بیانیه صلح اقتصادی با ایران
سیف: بانکداران اروپایی از دادستان‌های امریکایی می‌ترسند
گروه بانک و بیمه|
چند ساعت پس از سخنان سیف ریس کل بانک مرکزی ایران در کنفرانس اتصال مجدد ایران به جامعه مالی جهانی در لندن، ایالات متحده امریکا و سه قدرت مهم اروپایی بیانیه مشترکی صادر کردند که در آن بر پایان سر در گمی بانک‌ها و شرکت‌های اروپایی در همکاری با ایران تاکید شده است.
به گزارش «تعادل»، این بیانیه می‌تواند پایانی بر بلاتکلیفی شرکت‌های اروپایی برای همکاری با بانک‌ها و موسسات اقتصادی ایران باشد زیرا اینک کارشناسان معتقدند، تردیدها برای همکاری جدی است در حالی که ایران باید منافع حاصل از برجام را به‌طور کامل مشاهده کند.
ایالات متحده امریکا و سه قدرت مهم اروپایی روز پنج‌شنبه بیانیه‌یی صادر کردند که در آن به بانک‌ها و شرکت‌های اروپایی وعده داده‌اند هرگونه سردرگمی در کسب و کار با ایران را شفاف‌سازی خواهند کرد.
این بیانیه در حالی صادر شده که با وجود تمایل جریان سرمایه‌گذاری به سمت ایران هنوز بی‌اطمینانی نسبت به قوانین از سوی غربی‌ها وجود دارد که برآیند آن اکراه برخی شرکت‌ها نسبت به تجارت با ایران است.
جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده و دیگر مقامات امریکایی در سفر به حداقل 18کشور خاطرنشان کرده‌اند که به بنگاه‌های‌شان اطمینان خاطر معامله با ایران را بدهند، اما در عین حال محدودیت‌هایی که می‌تواند هنوز تحت قوانین امریکایی وجود داشته باشد را تشریح کنند.
ایالات متحده، فرانسه، آلمان و بریتانیا در بیانیه مشترک خود گفته‌اند، تا زمانی که ایران از تمامی قوانین پیروی کند ما مانع فعالیت تجاری مجاز با ایران نخواهیم شد و در مسیر شرکت‌های بین‌المللی یا نهادهای مالی که با ایران می‌خواهند کار کنند نخواهیم ایستاد.
این بیانیه که توسط وزارت امور خارجه ایالات متحده صادر شده می‌گوید که چهار کشور به بنگاه‌ها «دستورالعمل‌های گسترده‌یی درخصوص تحریم‌هایی که برداشته شده و آنهایی که باقی مانده» داده‌اند.
این بیانیه می‌گوید: ممکن است شرکت‌ها درخصوص کسب و کار سوالات یا نگرانی‌هایی مرتبط با تحریم داشته باشند و ما آماده هرگونه شفاف‌سازی در این خصوص هستیم.
براساس این بیانیه، «این به نفع ما و جامعه بین‌الملل است که مطمئن شویم برجام برای تمامی مشارکت‌کنندگان ازجمله مردم ایران
به خوبی پیش می‌رود. این موضوع همچنین مشمول ارتباط مجدد بانک‌ها و تجارت اروپایی با ایران
هم می‌شود.»
به گزارش رویترز، از زمانی که تحریم‌ها برداشته شده است ایران درمجموع، با سرمایه‌گذاری 37میلیارد دلاری توسط ایرباس، خودروسازی پژو و شرکت فولادسازی دانیلی ایتالیا موافقت کرده است. اما هنوز ایالات متحده محدودیت‌هایی را با ایران اعمال می‌کند و بانک‌های امریکایی از معامله با ایران منع شده‌اند. وکلایی که با تحریم‌ها سروکار دارند می‌گویند، از سوی حکومت درخصوص آنچه مجاز است و آنچه تجارت با ایران مشکل‌ساز می‌شود، مورد پرسش قرار می‌گیرند.
در حالی که کشورها سعی در شفاف‌سازی قوانین درخصوص سرمایه‌گذاری در ایران را دارند، در عین حال تهران را ترغیب می‌کنند که خودش را برای سرمایه‌گذاران، بیشتر جذاب کند.
