گروه راه‌وشهرسازی| سارا جنگروی|
امروز، ساعت 20:20، چرخ‌های هواپیمای ایرباس A330-200 متعلق به «ایرفرانس» زمین فرودگاه امام‌خمینی(ره) را بعد از 8سال لمس خواهد کرد، مسافران ویژه این پرواز هم وزیر حمل‌ونقل فرانسه همراه با مقام‌های سازمان هواپیمایی این کشور هستند، این هواپیما صبح فردا ساعت9:15 این فرودگاه را به مقصد فرودگاه شارل دوگل پاریس ترک خواهد کرد.
ماه اکتبر سال2008 بود که در بحبوحه تحریم‌های سازمان ملل و اتحادیه اروپا علیه ایران، پروازهای این خط هوایی به ایران تعلیق شد، البته ایرفرانس تنها خط هوایی اروپایی نبود که پروازهای خود را به ایران تحریم کرده بود، خطوط هوایی دیگر دنیا از قبیل «بریتیش ایرویز»، «کی.ال.ام» و «سوییس ایر» و چندین خط هوایی دیگر نیز پروازهای‌شان به ایران را به حالت تعلیق درآورده بودند و هیچ پروازی از مبدا این کشورها به مقصد ایران صورت نمی‌گرفت.
اما با توافق ایران و 1+5 و اجرایی شدن «برجام» بسیاری از مشکلات مربوط به تحریم‌ها برداشته و ازجمله زمینه حضور دوباره ایرلاین‌های اروپایی در خطوط هوایی با مقصد ایران هموار شد. ورود ایرفرانس اما بعد از 8سال درپی بروز برخی شانتاژهای سیاسی و جنجال‌های رسانه‌های خارجی مرتبط با حجاب اجباری مهمانداران «ایر فرانس» در ایران صورت می‌گیرد. مدیران ایر فرانس نیز در اقدامی خردمندانه که با هدف از دست ندادن بازار هوایی ایران صورت گرفت در واکنش به اعتراض مهمانداران زن شاغل در هواپیماهای خود، حضور آنها در پروازهای ایران را اختیاری و انتخابی اعلام کردند و گفتند که در پروازهای به مقصد ایران از مهمانداران مرد استفاده خواهند کرد.
احترام به قوانین داخلی کشورها
در این رابطه «تعادل» ابعاد ورود شرکت‌های هوایی بین‌المللی را با محمد خداکرمی معاون عملیات هوانوردی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری در میان گذاشت. وی در ارتباط با موضوع حجاب مهمانداران زن ایرلاین‌های خارجی به «تعادل» می‌گوید: هر کشوری که به کشور دیگر پرواز انجام می‌دهد، مقررات داخلی کشور مقصد را باید رعایت کند، درواقع محیط داخل هواپیما جزو کشور مبدا محسوب می‌شود و تیم پروازی و مسافران می‌توانند داخل هواپیما طبق قوانین کشور مبدا رفتار کنند.
اما ازسوی دیگر باتوجه به اینکه در مسافت‌های طولانی زمان موظفی و تعیین شده برای کرو پروازی ساعت مشخصی است و به لحاظ مسافت بین ایران و فرانسه این ساعت از حد مجاز رفت و برگشت بیشتر می‌شود، بنابراین تیم خدمه که پرواز رفت را انجام می‌دهد، نمی‌تواند پرواز برگشت را هم انجام دهد و در این موارد تصمیمی که اتخاذ می‌شود این است که خدمه پروازی به هتل محل مقصد برای استراحت بروند و تیم جدیدی که در هواپیما آمده است پرواز برگشت را انجام دهد، بنابراین تیم پروازی در زمانی که قصد خروج از هواپیما را دارند دیگر نمی‌توانند طبق مقررات داخل هواپیما رفتار کنند و باید تابع مقررات کشور مقصد باشند.
معاون عملیات هوانوردی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری در ارتباط با بحث‌هایی که در رسانه‌های خارجی در ارتباط با رعایت نکردن موازین کشور در ارتباط با حجاب مطرح شده است، می‌گوید: راهکار جایگزین ایرفرانس برای این موضوع اختیاری کردن پروازهای ایران برای مهماندارانش بوده است.
حفظ و رشد میزان پروازها
محمد خداکرمی بازار پیش روی ایران در شرایط جدید و ورود ایرلاین‌های مختلف به کشور را این‌گونه بررسی می‌کند: پروازهای بین‌المللی کشور در سال2015 نسبت به 2014 با رشد 10درصدی مواجه بوده است ولی پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که این میزان در این شرایط علاوه بر اینکه حفظ خواهد شد که افزایش هم پیدا خواهد کرد. شرکت‌های هواپیمایی خارجی اقدامات بازارمحوری را انجام می‌دهند و به تبع این موضوع سعی در حفظ بازار خواهند داشت. در این راستا «بریتیش ایرویز» هم از دو ماه دیگر پروازهایش را به کشور از سر می‌گیرد و شرکت‌های هوایی دیگر هم به این چرخه پروازی اضافه خواهند شد و شرکت‌های هواپیمایی دیگر هم که از قبل به ایران پرواز داشته‌اند تعداد پروازهای‌شان را افزایش خواهند داد.
