تله كابين گرگان و خطر نابودي اكوسيستم هيركاني
درحالي كه سازمان حفاظت محيطزيست صراحتاً مخالفت خود را با اجراي پروژه تلهكابين گرگان مطرح كرده است، به نظر ميرسد كه عدهاي خاص به دنبال اقناع كردن رييسجمهور براي اجراي پروژه در سفر پزشكيان به استان گلستان هستند.
درحالي كه سازمان حفاظت محيطزيست صراحتاً مخالفت خود را با اجراي پروژه تلهكابين گرگان مطرح كرده است، به نظر ميرسد كه عدهاي خاص به دنبال اقناع كردن رييسجمهور براي اجراي پروژه در سفر پزشكيان به استان گلستان هستند. همزمان با شدت گرفتن رايزنيهاي سياسي و رسانهاي موافقان، منتقدان اين پروژه تأكيد دارند كه اجراي تلهكابين در زون حفاظتي جنگل ناهارخوران، نهتنها به معناي پاكتراشي گسترده، تشديد فرسايش و زمينلغزش، افزايش ريسك سيلاب و تهديد منابع آب شرب گرگان است، بلكه نمونهاي آشكار از ناديده گرفتن ارزيابيهاي علمي و ظرفيتهاي جايگزين كمخطرتر در داخل و پيرامون شهر محسوب ميشود. در اين ميان، فعالان محيطزيست هشدار ميدهند كه افراد ذينفع در سفر اين هفته رييسجمهور به استان گلستان در تلاش هستند با اعمال فشار، موافقت نهايي با اجراي اين پروژه پرهزينه و پرمناقشه را به دست آورند؛ فشاري كه ميتواند سرنوشت يكي از حساسترين زيستبومهاي شمال كشور را تحتتأثير قرار دهد.
شهرداري پيمانكار پروژه است
حميدرضا رضايي، عضو هيات علمي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان در اين باره به تسنيم گفت: در مورد اينكه چرا چنين اصراري وجود دارد، بايد از كساني پرسيد كه بر اجراي آن پافشاري ميكنند. شايد در ادامه اجراي تلهكابين، به دنبال توسعههاي ديگري و كسب منافع بيشتري باشند. اين افراد معمولاً مطرح ميكنند كه مثلاً در استان مازندران تعداد زيادي تلهكابين وجود دارد كه همه هم در جنگلهاي هيركاني احداث شدهاند؛ پس چرا آنها مخرب نيستند اما تلهكابين گرگان مخرب تلقي ميشود؟ يا اينكه عنوان ميكنند ما در استان تلهكابين نداريم، در حالي كه در حال حاضر براي تلهكابين عليآباد، سازمان محيطزيست مجوز صادر كرده و امكان اجراي آن وجود دارد. او افزود: در بحث تلهكابين، مطرح ميشود كه 40 نقطه در استان انتخاب و مورد ارزيابي قرار گرفته است، اما ما هيچگاه به اين ارزيابيها دسترسي نداشتيم تا ببينيم بر اساس چه معيارهايي انجام شده و چگونه به انتخاب اين نقطه رسيدهاند. در نهايت، در گفتوگوهايي كه با فرمانداري هم داشتيم، عنوان شد كه چون شهرداري قصد تأمين هزينههاي پروژه را دارد، امكان اجراي پروژه خارج از محدوده شهر وجود ندارد، اين نقطه انتخاب شده و اساساً ساير نقاط استان از دايره بررسي خارج شدهاند.