بنا بر این بیانیه، «ایران بهتر است برای فضا‌سازی بهتر برای سرمایه‌گذاری بین‌المللی، گام‌هایی برای بهبود اقتصادی مطلوب بردارد.»
جدیت در اجرای تعهدات مرتبط با برجام
در همین رابطه رییس کل بانک مرکزی ایران در کنفرانس «اتصال مجدد ایران به جامعه مالی جهانی» در لندن، خواستار جدیت طرف‌های مقابل در اجرای تعهدات مرتبط با برجام در زمینه امور مالی و بانکی شد.
ولی‌الله سیف در این کنفرانس با اشاره به ظرفیت‌های اقتصاد ایران گفت: ایران با داشتن موقعیت استثنایی ژئوپلیتیکی، جمعیت 80میلیونی، نیروی کار جوان و تحصیلکرده و یک طبقه کارآفرین، توانایی‌های بالقوه‌یی دارد که برای همگان آشکار است؛ اقتصاد این کشور از نعمت ذخایر طبیعی گسترده و منابع نفت و گاز برخوردار است. تولید ناخالص داخلی برمبنای برابری قدرت خرید در رتبه 18 جهان قرار داد و اقتصاد 1.4تریلیون دلاری ایران از تنوع زیادی برخوردار است و پایه صنعتی داخلی گسترده‌یی دارد.
سیف درخصوص کاهش سهم درآمدهای نفتی در مدیریت اقتصاد ایران طی سال‌های اخیر خاطرنشان کرد: اگرچه (طبق گزارش BP) ایران رتبه اول ذخایر نفت و گاز جهان را به خود اختصاص می‌دهد، اما متنوع‌سازی اقتصاد باعث شد سهم بخش نفت در تولید ناخالص داخلی کمتر از 15درصد باشد.
وی با بیان اینکه در شرایط آشفته اقتصادی سال 2013، دولت جدید ایران سیاست‌های مناسبی را اتخاذ کرد، افزود: علاوه بر سیاست‌های انضباط پولی و مالی و هماهنگی در جهت شرایط پایدار اقتصاد کلان، رفع تنش‌ها در روابط منطقه‌یی و بین‌المللی هم در دستور کار قرار گرفت. با توجه به این اقدامات مناسب، انتظارات به زودی بهبود یافت، اعتماد به اقتصاد بازگشت و ثبات حاکم شد. اقدامات پولی و مالی مناسب، انتظارات را بهبود بخشید و روابط بهتر بین‌المللی به همراه رفع برخی تحریم‌ها تاثیر سریع و مثبتی بر ثبات بازار ارز داشت.
رییس شورای پول و اعتبار درمورد ثبات بازار ارز ایران در سال‌های 2014 و 2015میلادی با وجود کاهش شدید بهای نفت، خاطرنشان کرد: با وجود ابهامات پیرامون مذاکرات هسته‌یی و کاهش شدید بهای نفت در سال 2014 میلادی، ارزش بازاری دلار تنها 3درصد افزایش یافت. در سال 2015 نیز درحالی‌که کاهش بهای نفت و درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفتی شدت گرفت، ثبات بازار ارز ادامه یافت و در سال مالی منتهی به مارس 2016، ارزش بازاری دلار فقط 5.2درصد بالا رفت.
سیف با مروری بر آمار کاهش نرخ تورم گفت: نرخ تورم از 40.4درصد در اکتبر 2013 به 11.2درصد در آوریل 2016 کاهش یافت. علاوه بر این، تورم نقطه به نقطه از 45.1درصد در ژوئن 2013 به 7.4درصد در آوریل 2016 رسید که این موضوع می‌تواند نویدبخش نرخ تک‌رقمی تورم در آینده نزدیک باشد.
