روند صعودي تثبيت ميشود؟
بازار سرمايه در هفتههاي اخير از فضاي منفي فاصله گرفته و نشانههايي از رشد را تجربه ميكند. هرچند اين روند آرام و تدريجي است، اما اميدواري به تداوم آن در زمستان افزايش يافته است. با اين حال، سايه سنگين نرخ بهره ۴۰ درصدي و چالشهاي بودجهاي همچنان مانع از شكلگيري يك رالي پرشتاب در بورس هستند.
بازار سرمايه در هفتههاي اخير از فضاي منفي فاصله گرفته و نشانههايي از رشد را تجربه ميكند. هرچند اين روند آرام و تدريجي است، اما اميدواري به تداوم آن در زمستان افزايش يافته است. با اين حال، سايه سنگين نرخ بهره ۴۰ درصدي و چالشهاي بودجهاي همچنان مانع از شكلگيري يك رالي پرشتاب در بورس هستند.
عليرضا سادات كارشناس بازار سرمايه در گفتوگو با خبرنگار بازار گفت: بازار سرمايه ايران در ابتداي زمستان، در وضعيتي دوگانه قرار دارد؛ از يك سو انتشار گزارشهاي مطلوب شركتها، آرامش نسبي سياسي و اخبار مثبت صنايع، اميد تازهاي به سهامداران داده است. از سوي ديگر، نرخ بهره بيسابقه و فشار عرضه اوراق دولتي، همچون ديواري بلند در برابر رشد سريع بازار ايستادهاند. در چنين شرايطي، بورس بيش از هر زمان ديگري به روند دلار و تورم توجه ميكند. البته نبايد فراموش كرد كه اصلاحات ساختاري و بودجهاي ميتواند مسير پايدار و رو به رشد بورس را رقم بزند.
عليرضا سادات معتقد است كه بازار سرمايه ايران در ابتداي زمستان در وضعيتي دوگانه قرار دارد؛ اميد تازه از گزارشهاي مطلوب شركتها و اخبار مثبت صنايع، اما ديواري بلند از نرخ بهره و اوراق دولتي در برابر رشد سريع بازار وي درباره چشمانداز بازار سرمايه افزود: پيشبيني قطعي درباره آينده بازار دشوار است، اما ميتوان گفت بورس از فضاي منفي فاصله گرفته و روندي رو به بهبود را آغاز كرده است. هرچند اين مسير يكنواخت نيست، اما شرايط فعلي نشاندهنده اوضاع نسبتاً مناسب بازار است و ميتوان با انتظارات معقول، به آينده در ماه پاياني پاييز خوشبين بود.
سادات تاكيد كرد: روند صعودي بازار در سايه كاهش اخبار تنشزا و آرامش نسبي سياسي آغاز شد و همچنان ادامه دارد. معاملات مثبت اخير، انتشار گزارشهاي مطلوب شركتها، اخبار اميدواركننده از صنايع مختلف و نشانههايي از بهبود سودآوري بورس، همگي به تقويت اميد در بازار كمك كردهاند. اين تحولات موجب شده تقاضا با احتياط اما پيوسته در مسير صعود حركت كند.
وي تاكيد كرد: همچنين بايد توجه داشت در شرايطي كه ريسكهاي سياسي بزرگ كاهش يافته و دلار جهشي بالا رفته اخبار بنيادي نقش اصلي را در جهتدهي بازار ايفا ميكنند. گزارش پالايشگاهها با تخفيف معاملاتي، حذف عوارض در پتروشيمي، آغاز معاملات تالار دوم فولاد، بهبود گزارشهاي سايپا و چشمانداز مثبت بانكها، همگي محركهايي براي رشد بازار بودهاند.
اين كارشناس تصريح كرد: با وجود اين روند مثبت، جريان نقدينگي قدرتمند هنوز وارد بازار نشده و سرمايهگذاران بزرگ با احتياط نظارهگرند. اما ورود گسترده نقدينگي نيازمند اخبار قطعي و مثبت در سطح كلان اقتصادي و بودجهاي است. چراكه بسياري نگران اثر ماليات بر حاشيه سود شركتها در سال آينده هستند.
اين كارشناس تصريح كرد: شفافتر شدن ابعاد لايحه بودجه و انتشار گزارشهاي ۹ ماهه و تلفيقي شركتها در هفتههاي جاري ميتواند مسير بازار را روشنتر كند. البته ريسك قطعي گاز در زمستان همچنان تهديدي جدي براي صنايع و نمادهاست.
