ميزان عرضه برق در بورس انرژي
نشست همانديشي بورس انرژي ايران با حضور جمعي از مديران و معاونان وزارت نيرو، محمد نظيفي مديرعامل بورس انرژي ايران و فعالان بخش خصوصي حوزه انرژي در مركز همايشهاي هتل قلب تهران برگزار شد؛ نشستي كه در آن، ابعاد مختلف معاملات بازار برق، چالشهاي نقدينگي صنعت و مسيرهاي توسعه آينده بازار برق مورد بررسي قرار گرفت.
نشست همانديشي بورس انرژي ايران با حضور جمعي از مديران و معاونان وزارت نيرو، محمد نظيفي مديرعامل بورس انرژي ايران و فعالان بخش خصوصي حوزه انرژي در مركز همايشهاي هتل قلب تهران برگزار شد؛ نشستي كه در آن، ابعاد مختلف معاملات بازار برق، چالشهاي نقدينگي صنعت و مسيرهاي توسعه آينده بازار برق مورد بررسي قرار گرفت. در ابتداي اين نشست محمد نظيفي مديرعامل بورس انرژي ايران با اشاره به ميزباني ۹۶ ميليون مگاوات ساعت انرژي در قالب سه تابلو آزاد، سبز و عادي به ارزش ۵۲ همت، اعلام كرد: رفتار معاملاتي در هر يك از اين تابلوها متفاوت است و اين تفاوت ناشي از ماهيت متفاوت عرضه و تقاضا و شرايط حاكم بر هر بخش از بازار است.او افزود: انتظار ميرود فعالان بازار در تحليل وضعيت معاملات، اين تفاوتها را مدنظر قرار دهند و مقايسهها صرفا بر اساس يك الگوي يكسان انجام نشود، چرا كه هر يك از اين تابلوها منطق و سازوكار خاص خود را دارند.مديرعامل بورس انرژي ايران تاكيد كرد: انرژي عرضهشده در تابلوهاي سبز و آزاد داراي منطق اقتصادي مشخصي است و قيمتها در اين تابلوها بر اساس شرايط واقعي بازار كشف ميشود. لكن ما از شرايط و عملكرد تابلوي عادي بازار برق به اين ميزان رضايت نداريم و همانطور كه فعالان صنعت هم مشاهده ميكنند رفتار قيمتي برق در تابلوها مشابه يكديگر نيست؛ اين روندي است كه با كاهش ميزان مداخله بازيگر اصلي تابلوي عادي يعني دولت بايد اصلاح شود و در اين زمينه نياز به اراده جدي دولت و وزارت نيرو داريم.او تاكيد كرد: در حال حاضر در تابلوي سبز و آزاد منطق بازار بر معاملات حاكم است و شكلگيري قيمتها تابعي از شرايط عرضه، تقاضا و نوع انرژي ارايهشده در همان بخش است و اين روند طبيعي و مطلوب بازار برق است.
مديرعامل بورس انرژي ايران با اشاره به روند انجام معاملات تاكيد كرد: شواهد نشان ميدهد بازار از منطق مشخصي تبعيت كرده و تصميمگيريها بر اساس شرايط واقعي معاملات و بدون مداخله غيرمتعارف صورت گرفته است.او افزود: فضاي فعلي بازار بيانگر آن است كه نياز به ايجاد بسترها و ابزارهاي جديد بيش از گذشته احساس ميشود و اين موضوع بهويژه در سطح منطقهاي اهميت مضاعفي دارد. حركت در اين مسير ميتواند به تقويت اقتصاد و بهبود عملكرد اين حوزه منجر شود.
