد با افزایش فروش نفت در دوره پسابرجام و وصول طلب‌های دولت در ماه‌های آینده، بخش زیادی از کسری درآمد دولت در بخش منابع حاصل از فروش دارایی‌های سرمایه‌یی جبران شود. از طرف دیگر سازمان خصوصی‌سازی نیز در مدت 2ماهه 471‌میلیارد ریال از فروش اموال منقول و غیرمنقول را به خزانه دولت واریز کرده که این مقدار رشد 425‌درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل دارد.

تخصیص صفر به طرح‌های عمرانی

از سوی دیگر داده‌های بانک مرکزی همچنان خبری از پرداخت‌های هزینه‌یی ارائه نکرده و حتی گزارش عملکرد فروردین ماه سال جاری نیز رقمی از میزان پرداخت‌های عمرانی دولت ارائه نداده اما میزان اعتبار مصوب در 2ماهه نخست سال جاری 97‌هزار و 638‌میلیارد ریال پیش‌بینی شده است. با این حال یافته‌ها از بررسی داده‌های بانک مرکزی از مدت مشابه سال‌های 93 و 94 بیانگر ناکافی بودن اعتبارات تخصیص یافته به بودجه‌های عمرانی است. از سوی دیگر تصویب بودجه 95 به دلیل وجود کشمکش‌های دولت با مجلس نهم به ماه‌های اول سال جاری به تعویق افتاد و بودجه عمومی دولت در 2ماهه نخست سال جاری در قالب متمم به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شد، بنابراین به دلیل تصویب نشدن بودجه سال جاری در سال گذشته و تنگناهای اعتباری دولت، بانک مرکزی در عملکرد 2ماهه و یک‌ماهه خود از اعلام پرداخت‌های عمرانی خودداری کرده است. با این حال با مراجعه به اعتبارات 2ماهه پرداخت‌های عمرانی در مدت مشابه سال‌های گذشته، به خوبی می‌توان فهمید که مقدار آنها چندان نمی‌تواند گره کور طرح‌های نیمه تمام را بگشاید. در این بررسی پرداخت‌های عمرانی دولت در 2ماهه نخست سال‌های 93 و 94 به ترتیب برابر با 30‌هزار و 34‌هزار و 500میلیون تومان بوده است. از این رو خلأ اعتبار کافی برای بخش‌های عمرانی، بر بحران پروژه‌های نیمه‌تمام افزوده است به‌طوری‌که چندی پیش علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی وضعیت طرح‌های نیمه تمام در کشور را در مرز هشدار اعلام و از همه دستگاه‌های ذی‌ربط درخواست کرد برای سرعت بخشیدن به اتمام برخی از این پروژه‌ها با دولت همکاری کنند.

افزایش 50.7‌درصدی واگذاری دارایی‌های مالی

عملکرد 2ماهه نخست سال جاری دولت نشان می‌دهد واگذاری دارایی‌های مالی نسبت به مدت مشابه سال قبل رشدی برابر با 50.7‌درصد داشته است. عملکرد 3ساله دولت در بخش واگذاری اموال و دارایی‌های مالی از رشد پلکانی درآمدهای واگذاری‌ دارایی‌ها خبر می‌دهد به گونه‌یی که عملکرد دولت در واگذاری دارایی‌ها در مدت مشابه دو سال قبل از رقم 53‌هزار و 97‌میلیارد ریال در سال93، به رقم 79هزار و 31‌میلیارد ریال در سال 94 و در 2ماهه سال 95 به رقمی برابر 119‌هزار و 132‌میلیارد ریال رسیده است. با این حال به نظر می‌رسد دولت در راستای بازپرداخت بخشی از بدهی خود به شبکه بانکی و پیمانکاران در سال جاری اوراق بیشتری منتشر کند.