رییس کل بانک مرکزی با اشاره به بهبود شاخص‌های رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری، گفت: اقدامات دولت به بهبود محیط اقتصاد کلان انجامید و تمام نشانگرها بر بازگشت رشد و سرمایه‌گذاری دلالت می‌کردند. به گونه‌یی که تشکیل سرمایه ثابت ناخالص که در سال‌های 2012 و 2013 به ترتیب 23.8 و 6.9درصد کاهش یافته بود، در پایان سال مالی منتهی به مارس 2015 به مثبت 3.5درصد بازگشت. در همان سال مالی، تولید ناخالص داخلی که در 8فصل پیاپی روند نزولی داشت، تا 3درصد بالا رفت اما چالش‌های ناشی از افت بهای نفت در 3ماهه آخر همان سال رشد تولید ناخالص داخلی را کاهش داد و باعث شد در سال مالی منتهی به مارس 2016 عملکرد رشد اقتصادی ضعیف‌تر باشد. وی با تاکید بر دخالت فعالانه بانک مرکزی ایران در بازار بین‌بانکی، تصریح کرد: بانک مرکزی تلاش می‌کند به بازار بین‌بانکی آرامش دهد و تنگناهای اعتباری را مدیریت کند. درنتیجه این فعالیت‌ها، نرخ تامین منابع در بازار بین‌بانکی در آغاز مارس 2015 به تدریج از اوج 29درصدی به 17درصد کنونی کاهش یافت.
استقبال ایران از سرمایه‌گذاری خارجی
رییس کل بانک مرکزی در مورد برنامه‌ها و سیاست‌های آینده این بانک گفت: به دنبال دستاوردهای مثبت در مهار تورم، اکنون دستیابی به رشد اقتصادی پایدار و خلق فرصت‌های شغلی در اولویت کاری ما قرار می‌گیرند و ما برای تحقق پتانسیل‌های اقتصادی از سرمایه‌گذاری خارجی استقبال می‌کنیم. به گفته سیف، تجدید حیات بازارهای پولی و مالی، نهایی‌سازی برنامه اصلاحات بخش بانکی و تجدید ساختار بنیادین ترازنامه‌های بانک‌ها ضرورتی آنی دارند و برنامه جامع تجدید ساختار نظام بانکی، توسعه و متنوع‌سازی ابزارهای مالی و بدهی در بازار سرمایه، سازمان‌دهی مجدد و بهبود بدهی‌های دولتی به همراه تشکیل شرکت مدیریت دارایی‌ها اقداماتی هستند که در اصلاحات بخش مالی گنجانده شده‌اند.
وی افزود: بانک مرکزی ایران با اجرای صحیح این سیاست‌ها می‌تواند به تدریج اجرای سیاست پولی را از چارچوب ابزاری مستقیم به چارچوب بازار محور و سیاست پولی غیرمستقیم تغییر دهد.
رییس کل بانک مرکزی اجرای سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز، تقویت توان نظارتی و مقرراتی بانک مرکزی برای اطمینان از بهبود اقدامات مدیریت ریسک در بانک‌ها و تعمیم آن به موسسات مالی سایه خارج از پوشش مقرراتی را از دیگر اولویت‌های بانک مرکزی عنوان کرد.
وی هدف بانک مرکزی از تقویت بخش‌های مقررات و نظارت خود را کسب اطمینان از مناسب بودن مدیریت ریسک و انطباق بانک‌ها با استانداردهای بین‌المللی ازجمله حاکمیت شرکتی، گزارش‌دهی مالی، جرایم مالی و الزامات سرمایه و نقدینگی تدوین شده توسط کمیته بال دانست.
رییس شورای پول و اعتبار درخصوص تقویت چارچوب‌های مبارزه با پول‌شویی و تامین مالی تروریسم گفت: ما اولویت زیادی برای تقویت این بخش قائل هستیم تا بتوانیم بازگشت مجدد نظام بانکی ایران به اقتصاد جهانی را تسهیل کنیم و در این مسیر پس از تصویب قانون مبارزه با پول‌شویی و اجرای مقررات در سال‌های گذشته اخیرا قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم در ایران تصویب شد که مانعی بزرگ از سر راه همکاری بانک‌های ایرانی با همتایان خارجی را برخواهد داشت. وی در این مورد افزود: ما از صندوق بین‌المللی پول درخواست کردیم، ارزیابی خود را براساس معیارهای نیروی ویژه اقدام مالی(FATF) انجام دهد و قصد داریم به گروه اوراسیایی مبارزه با پول‌شویی و تامین مالی تروریسم بپیوندیم. همچنین ما اخیرا با هیات FATF دیدار کردیم و برای نخستین بار نظام نظارت خود را به طور کامل شرح دادیم. بازخوردهای بسیار مثبتی نیز دریافت کردیم و این تلاش‌ها را ادامه می‌دهیم.
