6 ميليون واحد مسكوني در دل بافتهاي فرسوده
ارسال «لايحه سنددار شدن سكونتگاههاي غيررسمي» به دولت ميتواند نقطه عطفي در سياستگذاري حوزه مسكن و بازآفريني شهري باشد؛ لايحهاي كه در صورت تصويب نهايي، نهتنها به ميليونها خانوار حاشيهنشين هويت حقوقي ميبخشد، بلكه ميتواند مسير نوسازي، سرمايهگذاري و ارتقاي كيفيت زندگي در شهرها را هموار كند.
ارسال «لايحه سنددار شدن سكونتگاههاي غيررسمي» به دولت ميتواند نقطه عطفي در سياستگذاري حوزه مسكن و بازآفريني شهري باشد؛ لايحهاي كه در صورت تصويب نهايي، نهتنها به ميليونها خانوار حاشيهنشين هويت حقوقي ميبخشد، بلكه ميتواند مسير نوسازي، سرمايهگذاري و ارتقاي كيفيت زندگي در شهرها را هموار كند.
عبدالرضا گلپايگاني، مديرعامل شركت بازآفريني شهري ايران در گفتوگو با تسنيم، با تشريح ابعاد اين اقدام مهم، به ظرفيتهاي مغفولمانده بافتهاي فرسوده و سكونتگاههاي غيررسمي اشاره كرد و گفت: حدود دو ميليون واحد مسكوني در بافتهاي فرسوده كشور نيازمند مقاومسازي يا تخريب و نوسازي است.
برخلاف تصور رايج كه بافتهاي فرسوده را صرفا معضل شهري ميداند، آمارهاي ارايهشده از سوي شركت بازآفريني شهري ايران نشان ميدهد اين مناطق ميتوانند به يكي از اصليترين منابع تامين مسكن كشور تبديل شوند. گلپايگاني با تشريح الگوي نوسازي در اين مناطق توضيح داد: هر واحد تخريب شده ميتواند بهطور متوسط به ۳ واحد تبديل شود.
اين عدد ساده، پيامدهاي بزرگي دارد. به گفته مديرعامل شركت بازآفريني شهري ايران، بنابراين با تخريب و نوسازي اين واحدها، عملا۶ ميليون واحد مسكوني ايجاد خواهد شد. در شرايطي كه كشور با كمبود شديد مسكن مواجه است، اين ظرفيت عددي قابل توجه محسوب ميشود. گلپايگاني با اشاره به نياز كلي كشور به مسكن تاكيد كرد: با توجه به جمعيت كشور و نياز به ۲۷ ميليون واحد مسكوني، همين بافتهاي فرسوده ميتوانند بخش عمده نياز كشور را تامين كنند.
پاسخگويي به نياز جمعيت ۹۰ ميليوني
اهميت بافتهاي فرسوده تنها به توليد واحد مسكوني محدود نميشود. اين مناطق، به دليل قرارگيري در دل شهرها، از زيرساختهاي شهري، حملونقل، خدمات عمومي و دسترسيهاي مناسب برخوردارند. همين ويژگيها باعث ميشود توسعه در اين مناطق نسبت به گسترش افقي شهرها، منطقيتر و كمهزينهتر باشد.
گلپايگاني با تاكيد بر اين موضوع گفت: بافت فرسوده ظرفيت پاسخگويي به نياز ۹۰ ميليون جمعيت ايران را دارد. او با اشاره به نقش تعيينكننده بخش خصوصي در اين مسير افزود: بخش عمده سرمايهگذاري در حوزه مسكن توسط بخش خصوصي انجام ميشود و با استفاده از ظرفيتهاي درونزا در بافتهاي فرسوده و توجه به الزام نوسازي، ميتوان كيفيت شهرها را ارتقا داد و نياز به فضاي مسكوني را پاسخ داد.
سياست رسمي دولت؛ نوسازي از درون شهر
براساس اظهارات مديرعامل شركت بازآفريني شهري ايران، رويكرد كلان دولت در حوزه مسكن، تمركز بر توسعه درونزا و نوسازي بافتهاي فرسوده است؛ رويكردي كه هم از گسترش بيرويه شهرها جلوگيري ميكند و هم كيفيت زندگي شهري را ارتقا ميدهد.