سادات با تاكيد بر اينكه نميتوان رفتار سياستگذاران را پيشبيني كرد و اين اثر مخربي بر اقتصاد دارد، گفت: آشفتگي اخير در بازار نهادههاي دامي بار ديگر نشان داد سياستهاي اشتباه گذشته مانند ارز ترجيحي، هزينههاي سنگيني بر اقتصاد تحميل كردهاند. همزمان، نرخ بهره اوراق دولتي براي نخستينبار به مرز ۴۰ درصد رسيده است؛ عاملي كه بازارهاي مالي را «يخزده» و مانع رشد سريع بورس شده است. عرضه بيرويه اوراق دولتي و پيشبيني انتشار بيش از ۹۰۰ هزار ميليارد تومان اوراق در بودجه، فشار مضاعفي بر بازار وارد خواهد كرد.
اثرات سياستهاي غيرواقعي بودجه
در حال حاضر تنها راه كاهش نرخ بهره و ايجاد فضاي رشد پايدار، ارايه بودجهاي متعادل و واقعي است كه درآمدهاي ارزي و انرژي را بر مبناي قيمتهاي واقعي، شناسايي، هزينهها را كنترل كند و انتشار اوراق را كاهش دهد. تحقق چنين سناريويي ميتواند نرخ ارز را تثبيت كرده و زمينه رشد پايدار بورس را فراهم آورد. در مقابل، تداوم سياستهاي غيرواقعي، پايبندي به ارز ترجيحي، طفره رفتن از اصلاح قيمت انرژي و ادامه انتشار بيرويه اوراق، ميتواند اقتصاد كلان را با بحرانهاي عميقتر مواجه كند و بازار سرمايه را بيش از ديگران تحت فشار قرار دهد.
به گفته جواد روحي بودجه ۱۴۰۵ براي بورس همزمان حامل سيگنالهاي تورمي و انقباضي است و تا زماني كه اصلاحات بودجهاي و واقعيسازي ارزي رخ ندهد، بورس بيش از آنكه صحنه راليهاي پرشتاب باشد، ميدان مديريت ريسك هوشمند خواهد بود.
جواد روحي كارشناس اقتصادي به بازار گفت: بودجه ۱۴۰۵ براي بورس همزمان حامل سيگنالهاي تورمي و انقباضي است، تورم وارداتي و انرژي، در كنار انقباض مالي ناشي از اوراق و نرخ بهره بالا وجود دارد در نتيجه، بازاري با رشد اسمي محدود، تفكيكپذيري شديد صنايع و سقف ارزشگذاري پايين خواهيم داشت. مسير بهتر تنها از اصلاحات بودجهاي ميگذرد با كاهش شدت انتشار اوراق، شفافيت در انرژي و واقعيسازي ارزي همراه با سياستهاي حمايتي هدفمند. تا زماني كه اين گرهها باز نشوند، بورس ۱۴۰۵ بيش از آنكه صحنه راليهاي پرشتاب باشد، ميدان انتخابهاي دقيق و مديريت ريسك هوشمند خواهد بود.
وي افزود: در تصوير كلان، جهتگيري اصلي بودجه بر افزايش درآمدهاي ريالي از طريق نرخهاي بالاتر مبنا، تعرفهها و انرژي و همچنين اتكا به اوراق براي پوشش كسري استوار است كه بهجاي مهار ساختاري تورم، بر تأمين منابع فوري تمركز دارد. اين سياستها از چند كانال بر بورس اثر ميگذارند. نخست، قيمتگذاري ارزي و تعرفهاي است كه با افزايش نرخهاي مبنا، هزينه واردات و مواد اوليه بالا ميرود و فشار مستقيمي بر حاشيه سود صنايع وارداتمحور وارد ميكند. دوم، سياست انرژي است كه با رشد نرخ تسعير و قيمت خوراك و سوخت، بهاي تمامشده در پالايش، پتروشيمي، فولاد، سيمان و حملونقل افزايش مييابد. سوم، سياست مالي و پولي است كه با انتشار سنگين اوراق و نرخ بهره بالا، رقابتي جدي با سهام ايجاد كرده و نسبتهاي ارزشگذاري مانند P/E را محدود ميسازد. چهارم، كاهش ارز ترجيحي و محدود شدن يارانههاست كه فشار هزينهاي را به مصرف و توليد منتقل كرده و انتظارات تورمي را تقويت ميكند. نهايتاً نزديكسازي نرخهاي مبنا به سطوح بازار، انتظارات تورمي را تثبيت كرده و ارزش اسمي درآمدها و داراييها را افزايش ميدهد.
براساس اين گزارش بودجه ۱۴۰۵ بهجاي آنكه رويكردي ضدتورمي داشته باشد، بر افزايش درآمدهاي ريالي و جبران كسري تمركز كرده است. از نرخهاي پايه ارزي و تعرفهاي گرفته تا سياستهاي انرژي و انتشار اوراق، هر بند بودجه مستقيماً بر صورتهاي مالي شركتها اثر ميگذارد. بنابراين لازم است بررسي شود كدام اجزاي اين بودجه براي بورس فرصتساز هستند، كدامها ريسك ميآفرينند و چه پيامدهايي براي صنايع و شاخصها خواهند داشت.