موانع امریکایی برای کار با بانک‌های ایران
رییس کل بانک مرکزی، هراس بانک‌های تجاری بزرگ اروپا از جریمه‌های امریکا را علت بی‌رغبتی برای کار با همتایان ایرانی عنوان کرد و گفت: درحالی که تمام تحریم‌های هسته‌یی ایران برداشته شده‌اند، تحریم‌های خارج از حوزه برجام همچنان به قوت خود باقی هستند و این امر باعث شده تا بانک‌های تجاری بزرگ دنیا به خاطر ترس از جریمه‌های ناشی از تخطی ناخواسته از مقررات ایالات متحده برای کار با همتایان ایرانی بی‌رغبت باشند. سیف با تصریح این نکته که موانع امریکایی برای کار با بانک‌های ایران گریبانگیر شرکت‌های امریکایی می‌شود، گفت: مقررات مالی بیش از حد در اقتصادهای پیشرفته(به اذعان IMF) به همراه محدودیت استفاده از دلار امریکا موانعی جدی بر سر راه تجارت ایران- امریکا و روابط سرمایه‌گذاری ایجاد می‌کند و باعث می‌شود شرکت‌های امریکایی در مقایسه با رقبای اروپایی و آسیایی خود مزایای زیادی را از دست بدهند.
وی درخصوص تعهدات اروپا و ایالات متحده براساس برجام اظهار کرد: طبق برنامه جامع اقدام مشترک، اروپا و ایالات متحده متعهد هستند تمام اقدامات اجرایی و مقرراتی لازم برای رفع موفق و موثر تحریم‌ها را به اجرا گذارند و ایران را وادار کنند که به بازارهای بین‌المللی بازگردد.
رییس کل بانک مرکزی با اشاره به عملی نشدن تعهدات طرف مقابل گفت: همان‌گونه که در چند ماه گذشته شاهد آن بودیم این تعهدات به خاطر مشکلاتی که جامعه بانکی با آن مواجه است، عملی نشد. به گفته سیف، انجمن بانکداران بریتانیا در جلسه با وزیر امور خارجه امریکا این مشکلات را شامل رویکرد سیاسی- مقرراتی ایالات متحده درخصوص هماهنگ‌سازی رویکرد بین مقررات‌گذاران ایالتی و فدرال و تصریح سیاست مربوط به چگونگی بررسی و عکس‌العمل آژانس‌های امریکایی در زمینه الزامات افشاسازی مربوط به ایران، جرایم مالی، ریسک تجاری و نکاتی درخصوص دستورالعمل فنی اوفاک (OFAC) برشمردند.
وی افزود: انجمن بانکداران بریتانیا در بیانیه خود اعلام می‌کند، لازم است بداند ایالات متحده و اتحادیه اروپا چه کمک‌های فنی به ایران ارائه می‌دهند تا اطمینان دهند ایران به زودی از فهرست FATF خارج می‌شود.
رییس کل بانک مرکزی موارد موجود در دستورالعمل فنی افک که توسط انجمن بانکداران بریتانیا مطرح شده را اینگونه برشمرد: ارائه یک مجوز عمومی برای شرکت‌های غیرامریکایی برای بهره‌برداری از نرم‌افزار امریکا، تعمیم حمایت‌های ارائه شده به اشخاص امریکایی تحت مجوز عمومی H به شرکت‌های غیرامریکایی، دستورالعمل قدرتمند افک در مورد انتظارات آن در روابط کارگزاری بانکی و ارائه مجوز عمومی امریکا برای پرداخت‌های U-Turn ازجمله موارد مبهم برای انجمن بانکداران بریتانیاست.