گلپايگاني در اين باره تصريح كرد: توسعه، بهسازي، نوسازي و تامين مسكن بايد در بافتهاي فرسوده صورت گيرد. براي تحقق اين هدف، بستهاي از مشوقها و حمايتها در نظر گرفته شده است. او با اشاره به اين ابزارها گفت: ابزارهاي حمايتي شامل تامين مالي، تخفيفهاي شهرداري در صدور پروانهها و بستههاي تشويقي كالبدي است. اين سياستها بهگونهاي طراحي شدهاند كه مردم، سرمايهگذاران و سازندگان را به ورود به فرآيند نوسازي تشويق كنند؛ فرآيندي كه بدون مشاركت مستقيم شهروندان عملاامكانپذير نيست.
تحقق ۹۴ درصدي اهداف در سال اول برنامه توسعه
يكي از نكات قابل توجه در سخنان گلپايگاني، ارايه آمار عملكرد سال نخست برنامه توسعه در حوزه بازآفريني شهري است. وي با بيان اينكه اهداف تعيينشده تا حد زيادي محقق شدهاند، گفت: در سال اول برنامه توسعه (۱۴۰۳) حدود ۹۴ درصد محقق شد.
او براي روشنتر شدن اين موضوع مثال زد و گفت: به عنوان مثال از ۸۰ هزار واحد پيشبيني شده، ۷۶ هزار واحد ساخته شده كه عمدتا توسط مردم و با استفاده از بستههاي تشويقي انجام شده است. اين آمار نشان ميدهد كه سياست تشويق نوسازي با محوريت مردم و بخش خصوصي، در عمل نيز نتيجهبخش بوده و ميتواند در سالهاي آينده با قدرت بيشتري ادامه يابد.
توسعه درونزا راهكار مقابله با حاشيهنشيني
يكي از چالشهاي جدي شهرهاي ايران، گسترش حاشيهنشيني و سكونتگاههاي غيررسمي است؛ مناطقي كه اغلب فاقد سند مالكيت، خدمات شهري مناسب و امنيت حقوقي هستند. گلپايگاني با اشاره به اين موضوع تاكيد كرد: توسعه درونزا كيفيت فضاي شهري را بهتر ميكند. او افزود: توجه جدي به حاشيهنشيني و سكونتگاههاي غيررسمي مساله خيلي مهمي است كه اقدام بزرگي در اين زمينه در دستور كار است. مهمترين بخش اظهارات مديرعامل شركت بازآفريني شهري ايران، مربوط به ارسال لايحه سنددار كردن سكونتگاههاي غيررسمي به دولت است؛ لايحهاي كه ميتواند تحولي بنيادين در زندگي ميليونها نفر ايجاد كند.
گلپايگاني با اشاره به حمايت وزير راه و شهرسازي از اين طرح گفت: با اشاره به حمايت و پشتيباني وزير راه و شهرسازي در رابطه با موضوع سنددار كردن سكونتگاههاي غيررسمي، اقدامات بزرگي در اين زمينه در دستور كار قرار دارد. او تاكيد كرد: با تصويب لايحه مربوطه در مجلس، تحول اساسي در اين حوزه ايجاد خواهد شد.سنددار شدن اين سكونتگاهها، علاوه بر ايجاد امنيت حقوقي براي ساكنان، زمينهساز سرمايهگذاري، نوسازي، بهبود خدمات شهري و كاهش آسيبهاي اجتماعي خواهد بود. آنچه از مجموع اين اظهارات برميآيد، تغيير رويكرد اساسي در سياست مسكن كشور است؛ رويكردي كه به جاي گسترش شهرها به سمت اراضي جديد، بر احياي ظرفيتهاي موجود در دل شهرها تمركز دارد. بافتهاي فرسوده و سكونتگاههاي غيررسمي، اگرچه سالها به عنوان معضل شناخته ميشدند، امروز به فرصتي بزرگ براي تامين مسكن، ارتقاي كيفيت زندگي و تحقق توسعه پايدار شهري تبديل شدهاند. ارسال لايحه سنددار شدن سكونتگاههاي غيررسمي به دولت ميتواند آغاز فصلي تازه در ساماندهي شهري باشد؛ فصلي كه در آن، امنيت حقوقي، نوسازي، مشاركت مردمي و توسعه درونزا، ستونهاي اصلي سياست مسكن كشور را شكل ميدهند.
