نظام تعرفه؛ خوب یا بد؟
یکی از ابزارهای کنترل بازار در سیستم اقتصادی کشور، بهره‌گیری از ابزار تعرفه است؛ به‌طوری که برخی اوقات دولت‌ها بر مبنای شرایط و مقتضیات زمانی، تعرفه کالاها را افزایش یا کاهش می‌دهند تا از این طریق، تولید داخل را مورد حمایت قرار دهند. به عبارتی، تعرفه یکی از سیاست‌های اقتصادی در حوزه صادرات و واردات است که دولت‌ها با بهره‌گیری از این ابزار تعرفه‌یی بازار را کنترل می‌کنند.
اما موضوع مهم اینجاست که بالابردن تعرفه‌ها در مورد کالاها یا مواد اولیه مورد نیاز تولید، بی‌معناست.
از طرف دیگر، حتی تعرفه بالای کالاهای لوکس هیچ کمکی به منع ورود این کالاها به کشور نمی‌کند؛ چراکه این نوع کالاها از طریق مبادی غیررسمی و به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود.
اگرچه در این زمینه، پنجره واحد نیز پیش بینی و اجرایی شد اما خیلی اثرگذار نبود؛
بطوری که بسته‌های سیاستی صادرات و واردات که برای مبادی گمرک کشور تعبیه شده است، با استانداردهای بین‌المللی هیچ‌گونه مطابقتی ندارد.
بطور مثال، مبادی رسمی واردات و صادرات باید از 4طریق کنترل شود؛ این درحالی است که در کشور ما، 14مبادی برای ورود کالا به کشور وجود دارد (از طریق بازارچه‌های مرزی، چمدانی، کوله باری و...) و متاسفانه هیچ‌گونه نظارتی هم در این زمینه وجود ندارد. درواقع، بزرگ‌ترین مشکل ما در این زمینه، نبود نظارت کافی بر این بخش است که حتی با ابزار تعرفه نیز قابل حل نیست؛ اگرچه تعرفه یک ابزار کمک‌دهنده و حمایتی به شمار می‌رود اما نمی‌توان مصرف‌کننده را با ابزار تعرفه‌یی با هدف از حمایت از تولید داخل، مجبور به خرید کالای ساخت تولید داخل کرد؛ چرا که در وهله نخست، باید کیفیت و بهره‌وری محصولات داخل را افزایش داد و سپس با افزایش تعرفه، مانع از ورود کالاهای خارجی به کشور شد.
البته این مطلب که واردات بی‌رویه به تولیدکنندگان داخلی صدمه می‌زند نیز حرف منطقی است اما برای اینکه تولیدکننده داخلی از رقابت با تولیدات خارجی عقب نماند، چه در بازارهای داخلی و چه در بازارهای خارجی، باید به فکر تولید باکیفیت محصولاتش باشد. ما نمی‌توانیم با ابزارهای دستوری، اقتصاد مقاومتی را به خوبی اجرا کنیم. شاید در حال حاضر ابزار توسعه صنعت داخلی و حمایت از آن، نظام تعرفه است، اما این نظام تا حدودی کاربردی و اثرگذار است؛ چراکه افزایش بی‌رویه نرخ تعرفه‌ها، نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه ممکن است حتی نتیجه عکس و منفی داشته باشد. به همین منظور، نظام تعرفه باید منطقی‌تر باشد و در مقابل، صنایع باید مورد حمایت قرار گیرند تا رشد کنند؛ چراکه نمی‌توان نظام تعرفه را تا برای همیشه حفظ کرد.