در همین راستا مهدی بنایی، مدیرکل مدیریت بدهی‌های وزارت امور اقتصادی و دارایی از انتشار 670هزار‌ میلیارد ریال اوراق مشارکت و اسناد خزانه اسلامی خبر داد که بنابراین انتظار می‌رود در عملکرد 2ماهه سال جاری، واگذاری دارایی‌ها افزایش بیشتری داشته باشد. همچنین در ادامه داده‌های بانک مرکزی خالص واگذاری دارایی‌های مالی با رشد 48.8‌درصدی به رقم 117‌هزار و 562‌میلیارد ریال رسیده است، جالب است که‌ درصد تغییر خالص واگذاری دارایی‌های مالی در 2ماهه ابتدایی 95 نسبت به مدت مشابه در سال 94، در مقایسه با ‌درصد تغییر سال گذشته نسبت به سال93 ثابت مانده است.

داده‌های بانک مرکزی از وضعیت بودجه عمومی دولت در عملکرد 2ماهه حاکی از آن است که درآمدهای مالیاتی مستقیم و درآمدهای مالیاتی غیرمستقیم در عملکرد 2ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه دو سال گذشته افزایش داشته است به‌طوری‌که درآمد مالیات‌های مستقیم دولت 21.6‌درصد و درآمد مالیات‌های غیرمستقیم 42.7‌درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته است. از این رو درآمد مالیاتی دولت در گزارش عملکرد 2ماهه بانک مرکزی، از 36‌هزار و 693‌میلیارد ریال در 2ماهه نخست سال 93، به 61‌هزار و 89‌میلیارد ریال در 2ماهه نخست سال جاری رسیده است. این در حالی است که با توجه به سایه سنگین رکود بر بازار داخلی، انتظار می‌رفت درآمدهای مالیاتی با کاهش روبه‌رو باشد اما به دلیل تحول در ساختار مالیاتی کشور، دریافتی‌های مالیاتی در مدت مشابه هر 3سال اخیر روند افزایشی داشته است. به‌طوری‌که داده‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد عملکرد 2ماهه درآمدهای مالیاتی مستقیم دولت در سال‌های 93 و 94، 41هزار و 681میلیارد ریال و 47‌هزار و 219‌میلیارد ریال بوده که در تازه‌ترین ارقام منتشر شده در عملکرد 2ماهه دولت در سال جاری، این میزان به 57‌هزار و 415‌میلیارد ریال افزایش یافته است. در یافت‌های مالیات غیرمستقیم دولت نیز از روند مالیات‌های مستقیم پیروی کرده و با یک روند افزایشی در 2ماه نخست سال جاری به رقم 61‌هزار و 89‌میلیارد ریال رسیده است. ‌

با این حال آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد، همچنان سیستم مالیاتی کشور به اصلاحات ساختاری بیشتری نیاز دارد. به‌طور مثال بررسی میزان دریافتی‌های دولت از مالیات بر درآمدها حاکی از آن است که همچنان بخش اعظم این دریافتی‌ها متعلق به حقوق کارکنان بخش‌های دولتی و خصوصی است و میزان دریافتی‌های دولت از مالیات بر درآمد مشاغل، کمتر از نصف مالیات بر درآمد حقوق کارکنان بخش خصوصی است. در این گزارش عایدی دولت از مالیات بر حقوق کارکنان بخش عمومی، 7‌هزار و 610، حقوق کارکنان بخش خصوصی 6‌هزار و 107 و از بخش مشاغل 3‌هزار و 752‌میلیارد ریال بوده است. با این حال مالیات بر مستغلات 471‌میلیارد ریال گزارش شده که این مقدار همچنان از نصف درآمدهای دولت از مالیات بر سیگار کمتر است.

7میلیارد و 597 میلیون دلار بدهی خارجی

گزیده آمارهای اقتصادی بانک مرکزی همچنین در گزارشی بدهی‌های خارجی دولت را اعلام کرد. بنابر این گزارش، مجموع بدهی‌های خارجی دولت در 2ماهه نخست سال جاری به رقم 7‌میلیارد و 597میلیون دلار رسیده که از این میزان 2‌میلیارد و 160میلیون دلار بدهی خارجی کوتاه‌مدت دولت و 5‌میلیارد و 437میلیون دلار دیگر متعلق به بدهی‌های خارجی بلندمدت است. در این آمارها مجموع بدهی‌های خارجی دولت در این 2ماه نسبت به ماه گذشته 75میلیون دلار کاهش داشته است.

مشاهده صفحات روزنامه