نقشه راه اصلاح بازار برق از مسير بورس انرژي
مديريت ارتباطات بورس انرژي ايران اعلام كرد مديران كل و معاونان وزارت نيرو، مديرعامل بورس انرژي ايران، مديرعامل شركت مديريت شبكه برق ايران، معاونان شركت توانير و به علاوه فعالان بخش خصوصي در حوزه برق از جمله حاضران اين نشست بودند.
مديريت ارتباطات بورس انرژي ايران اعلام كرد مديران كل و معاونان وزارت نيرو، مديرعامل بورس انرژي ايران، مديرعامل شركت مديريت شبكه برق ايران، معاونان شركت توانير و به علاوه فعالان بخش خصوصي در حوزه برق از جمله حاضران اين نشست بودند.در ابتداي اين نشست كه به ميزباني بورس انرژي برگزار شد؛ محمد نظيفي، مديرعامل بورس انرژي ايران، با تاكيد بر اينكه بازار برق نيازمند ارادهاي جدي و تصميمات واقعبينانه است، كاهش مداخله دولت، تقويت منطق بازار، رفع چالش نقدينگي صنعت برق و توسعه سازوكارهايي نظير بازار تابلوي برق سبز و گواهي انرژيهاي تجديدپذير را از مهمترين الزامات اصلاح و توسعه اين بازار اعلام كرد.
در ادامه ماشاءالله تابع جماعت مشاور وزير نيرو و مديركل حوزه وزارتي وزارت نيرو، با تاكيد بر لزوم توسعه بورس انرژي گفت: حركت به سمت بورس انرژي يك تكليف قانوني و در عين حال ضرورتي اجتنابناپذير است كه بايد با جديت دنبال شود.
او با اشاره به ظرفيتهاي بازار انرژي اعلام كرد: بازار انرژي، بازاري بزرگ و داراي عمق است و تشديد ناترازي انرژي، نياز به توسعه و استفاده از ظرفيتهاي اين بازار را بيش از پيش آشكار كرده است. در اين مسير، لازم است از نگاه تصديگري فاصله بگيريم.
مديركل وزارتي وزارت نيرو با تشريح رويكردهاي كلان اين وزارتخانه افزود: ۲ رويكرد مهم وزارت نيرو، اصلاح ساختار و دوري از تصديگري است؛ بهگونهاي كه دولت صرفا بر وظايف اصلي خود يعني تنظيمگري و سياستگذاري متمركز شود. رويكرد دوم نيز اصلاح ساختار در حوزه آب و برق است كه بهطور جدي در دستور كار وزارت نيرو قرار دارد.
تابع جماعت در ادامه، محورهاي همكاري وزارت نيرو با بورس انرژي را تشريح كرد و گفت: توسعه بازار انرژي، نخستين محور بوده و يك وظيفه قانوني محسوب ميشود كه در عين حال بهترين ابزار براي مديريت به شمار ميآيد. از سوي ديگر، بورس انرژي بايد به عنوان ابزار توسعه مورد استفاده قرار گيرد، چرا كه دولت منابع بودجهاي كافي را براي اجراي پروژهها در اختيار ندارد.
او با اشاره به لزوم تعميق ابزارهاي مالي در بورس انرژي تاكيد كرد: بر اين اساس بايد به ابزارهايي همچون گواهي ظرفيت و گواهي صرفهجويي عمق بيشتري داده شود. در حال حاضر، حدود ۲۰۰ هزار ميليارد تومان پروژه ناتمام در حوزه آب وجود دارد كه ميتوان با طراحي سازوكارهاي مناسب و استفاده از ابزارهاي بازار سرمايه، از جمله گواهي ظرفيت برق، به تامين مالي و تكميل اين پروژهها كمك كرد.
مديركل حوزه وزارتي وزارت نيرو در پايان با اشاره به چالشهاي حوزه آب گفت: در بخش آب نيز با تمركز بر صرفهجويي، بهينهسازي مصرف و كاهش هدررفت از طريق نشتيابي و با بهرهگيري از ظرفيتهاي بازار انرژي، ميتوان اقدامات موثر و پايداري را به اجرا گذاشت.