نقاط جايگزين متعددي براي اجراي پروژه تلهكابين وجود دارد
رضايی خاطرنشان كرد: زماني كه طرح آمايش انجام شده، در داخل شهر نيز مكانهايي شناسايي شدند كه هم از نظر زيباييشناختي مناسب هستند و هم حداقل خسارت را به محيطزيست وارد كند و در عين حال ظرفيت توسعه داشته باشد، گزينههاي ديگري هم وجود داشته كه پيشنهاد شدهاند. ما پيشتر هم اعلام كردهايم كه اساتيد دانشگاه حاضرند بدون دريافت هيچگونه هزينهاي، داخل شهر و حتي در محدوده مدنظر شهرداري و فرمانداري گرگان، مكانيابي انجام دهند. او ادامه داد: اصولاً همه تلهكابينها بهگونهاي طراحي ميشوند كه در مسير خود چشمانداز و ويو داشته باشند. اما مسيري كه اكنون پيشنهاد شده، تماماً داخل جنگل است؛ يعني عملاً چشماندازي وجود ندارد. بر اساس طرح اين تلهكابين، گردشگر سه كيلومتر داخل جنگل ميرود و دوباره برميگردد، بدون منظره مشخص و بدون آنكه برنامهاي براي توسعه در بالادست آن ديده شده باشد. در پاييندست هم فضاي چنداني براي توسعه وجود ندارد. علاوه بر اين، يك ايستگاه مياني هم در نظر گرفته شده كه مشخص نيست ضرورت آن چيست؛ بعداً گفته شد به دليل تغيير مسير بوده، در حالي كه اساساً نيازي به آن هم وجود نداشته است. به گفته عضو هيات علمي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان، در استان، مكانهاي ديگري مانند هزارپيچ وجود دارد كه هم ظرفيت توسعه دارند، هم در محدوده شهري قرار گرفتهاند و ميتوانند گزينههاي مناسبي براي احداث تلهكابين باشند؛ مكانهايي كه هم در مبدأ و هم در مقصد فضاي توسعه دارند و ميتوانند از نظر تبليغاتي و كاركردي نيز بستر مناسبتري فراهم كنند.
تبعات زيستمحيطي مكانيابي فعلي؛ از عدم چارهانديشي براي فاضلاب تا پاكتراشي
رضايي در بخش ديگري از سخنان خود افزود: از نظر ضوابط احداث تلهكابين در محدودههاي جنگلي، شما موظف هستيد بهمنظور تأمين ايمني مسافران، اولاً مسير دسترسي جادهاي داشته باشيد و ثانياً پاكتراشي انجام دهيد؛ چراكه اگر بهطور ناگهاني آتشسوزي رخ دهد، جان مردم به خطر نيفتد يا اگر تلهكابين دچار نقص شد و نياز به تخليه مسافران بود، بايد امكان دسترسي وسيلهاي وجود داشته باشد كه بتواند افراد را منتقل كند.
كوچكنمايي 80 درصدي پروژه براي فرار از ارزيابي زيستمحيطي
او به مساله كوچك نمايي پروژه اشاره كرد و گفت: نخستين گامي كه در اين پروژه برداشته شده بود و شوراي عالي شهرسازي آن را بازگرداند و اعلام كرد كه بايد به مرحله ارزيابي برود، اين بود كه در آن مقطع، پروژه بهنوعي كوچكنمايي شده بود. يعني مساحت زير دكلها را با هم جمع زده بودند و ايستگاهها را نيز به آن اضافه كرده بودند. اين كار شبيه آن است كه بخواهيد براي خانه خود پاركينگ بسازيد، اما فقط مساحت زير چرخهاي خودرو را محاسبه كنيد و مثلاً بگوييد يك مترمربع فضا نياز است؛ در حالي كه براي پارك خودرو، فضايي حدود 25 مترمربع لازم است تا خودرو بتواند بهراحتي وارد و خارج شود. شما نميتوانيد فقط زير چرخها را حساب كنيد و بگوييد محل احداث پاركينگ همينجاست. رضايي افزود: در آن زمان، كارشناسان منابع طبيعي و محيطزيست نيز دقت كافي نكرده بودند، زيرا وقتي ديدند مساحت اعلامشده كمتر از پنج هكتار است، اساساً بررسي نكردند كه آيا اين ضوابط درست اعمال شده يا نه. در واقع، محيطزيست و منابع طبيعي به پروژهاي مجوز داده بودند كه با كوچكنمايي، مساحت آن كمتر از پنج هكتار اعلام شده بود.