پروازهایی مستقیم و بدون واسطه
محمد خداکرمی در ارتباط با میزان پروازهای تقسیم شده بین شرکت‌های هواپیمایی اروپایی و ایرانی می‌گوید: دوسوم پروازهای کشور را شرکت‌های هواپیمایی داخلی و یک‌سوم این پروازها را شرکت‌های هواپیمایی خارجی انجام می‌دهند، اما تجربه‌یی که در زمینه صنعت هواپیمایی وجود دارد، نشان‌دهنده این است که هرقدر میزان مشارکت در بازار افزایش پیدا کند، تعداد مسافر و مسیر هم افزایش پیدا خواهد کرد.
اما این به چه دلیل است؟ در حقیقت زمانی که پروازها به صورت مستقیم و بدون نقطه واسط اتفاق می‌افتند صرفه‌جویی در وقت و هزینه اتفاق می‌افتد و استقبال بیشتر از آن مسیر موجب توسعه پروازهای مسیر خواهد شد.
محمد خداکرمی می‌گوید: بازار شرکت‌های ایرانی مستقل از بازار شرکت‌های اروپایی است، افزایش پروازها از طریق اضافه شدن شرکت‌های هواپیمایی اروپایی موجب افزایش توسعه بازار، باعث می‌شود تا شرکت‌های هواپیمایی ما هم پرواز بیشتری در آن مقاصد داشته باشند.
فضای به‌وجود آمده علاوه بر اینکه رقابت را به وجود می‌آورد باعث می‌شود مسافر هم در آن خط پروازی افزایش پیدا کند، درواقع مسیری که پروازهای بیشتری دارد و در روز 4 پرواز دارد مسافر بیشتری را به دلیل تنوع انتخابی ساعت خواهد داشت تا مسیری که در روز یک پرواز داشته باشد.
بازپس‌گیری انحصار هوایی از اعراب
افزایش تعامل بین‌المللی بین کشورهای مختلف با ایران که دیگر محدود به خطوط هوایی حوزه خلیج‌فارس و ترکیه نمی‌شود، قطعا روزگار جدیدی را برای صنعت هواپیمایی کشوری در حوزه بین‌الملل رقم خواهد زد که از آن جمله می‌توان خروج انحصار بازار هوایی از سمت کشورهای عربی و ترکیه را نام برد. ازسوی دیگر ورود برندهای مختلف هوایی و بین‌المللی به بازار ایران فضا را به سمت رقابت سوق می‌دهد که البته این رقابت در حوزه داخلی به‌عهده دو هواپیمایی ماهان و ایران ایر خواهد بود. این موضوع باعث می‌شود که بازار ایران بین کشورهای عربی و ترک تقسیم نشود.
بازار پروازهای اروپایی و حتی امریکای‌شمالی و جنوبی و کشورهایی که به سمت غرب پرواز داشتند بین شرکت‌های هواپیمایی امارات، قطر و ترکیه تقسیم شده بود.
مسافرانی که از طریق ترانزیت از طریق فرودگاه استانبول و دوحه و ابوظبی یا دوبی وارد می‌شدند، می‌توانستند ادامه مسیر به شهرهای اروپایی یا فراقاره‌یی از قبیل قاره آفریقا یا امریکای‌شمالی و حوزه کاراییب بدهند و درنتیجه مسافران ایرانی انتخاب و گزینه دیگری را برای پرواز نداشتند و گاهی هم این پروازها از طریق هواپیمایی لوفتهانزا صورت می‌گرفت که این هواپیمایی همیشه پایبند به تعهداتش بوده است و حتی در بدترین شرایط و در زمان جنگ هم به ایران می‌آمد ولی با این اتفاق و ورود شرکت‌های هواپیمایی اروپایی به کشور بازار هواپیمایی‌های ترکیه، قطر و امارات تحت‌الشعاع قرار خواهد گرفت و بخشی از بازار به سمت ایرفرانس جذب خواهد شد و بازار مسافران هوایی ایران دیگر در انحصار چند شرکت حاشیه خلیج‌فارس و ترکیه نخواهد بود.
البته این انحصار به‌زودی دایره شکست گسترده‌تری با حضور خطوط هوایی دیگر نظیر «کی.ال.ام»، «بریتیش ایرویز» و «سوییس ایر» پیدا خواهد کرد.
در واقع شرکت‌های هواپیمایی اروپایی بعد از سال‌ها و با نفسی تازه در بازار هوایی ایران حاضر می‌شوند تا بخشی از بازاری که سال‌ها در انحصار شرکت‌های عربی و ترک بود را دراختیار بگیرند.
