گروه جهان|
پس از روسیه، روابط ترکیه با آلمان نیز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکای استراتژیک خود متشنج شده است. پارلمان آلمان در پی ماه‌ها بحث پرمناقشه، سرانجام برخلاف نظر دولت ترکیه قطعنامه‌یی را تصویب کرد که در آن قتل عام صدسال پیش ارامنه در امپراتوری عثمانی نسل‌کشی نامیده شده است. تصمیمی که با واکنش تند ترکیه روبه‌رو شده و رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه، تهدید کرده که گام‌های لازم را در این باره بررسی خواهد کرد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، اردوغان در روزهای گذشته طی یک تماس تلفنی از آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، خواسته بود جلو تصویب این قطعنامه را بگیرد. وی تهدید کرده بود تصویب چنین قطعنامه‌یی مناسبات ترکیه با آلمان را دچار مشکل خواهد کرد. گفته می‌شود، در نشست پارلمان هنگام بحث درباره قطعنامه آنگلا مرکل، صدراعظم و فرانک والتراشتاین‌مایر، وزیرخارجه آلمان حضور نداشتند، هرچند ائتلاف حاکم دموکرات مسیحی‌ها و سوسیال دموکرات‌ها از این قطعنامه حمایت کرده‌اند. قطعنامه پارلمان فدرال آلمان به مناسبت یکصدمین سالگرد کوچ اجباری و قتل‌عام ارامنه در سال 1916 میلادی صادر شده است. منابع مختلف می‌گویند که در این ماجرا حدود یک میلیون و 500 هزار ارمنی به فجیع‌ترین شکل ممکن قتل‌عام شدند. تصاویر باقیمانده از آن دوران نیز، بخش اعظم این موضوع را تایید می‌کند. اما دولت ترکیه می‌گوید که ارامنه در جریان جنگ کشته شده‌اند و تعداد آنها نیز بسیار کمتر از یک میلیون و 500 هزار نفر بوده است. بنا بر این گزارش، بر سر استفاده از اصطلاح نسل‌کشی در تیتر قطعنامه، فراکسیون احزاب حاکم و اپوزیسیون آلمان حدود یک ماه پیش به توافق رسیدند و حزب چپ‌ها نیز اعلام کرد
که به آن رای خواهد داد. اما رای‌گیری درباره آن چند بار به تعویق افتاد. به گزارش خبرگزاری آلمان، قطعنامه پنج‌شنبه دوم ماه ژوئن 2016 با رای اکثریت مطلق نمایندگان مجلس تصویب شد. مجلس در متن قطعنامه‌یی که تاریخی خوانده شده، ضمنا به خاطر اینکه دولت آلمان، در دوران کشتار جمعی ارامنه با امپراتوری عثمانی مناسبات نزدیکی داشته و به این کشتار جمعی اعتراضی نکرده است، پوزش خواسته است. به گزارش رسانه‌های آلمانی، در هفته‌های گذشته نه تنها دولت آلمان و شخص اردوغان کوشیدند مانع تصویب قطعنامه محکومیت کشتار دستهجمعی ارامنه شوند، بلکه ترک‌های ناسیونالیست مقیم آلمان نیز با ارسال ایمیل‌های متعدد نمایندگانی را که در مصاحبه‌های خود از تصویب این قطعنامه دفاع می‌کردند، تهدید به مرگ کردند. چم اوزدمیر، رییس ترک تبار حزب سبزها بیش از سایر نمایندگان تهدید شده، زیرا او مبتکر تهیه این قطعنامه بوده است. نسل‌کشی ارمنیان به نابودی عمدی و از پیش برنامه‌ریزی شده جمعیت ارمنی ساکن سرزمین‌های تحت کنترل امپراتوری عثمانی در خلال و درست پس از جنگ جهانی اول (۱۹۱۵ تا ۱۹۱۷ میلادی) توسط دولتمردان عثمانی و رهبران قیام ترکان جوان اطلاق می‌شود. عملیات
در قالب کشتارهای دستهجمعی و نیز تبعیدهای اجباری در شرایطی که موجبات مرگ تبعیدشدگان را فراهم آورد، انجام می‌پذیرفت. طی این دوران دیگر گروه‌های قومی منطقه از جمله آشوریان و یونانی‌ها نیز به طریقی مشابه مورد حمله ترکان عثمانی قرار گرفتند به گونه‌یی که بسیاری از محققان این رویدادها را نیز بخشی از همان سیاست نابودسازی قومی دولتمردان ترک دانسته‌اند.
