سالار علیخواه|
هر چه از عمر دولت روحانی می‌گذرد مساله واردات خودرو شکل عجیب و متفاوتی به خود می‌گیرد. انگار قرار نیست سیاست‌های واردات خودرو به یک رویه مناسب و ثابت دست پیدا کند و همچنان جزو آن بخش از صنعت به شمار رود که دارای بیشترین حاشیه و چالش است و شاید به عنوان پاشنه آشیل دولت در برابر منتقدان مورد استفاده قرار گیرد. همین امر باعث شده سرمایه‌گذاران بخش خصوصی فعال در این بخش نتوانند به یک جمع‌بندی نهایی برای حضور در بازار برسند زیرا لازمه یک تجارت خوب و تضمین شده، وجود قوانین باثبات و مدون است. این ابهامات و سلایق متفاوت میراث سیاست‌های دولت قبل دربازار است که با گذشت سه سال از عمر دولت جدید هنوز بخشنامه‌های صادر شده در آن دولت، مسیر واردات خودرو را به کشور ناهموار کرده است. البته نباید از نقش ظالمانه تحریم‌ها چشم بپوشیم ولی باید قبول کنیم تا بازار خودرو وارداتی به ثبات سیاستی نرسد هیچ اتفاق مثبتی در این قسمت از صنعت رخ نخواهد داد.
اساسا خودرو لوکس کدام است؟
خودروهای لوکس در ایران و در زبان عامیانه مردم نمود‌های متفاوتی دارد و اصولا به هر خودرویی که ایرانی نباشد، نمی‌توان واژه لوکس را اطلاق کرد. با این حال شاید از نظر یک مصرف‌کننده عادی، خودرویی مانند تویوتا یاریس و هیوندا سوناتا یک خودرو لوکس به شمار آید اما در بیان واقع و در اصل خودرو لوکس به خودرویی گفته می‌شود که از قدرتمندترین پارامتر‌ها و جدید‌ترین آپشن‌ها بهره ببرد. برای مثال در شرکتی مانند هیوندای سوناتا، یک سدان معمولی به شمار می‌رود ولی هیوندا جنسیس یک خودروی میانه بازاری و سنتینال جزو خودروهای لوکس به شمار می‌روند. اینکه به چه خودرویی لوکس باید بگوییم، می‌تواند به قیمت خام اعلامی توسط شرکت هم وابسته باشد و در ایران که خودرو با نرخ بالای گمرکی وارد می‌شود خودروهای بالاتر از 100 میلیون تومان جزو خودروهای لوکس به شمار می‌روند و در کل باید به خودرویی لوکس گفت که قیمت بالاتری داشته باشد.
سلیقه «لوکس‌پسند» مردم چگونه است؟
قاعدتا خودرو در ایران تابع قیمت و برند آن است. از دیرباز مردم ایران در حوزه خودروهای وارداتی به دو برند بنز و بی‌ام‌و علاقه شدیدی نشان دادند و هنوز هم اگر کسی بخواهد نگاه تحسین‌آمیز مردم را به سمت خود جلب کند، باید سراغ این دو برند برود. اما اخیرا با شناخت مردم از مورد استفاده شان و استهلاک بالای این دو برند و هجوم خودروسازان آسیایی به بازار ایران مانند تویوتا، هوندا و هیوندا، محصولات آلمانی کمی به محاق رفته‌اند و در نظر مردم به‌صرفه بودن خودرو جایش را به سایر وی‍ژگی‌ها داده است. برای مثال خودرویی مانند تویوتا کمری آن‌قدر کم استهلاک است که در اکثر کشور‌های دنیا در ناوگان حمل و نقل عمومی حضور ثابت دارد.
ورود خودروهای بالای 2500 سی‌سی
دولت احمدی‌نژاد با توجه به تشدید تحریم‌های بین‌المللی و همچنین بحران ارزی، لیستی از کالاهای اولویت‌دار برای تخصیص ارز تهیه کرد که واردات خودروهای بالای 2500 سی‌سی در اولویت دهم قرار گرفت. به این ترتیب این لیست در راستای تامین و بالانس شدن ارز کشور با درآمدهای دولت در دستور کار قرار گرفت. بر این اساس، با اتکا به ارزبر بودن و از سوی دیگر غیرضروری بودن آنها ثبت سفارش این خودروها در دولت دهم متوقف شد. این توقف در شرایطی صورت گرفت که در اواخر دولت دهم با توجه به ممنوعیت واردات این خودروها، تعداد 2500 خودرو بالای 2500 سی‌سی در روزهای ابتدایی سال 1392 یک‌شبه از گمرک ترخیص شد.
این مصوبه در دولت آقای روحانی هم اصلاح نشد. بر همین اساس وزارت صنعت و معدن در سال گذشته نیز همچنان واردات این خودرو را ممنوع اعلام کرد؛ به‌طوری‌که دولت با آزادسازی واردات تمام کالاهای اولویت 10، خودروهای بالای 2500 سی‌سی را همچنان در وضعیت «ورود ممنوع» قرار داد اما به راستی آیا میزان حجم موتور می‌تواند ملاکی برای تعیین لوکس بودن خودرو به شمار آید؟ممکن است، خودرویی با حجم کمتر از 2500 سی‌سی قیمتی 300هزار دلاری داشته باشد و به همین راحتی این قانون عجیب نادیده گرفته شود. اما به نظر می‌رسد دلیل اصلی این قانون مبارزه با نظام سرمایه‌داری و به وجود آمدن شکاف بزرگ میان دهک‌های اقتصادی جامعه باشد.
اینکه در خیابان پراید و پورشه تردد داشته باشند، قطعا مشکلات بسیاری را به وجود می‌آورد.
با تمام تفاسیر در رابطه با حضور خودروهای لوکس در کشور باید به این نکته اذعان داشت که کیفیت پایین محصولات وطنی و عدم وجود رقابت و نرخ بالای گمرکی مواردی هستند که تا وجود دارند نمی‌توان این ادعا را کرد که حضور خودروهای لوکس در بازار خودروهای ایران امری مذموم است. در همه جای دنیا نیز درها را نمی‌بندند تا از تولید داخل حمایت کنند بلکه با رقابتی کردن بازار، عملا تولیدکنندگان به دلیل اجبار در افزایش کیفیت محصولات، رو به سمت رونق در صنعت خود خواهند رفت و به این شکل، هم مصرف‌کننده راضی خواهد بود و هم تولیدکنندگان داخل از مزایای یک بازار رقابتی بهره خواهند برد.