امنيت شبكه برق، شرط اساسي توسعه بازار معاملات انرژي
در ادامه اين نشست، اردشير مذكوري، مديرعامل شركت مديريت شبكه برق ايران، با اشاره به گسترش فناوري در سطح جهان گفت: با توسعه تكنولوژي، تقاضا براي انرژي بهويژه در حوزه برق در حال افزايش است و بر اساس آمارهاي جهاني، يك گفتمان جديد در اين حوزه در حال شكلگيري است.او با بيان اينكه عملكرد سيستم انرژي كشور بر اساس شاخصها رضايتبخش نبوده است، افزود: در اين حوزهها عمدتا با نگاهي صرفا فني و مهندسي مواجه بودهايم، در حالي كه مديريت بازار و حكمراني انرژي نيازمند رويكردي فراتر از نگاه مهندسي است.مديرعامل مديريت شبكه برق ايران با تاكيد بر نقش امنيت شبكه در بازار انرژي تاكيد كرد: اولويت و هدف ما در مديريت شبكه برق، ايجاد بازاري امن براي انجام معاملات است و تمام مبادلات بايد در چارچوب حفظ امنيت شبكه صورت گيرد، چون منافع تمامي ذينفعان در گرو امنيت بازار است.مذكوري هماهنگي كامل بازار با امنيت شبكه را يك اصل اساسي دانست و گفت: بازار برق در حوزه مديريت شبكه تعريف ميشود و همين هماهنگي با مديريت شبكه، مويد صحت اين رويكرد است.او شفافيت اطلاعات را از ديگر الزامات توسعه بازار برق برشمرد و اعلام كرد: آمادگي داريم با هدف ايجاد بازاري شفاف، فرآيندها را تسهيل كرده و شفافيت معاملات را در بازار برق ارتقا دهيم.مديرعامل مديريت شبكه برق ايران خبر داد در آينده ۱۲ ميليون مشترك اضافه خواهد شد و تقاضاي خوبي در بورس انرژي شكل خواهد گرفت، گفت: براي توسعه بورس انرژي نياز به زيرساخت است كه يكي از اين اقدامات ميتواند معاملات آنلاين براي خريد و فروش باشد.مديرعامل مديريت شبكه برق ايران با اشاره به وجود قوانين و خطمشيهاي مناسب در اين حوزه تاكيد كرد: چالش اصلي، شكاف اجرايي و نحوه اجراي قوانين است كه اميدواريم در نشستها و تعاملات تخصصي، موانع موجود برطرف شود، چرا كه همه ذينفعان اين حوزه در يك مسير در حال حركت بوده و بر يك كشتي قرار دارند.او با اشاره به شرايط ناترازي در صنعت برق تأكيد كرد: در شرايط فعلي، تقويت نقش بازار در مديريت مصرف برق يك ضرورت اجتنابناپذير است و ميتواند به بهبود پايداري شبكه كمك كند.
كاهش نقش دولت و تقويت تنظيمگري
سيد مجيد ميري لاريمي، مديركل دفتر اقتصاد، سرمايهگذاري و تنظيم مقررات وزارت نيرو، با تاكيد بر ضرورت اصلاح حكمراني در حوزه انرژي گفت: اجماع جدي وجود دارد كه نقش دولت در بخش برق و بهطور كلي در حوزه انرژي بايد به حداقل برسد و در مقابل، بخش تنظيمگري تقويت شود.او با اشاره به رويكرد وزارت نيرو در سالهاي اخير اعلام كرد: با همين نگاه تلاش شده است ارتباط مستقيم ميان توليدكنندگان و مصرفكنندگان نهايي برقرار شود. در حوزه بورس انرژي نيز هدف اصلي اين است كه توليدكننده و مصرفكننده نهايي بتوانند بدون واسطه با يكديگر تعامل داشته و انواع معاملات را انجام دهند.مديركل دفتر اقتصاد، سرمايهگذاري و تنظيم مقررات وزارت نيرو افزود: رويكرد اصلي ما توسعه تعداد مشتركان و افزايش حجم تقاضا در بورس انرژي است؛ بهگونهاي كه هم سمت تقاضا و هم عرضهكنندگان در اين بازار افزايش يابند. اميدواريم در آينده، سوخت نيز در بورس انرژي معامله شود و قيمت آن بهصورت شفاف كشف شود.ميري لاريمي با اشاره به تكاليف قانوني وزارت نيرو تاكيد كرد: بند «ب» ماده ۴۳، وزارت نيرو را به بهبود محيط كسبوكار و افزايش رقابتپذيري مكلف كرده است و اين دو هدف، محور اصلي اقدامات ما به شمار ميروند. در حوزه بهبود محيط كسبوكار، لازم است اقدامات موثرتري انجام شود و در بخش مجوزها، شاهد يك تحول جدي باشيم.