پایان پرده‌پوشی گذشته‌ای تاریک
گفته می‌شود، بلافاصله پس از تصویب این قطعنامه دولت ترکیه واکنش نشان داد و سفیر خود را برای رایزنی از آلمان فراخوانده است. رجب طیب اردوغان که برای سفر رسمی به کنیا رفته نیز با اعلام اینکه قطعنامه آلمان جدا بر روابط میان دو کشور تاثیر می‌گذارد، گفته آنکارا گام‌های لازم را بررسی خواهد کرد. نخست‌وزیر ترکیه نیز با محکوم کردن رای‌گیری پارلمان آلمان گفت که آنکارا لابی ارامنه نژادپرست را مسوول این رای‌گیری می‌داند. مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز در توییتر نوشت: «قطعنامه غیرمسوولانه و بی‌پایه چاره آن نیست که کسی گذشته تاریک خود را پرده‌پوشی کند.»
یاسین اوکتای، سخنگوی حزب حاکم عدالت و توسعه در ترکیه، نیز گفته رای مجلس آلمان به‌طور جدی به روابط دو کشور ضربه زده است. بر عکس این واکنش‌های مقامات ترکیه، وزارت خارجه ارمنستان، قطعنامه پارلمان آلمان را ستود. سیاستمداران آلمانی اما تلاش کرده‌اند تا تصویب این قطعنامه را بی‌اهمیت جلوه دهند به‌طوری که آنگلا مرکل گفته مناسبات میان آلمان و ترکیه با وجود برخی اختلافات تنگاتنگ و گسترده است. روابط آلمان و ترکیه در شرایطی تیره و تار شده که آنگلا مرکل امیدوار بود پس از کناره‌گیری احمد داووداوغلو، نخست‌وزیر سابق ترکیه که یکی از مدافعان سرسخت توافق با اروپا برای حل بحران مهاجرت بود، بتواند این توافق را نجات دهد. اکنون ناظران پیش‌بینی می‌کنند تصویب قطعنامه علیه کشتار جمعی ارامنه می‌تواند به این همکاری نیز آسیب برساند.
کشورهای اتحادیه اروپا خواهان کنترل و محدود کردن پناهجویان هستند و ترکیه پذیرفته پناهجویانی که خود را به جزایر یونان می‌رسانند، دوباره به ترکیه بازگردانده شوند و آنجا اسکان بگیرند. در مقابل اتحادیه اروپا وعده داده شهروندان ترکیه بتوانند بدون نیاز به گرفتن ویزا به کشورهای این اتحادیه سفر کنند. رویکرد نسبت به کشتار ارمنیان، مناسبات میان ترکیه با ارمنستان و برخی کشورهای غربی را نیز تیره کرده است. فرانسه در سال ۲۰۱۱ قانونی وضع کرد که طبق آن، انکار نسل‌کشی جرم محسوب می‌شود. این قانون شامل منکران کشتار ارمنیان نیز می‌شود. در پی آن، دولت ترکیه به سفیر خود دستور داد که خاک فرانسه را ترک کند.
آنکارا این روزها با اغلب همسایگان خود از جمله سوریه، ایران، عراق و قبرس تنش‌های جدی دارد. همچنین روابط روسیه و ترکیه نیز به دلیل هدف قرار دادن هواپیمای جنگی روسیه در خاک سوریه در سال گذشته تقریبا به حالت تعلیق درآمده است.