مديرعامل بورس انرژي ايران با تشريح سابقه شكلگيري قانون ماده ۱۲ رفع موانع توليد توضيح داد: اين قانون در سال ۱۳۹۴ به تصويب رسيده و چارچوبهاي كلي آن از همان زمان مشخص شد؛ اما با وجود تصويب قانون، آييننامه اجرايي آن با فاصله زماني طولاني و در سال ۱۳۹۶ به تصويب رسيد و در ادامه، در سال ۱۴۰۰ آييننامه اجرايي به دستورالعمل اجرايي تبديل شد. حدود سه سال نيز زمان برد تا اين قانون قابليت اجرايي در بازار پيدا كند، اما فرآيند اجرايي شدن آن با وقفههاي متعدد همراه بود و عملاً نزديك به ۹ سال زمان صرف شد، بدون آنكه اجراي كامل و موثر قانون محقق شود و تا همين الان هم تنها ۰.۰۴ درصد اين قانون اجرا شده است و اين موضوع اين پرسش جدي را مطرح ميكند كه چرا قانوني كه تصويب شده با اين ميزان تاخير در اجرا مواجه بوده و چه عواملي مانع اجراي كامل آن شدهاند.مديرعامل بورس انرژي ايران با بيان اينكه در صنعت برق با كسري شديد نقدينگي مواجه هستيم، اعلام كرد: فاصله قابل توجه ميان قيمت تمامشده و قيمت تكليفي، به انباشت بدهي سنگين وزارت نيرو به نيروگاهها و در نتيجه فرسودگي نيروگاهها به دليل عدم انجام تعميرات منجر شده است.
او همچنين وابستگي شديد سبد انرژي كشور به گاز را يكي از چالشهاي اساسي دانست و گفت: اين وابستگي به ناترازي سوخت در فصل زمستان، افزايش آلودگي محيط زيست و توسعه نيافتن انرژيهاي پاك منجر شده است؛ راهكار اين موضوع ميتواند توسعه تابلوي برق سبز، صدور گواهي انرژيهاي تجديدپذير و توسعه و بهينهسازي در حوزه برق باشد.
مديرعامل بورس انرژي ايران از برنامه منظم و قاعدهمند شارژ حساب شركتهاي توزيع، جلوگيري از كنترل تابلوهاي بازار برق توسط دولت، قاعدهگذاري بازارهاي موازي با هدف افزايش شفافيت و رقابتپذيري و همچنين افزايش سهم معاملات در بورس انرژي ايران به عنوان برنامههاي اقدام مشترك بورس انرژي و وزارت نيرو در حوزه برق نام برد.
نظيفي با اشاره به اهميت ابعاد روانشناختي بازار و تاثير آن بر رفتار فعالان تاكيد كرد: تنظيمگري بدون توجه به اين مولفهها اثربخشي لازم را نخواهد داشت و در صورت اعمال سياستهاي بيش از حد سختگيرانه و محدودكننده، اين احتمال وجود دارد كه بخشي از بازيگران بازار به سمت مسيرهاي غيرشفاف سوق داده شوند.او با بيان اينكه كاهش انعطافپذيري در سياستگذاري و ارايه نشدن مشوقهاي كافي ميتواند به تضعيف كاركرد بازار رسمي منجر شود، افزود: برخي تصور ميكنند با ابزارهاي كنترلي شديد ميتوان بازار را مديريت كرد، در حالي كه اين رويكرد ممكن است پيامدهاي معكوس به همراه داشته باشد. از اين رو، تصميمات تنظيمگري بايد متناسب با شرايط اقتصادي و ويژگيهاي هر بازار اتخاذ شود.مديرعامل بورس انرژي ايران در پايان با اشاره به ارزش حدود ۸۹۰ ميليارد توماني معاملات پساب گفت: اين رقم بسيار ناچيز است، اما نقطه قوت بازار آب آن است كه حوزه آبهاي نامتعارف كه بر اساس بند ت ماده ۳۸ شكل گرفته است همين الان داراي بازار و سيگنال اقتصادي است و در اين بازار، اعداد و ارقامي كه مطرح ميشود، نشاندهنده ظرفيت و پتانسيل مناسب اين بخش براي حضور در بورس و استفاده از مزاياي آن است.