سیف با تاکید بر اینکه تمام مسائل فوق هنگام امضای برجام برای امریکا و اتحادیه اروپا شناخته شده بودند و آنها با این آگاهی تعهداتشان را امضا کردند، گفت: اکنون ما عقیده داریم آنها باید به وعده‌های خود عمل کنند. این تعهد اخلاقی و قانونی غرب است که به آنچه در برجام متعهد شدند پای‌بند بمانند حتی اگر بدان معنا باشد که با بازنگری مقررات، دستورالعمل‌ها و سیاست‌ها به بانک‌ها کمک کنند. رییس شورای پول و اعتبار مشکل دیگر را اتخاذ و اجرای بیش از حد سیاست تحریم‌ها دانست و گفت: این موضوع علاوه بر اینکه صنعت بانکداری را با مشکل مواجه می‌کند به گفته مقامات خزانه‌داری امریکا حتی به خود ایالات متحده نیز آسیب می‌رساند.
سیف، شاهد موضوع ترس در جامعه بانکداری را به نقل قول از فایننشال تایمز اینگونه مطرح کرد: «آنها از این می‌ترسند که حتی اگر از خزانه‌داری امریکا اطمینان دریافت کنند، دادستان‌ها و مقررات‌گذاران مستقل امریکایی ممکن است تفسیر متفاوت و سخت‌گیرانه‌تری از قوانین داشته باشند».
رییس کل بانک مرکزی با تاکید بر لزوم انجام تمام تعهدات توسط طرف‌های امریکایی و اروپایی گفت: اکنون بیش از هر زمان آشکار است که امریکا و اتحادیه اروپا باید اقدامات مناسبی انجام دهند تا این اطمینان حاصل شود که سرمایه‌گذاری انجام شده در حصول توافق پیرامون پرونده هسته‌یی ایران به هدر نمی‌رود. علاوه بر این، این تعهد اخلاقی احساس می‌شود که باید به فعالان بازار در ایران اطمینان داده شود و ایران باید منافع حاصل از برجام را به طور کامل مشاهده کند.
وی افزود: این موضوع در اظهار نظر آقای هاموند، وزیر امور خارجه بریتانیا به خوبی بیان شده است که می‌گوید: «اکنون ما موظف هستیم که اطمینان دهیم رفع تحریم‌ها موثر بوده است.» همچنین جان کری، وزیر امور خارجه امریکا به تازگی در همین ماه طی مصاحبه‌یی اعلام کرد که بانک‌های اروپایی کاملا آزادند برای ایران حساب باز کنند، به تجارت بپردازند و پول مبادله کنند، موافقت‌نامه‌های تجاری را تسهیل و شروع کنند، تحت پوشش منابع بانکی قرار دهند و وام بدهند و در تمام این موارد کاملا آزاد و مجاز هستند.
سیف با تاکید بر آمادگی ایران برای برداشتن تمام گام‌های منطقی که منجر به کاهش ریسک طرف‌های مشتاق به همکاری با این کشور شود، گفت: ایران از نظر مالی، بهترین سابقه را در ایفای تعهدات- حتی در طول زمان‌های دشوار انقلاب، جنگ و تحریم‌ها- دارد. از نظر سیاسی نیز کشوری با ثبات است و در یک منطقه پرآشوب، جامعه‌یی فعال و پویا دارد اما برخی رسانه‌های مخالف و گروه‌های لابی‌گر پس از جنگ تحمیلی، چهره ایران را با تبلیغات سیاسی مخدوش کرده‌اند.
رییس کل بانک مرکزی در پایان از بانک‌ها و بخش‌های تجاری خواست با ایران وارد فعالیت اقتصادی شوند و افزود: من عقیده دارم بانک‌ها و بخش تجاری باید دولت‌ها ازجمله ایران، بریتانیا، امریکا و سایرین را تشویق کنند تا تلاش بیشتری برای ایجاد آسایش، زمینه‌سازی برای خدمات پرداخت و پایاپای، تامین مالی تجارت و سایر خدمات مالی ضروری برای تجارت با ایران به عمل آورند. من همچنین توصیه می‌کنم تمام بانک‌ها با خیالی کاملا آسوده با بانک‌های ایرانی، ارتباطات کاری برقرار کنند. کنفرانس یک روزه«اتصال مجدد ایران به جامعه مالی جهانی» با همکاری موسسه «یورومانی»(The Euromoney) و بانک مرکزی ایران با هدف بررسی گام‌های لازم برای بازگشت و اتصال بانک‌های ایرانی به جامعه اقتصاد بین‌المللی برگزار شد.
