گوش ناشنوای جهان برای حرف‌های 2/2 میلیارد کودک
پای حقوق کودک که در میان باشد به خاطر حس ترحم هم که شده بیشتر کشورها مدعی رعایت این حقوق هستند اما واقعیت چیست؟ کدام کشورها به معنای واقعی حقوق کودکان را رعایت می‌کنند؟ آن طور که آمارهای تازه منتشر شده از سوی موسسه«کیدزرایتز» نشان می‌دهد، برخی کشورها ازجمله نروژ، پرتغال و ایسلند در رتبه‌های نخست قرار دارند و نخستین کشورهایی هستند که حقوق کودکان را به طور کامل رعایت می‌کنند اما نکته غم‌انگیزی که در این گزارش دیده می‌شود مربوط به « شاخص مشارکت کودکان» است که هیچ یک از کشورها نتوانسته‌اند رتبه قابل قبولی در این رابطه کسب کنند. آن طور که آمارهای این گزارش نشان می‌دهد از کل 163کشوری که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته‌اند، هیچ یک این شاخص را در حقوق کودک مورد توجه قرار نداده‌اند. این بدان معناست که نظر کودکان کل جهان یعنی چیزی حدود 2.2میلیارد کودک به طور مستقیم نه دیده و نه شنیده می‌شود.
این گزارش شاخص‌های مختلفی برای بررسی میزان توجه کشورها به حقوق کودک دارد. از آن جمله می‌توان به حق زندگی، حق سلامت، حق آموزش، حق حفاظت و فراهم کردن بستر برای حقوق کودکان اشاره کرد. با این حال نباید فراموش کرد که حقوق کودکان به عنوان یک معاهده بین‌المللی تنها به صورت داوطلبانه از سوی برخی کشورها پذیرفته شده است و به طور قطع وضعیت کودکان در کشورهایی که این معاهده و پیمان‌نامه حقوق کودک را قبول نکرده‌اند، مشخص نیست؛ کشورهای جنگ‌زده یا دچار بحران که حتی نمی‌توان آمار درستی از سلامت کودکان آن داشت.
با این حال آمارهای این موسسه نشان می‌دهد که برخی کشورها ازجمله پرتغال، ایسلند، اسپانیا، سوییس، اسلوواکی، ایرلند، فرانسه، فنلاند و تونس بعد از نروژ در رتبه‌های برتر این لیست قرار دارند. گزارش فوق تایید کرده است که کشورها در سراسر جهان در رعایت پیمان‌نامه حقوق کودک افت داشته‌اند و وضعیت جالبی را در سال جاری میلادی تجربه نمی‌کنند. جایگاه ایران نیز در میان این کشورها در رتبه 84 قرار دارد. یعنی ایران هشتاد و چهارمین کشوری است که حقوق کودک را رعایت می‌کند. البته ایران در سال 73 به صورت داوطلبانه پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک را پذیرفته و خود را به اجرای آن مکلف کرده است. با این حال نمی‌توان رتبه‌یی که ایران در میان کشورهای دیگر کسب کرده است را چندان مطلوب دانست. براساس گزارشی که «کیدزرایتز» منتشر کرده است، کشورهای گینه، آنگولا، لسوتو، گینه استوایی، گینه بیسائو، پاپوآ گینه نو، چاد، افغانستان، آفریقای مرکزی و وانواتو نیز در رتبه‌های انتهای فهرست قرار گرفته‌اند.
این گزارش نشان می‌دهد که در حوزه حق سلامت، آمار مربوط به درصد کودکان زیر پنج سال مبتلا به سوءتغذیه، واکسیناسیون کودکان یک ساله، درصد جمعیت روستایی و شهری که به تسهیلات فاضلاب بهداشتی و درصد جمعیت روستایی و شهری که به منابع آب سالم دسترسی دارند در نظر گرفته شده‌اند. این آمار مرگ و میر درحالی بیان شده که طبق آخرین گزارش یونیسف نیز 69 میلیون کودک تا سال 2030 به دلیل عوامل قابل پیشگیری می‌میرند. این هشدار که به تازگی از سوی یونیسف بیان شده است در گزارش سالانه این سازمان با نام «وضعیت کودکان جهان» آمده و نشان می‌دهد که در صورت ادامه روند فعلی تا سال 2030میلادی 167میلیون کودک در فقر به سر خواهند برد و حدود 750میلیون زن و دختر نیز در سنین کودکی مجبور به ازدواج خواهند شد.
طبق گزارش«کیدزرایت»، عدم تبعیض، توجه به بهترین منافع کودک، احترام به نگاه کودکان و مشارکت آنان، بهترین بودجه در نظر گرفته شده، قوانین موجود، جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌های تفکیکی و همکاری حکومت و جامعه مدنی برای حقوق کودکان نیز شاخص‌هایی بوده‌اند که در رتبه‌بندی کشورها در فراهم کردن بستر برای رعایت حقوق کودکان مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
موسسه کیدزرایتز در گزارش خود به ۱۶۳کشور بررسی شده در گزارش توصیه می‌کند که تلاش‌های خود در مبارزه با تبعیض علیه گروه‌های اقلیت کودکان و جوانان را افزایش دهند. کودکان آسیب‌پذیر و به حاشیه رانده شده همچون کودکان پناهنده، کودکان مهاجر، کودکان توان‌یاب، کودکان خیابانی و کودکان بومی همچنان به طور گسترده مورد تبعیض قرار می‌گیرند.
براساس این گزارش رابطه حکومت‌ها و جامعه مدنی نیز نیاز به بهبود دارد زیرا همچنان در برخی کشورها توسعه نیافته است و مبارزان حقوق کودکان همچون روزنامه‌نگاران و فعالان جامعه مدنی مورد خشونت، تهدید یا سوءاستفاده قرار گرفته یا زندانی می‌شوند. نتایج گزارش حقوق کودکان سال ۲۰۱۶ نشان می‌دهد، شکوفایی اقتصادی لزوما به بهبود رعایت حقوق کودکان منجر نمی‌شود. به عنوان مثال لوکزامبورگ، کانادا و ایتالیا با وجود اقتصاد قوی خود به ترتیب رتبه‌های ۵۶، ۷۲ و ۸۱ این فهرست را دارا هستند و در مقابل تونس در رتبه ۱۰ و تایلند در رتبه ۲۱ قرار گرفته است. آنچه در این گزارش نیز تاکید شده است، مساله وضعیت کودکان مهاجر و پناهنده است که به توجه به بحران مهاجرت در یک سال گذشته میلادی وخیم‌تر هم شده است؛ مساله‌یی که به نظر می‌رسد در برخی کشورهای مهاجرپذیر نیز چندان قابل توجه نبوده است.
