تقابل بورس با محركها
در شرايط كنوني اقتصاد كشور، تنها يك عامل كافي است تا بازار سهام رشد شارپ خود را به سمت قلههاي ۴ ميليوني ادامه دهد و حتي فراتر از آن پيش برود. اين عامل، قيمت دلار است. د
در شرايط كنوني اقتصاد كشور، تنها يك عامل كافي است تا بازار سهام رشد شارپ خود را به سمت قلههاي ۴ ميليوني ادامه دهد و حتي فراتر از آن پيش برود. اين عامل، قيمت دلار است. در اين يادداشت، ضمن بررسي نقش كليدي نرخ ارز در رونق بورس، به عواملي كه ميتوانند اين روند را تهديد كنند نيز اشاره ميشود.
به نظر ميرسد در اقتصاد تورمي ايران، تا زماني كه نقدينگي انبوه وجود دارد، روند صعودي دلار ادامه خواهد يافت. افزايش نرخ دلار آزاد بر كليه نرخهاي رسمي (صادراتي، نيمايي، توافقي) اثر مستقيم ميگذارد و سياستگذار ناگزير است اين نرخها را نيز افزايش دهد.
اين افزايش، حتي اگر فروش شركتها از نظر دلاري ثابت بماند، موجب رشد قابل توجه فروش ريالي آنها ميشود. در نتيجه، سودآوري اسمي شركتها بالا رفته و قيمت سهام به شكل ريالي افزايش مييابد. رشد اخير بازار سهام تا حد زيادي مرهون همين افزايش قيمت دلار صادراتي است.
در كنار اين محرك قدرتمند، يك عامل تهديدكننده جدي وجود دارد؛ افزايش نرخ بهره. با توجه به برنامه دولت براي فروش اوراق در بودجه، احتمال افزايش نرخ بهره تا ۲۵ درصد وجود دارد. اين افزايش ميتواند به تدريج نرخهاي بازار پول را بالا ببرد و جذابيت اوراق بدهي را نسبت به سهام افزايش دهد. در چنين شرايطي، بخشي از نقدينگي ممكن است از بورس به سمت بازار پول هدايت شود.
با وجود اين تهديد، ترازوي فعلي همچنان به نفع بازار سهام سنگيني ميكند. شواهد اين امر را ميتوان در شادابي بازار، ركوردزني ارزش معاملات و حتي ركورد حجم معاملات آپشن مشاهده كرد. اين نشاندهنده ورود نقدينگي و اقبال سرمايهگذاران به بورس است. در مقايسه بازدهي بازارهاي مختلف در يك ماه اخير، بورس اگرچه از نظر دلاري رشد چشمگيري نداشته، اما از نظر ريالي عملكرد بهتري را ثبت كرده است.
در كوتاهمدت، محرك اصلي بازار سهام همچنان افزايش نرخ دلار خواهد بود اين عامل از طريق افزايش درآمد ريالي شركتها، ترازنامه آنها را تقويت كرده و قيمت سهام را بالا ميبرد. با اين حال، بايد مراقب افزايش نرخ بهره بود؛ چراكه اين عامل ميتواند جريان نقدينگي را منحرف كند. در شرايط كنوني، نشانههايي مانند ركوردشكني در ارزش معاملات حاكي از آن است كه پرچم هنوز در دست بورسيهاست و روند صعودي در صورت تداوم رشد نرخ ارز، محتملتر به نظر ميرسد. بنابراين در افق نزديك، حركت به سمت سطوح بالاتر ۴ ميليوني و فراتر از آن دور از انتظار نيست.