او با بيان اينكه در نقطه ايدهآل، نقش وزارت نيرو در تجارت بايد به حداقل برسد، گفت: وظيفه اصلي وزارت نيرو صدور مجوزها، تعيين اهداف و اعمال نظارت است. بر همين اساس، طرح «مجوزهاي بينام» را آغاز كردهايم تا فرآيند صدور مجوز، ورود به كسبوكار و سرمايهگذاري با همكاري وزارت امور اقتصادي و دارايي تسهيل شود.مديركل دفتر اقتصاد، سرمايهگذاري و تنظيم مقررات وزارت نيرو ادامه داد: در مسير بهبود محيط كسبوكار، بايد ورود بازيگران جديد تسريع شود؛ در اين زمينه، تجميعكنندگان برق ميتوانند نقش موثري در ارتقاي فضاي كسبوكار ايفا كنند.ميري لاريمي با تاكيد بر توسعه ابزارهاي معاملاتي در بورس انرژي اعلام كرد: توسعه مدلهاي قراردادي در بورس انرژي در دستور كار قرار دارد و طي يك ماه گذشته، «گواهي آتي صرفهجويي» تصويب و ابلاغ شده است. همچنين «گواهي آتي ظرفيت» نيز در حال بررسي و در دستور كار قرار دارد.او با اشاره به ضرورت اصلاح قواعد مخل رقابت گفت: بايد بپذيريم كه در شرايط فعلي، برخي مقررات مخل رقابت در بازار وجود دارد و لازم است با همكاري بورس انرژي، اين قواعد شناسايي شده و براي رفع آنها، قوانين و راهكارهاي مناسب تدوين شود. شفافيت دادهها و دسترسي برابر همه بازيگران به اطلاعات بازار، از موضوعات بسيار مهمي است كه ميتواند نقش موثري در افزايش رقابتپذيري ايفا كند.
بورس انرژي و لزوم اصلاح حكمراني بازار انرژي
امير گنجيدوست، مديرعامل هلدينگ برق و انرژي گروه سرمايهگذاري غدير هم با تاكيد بر ضرورت توسعه بورس انرژي، گفت: حركت دولت به سمت بورس انرژي يك ضرورت بوده و اين بازار ميتواند به عنوان ابزاري موثر در جهت شفافيت، انضباط مالي و ارتقاي رقابتپذيري در بخش انرژي ايفاي نقش كند.گنجيدوست با اشاره به چالشهاي موجود در حكمراني بازار انرژي اعلام كرد: يكي از چالشهاي اساسي، ورود دولت به نقش بازيگري بهجاي تنظيمگري در بازار است؛ در حالي كه رگولاتوري وظيفه ذاتي دولتها بوده و بازيگري بايد به نهادهاي اقتصادي و سازوكار بازار واگذار شود.گنجيدوست بااشاره به برخي چالشهاي مهم بازار حاملهاي انرژي افزود: قيمتگذاري دستوري، يكي از مشكلات جدي نيروگاهها در شرايط فعلي است و انتظار ميرود بورس انرژي با كاركردهاي مثبت خود، به اصلاح اين روند كمك كند.مديرعامل هلدينگ برق و انرژي غدير افزايش نقدشوندگي را از جمله چالشهاي اصلي نيروگاهها دانست و تصريح كرد: اين موضوع ميتواند از طريق حضور موثر نيروگاهها در بورس انرژي ايران تا حد زيادي محقق شود.او با اشاره به چالشهاي پيش روي بورس انرژي گفت: يكي از چالشهاي اساسي بازار، مسائل حاكميتي و استمرار قيمتگذاري دستوري است كه براي عبور از آن بايد به سمت تنظيمگري هوشمند و متناسب با الگوهاي موفق جهاني حركت كنيم.گنجيدوست با بيان اينكه بورس انرژي در حوزه انرژيهاي تجديدپذير عملكرد مناسبي داشته است، تاكيد كرد: سياستهاي دولت نيز خوشبختانه در مسير حمايت از اين بازار قرار گرفته، اما همچنان با چالش جدي ثبات مقررات مواجه هستيم كه رفع آن نيازمند حمايت عملي و موثر است.او تاكيد كرد: همراستايي سياستهاي يارانهاي با واقعيتهاي اقتصادي، بهويژه در بازار انرژي، ضرورتي انكارناپذير است و بايد بهطور جدي مورد توجه سياستگذاران قرار گيرد.
