سرمايهاي كه راه خانهاش را گم كرده است
وحيد وحيدي ، كارشناس بازار سرمايه نوشت: يكي از چالشهاي اصلي، تناقض ميان اندازه بزرگ اقتصاد و سهم ناچيز بازار سرمايه از نقدينگي كشور است.
صداي بورس| وحيد وحيدي ، كارشناس بازار سرمايه نوشت: يكي از چالشهاي اصلي، تناقض ميان اندازه بزرگ اقتصاد و سهم ناچيز بازار سرمايه از نقدينگي كشور است. در سالهاي اخير حجم پول در اقتصاد رشد بيسابقهاي داشته، اما تنها بخش كوچكي از آن وارد بازار سرمايه شده است.علت اين وضعيت مجموعهاي از عوامل رفتاري و سياستي است؛ از جمله ضعف در فرهنگسازي مالي عمومي، نبود ثبات در تصميمسازي اقتصادي، نوسانات شديد قيمتي، مداخلات دستوري دولت، و كمبود ابزارهاي مالي متنوع. چنين شرايطي موجب شده بخش عمده فعاليتهاي بورسي با نگاه كوتاهمدت و رفتار هيجاني انجام شود، در حالي كه عمق واقعي بازار زماني شكل ميگيرد كه سرمايهگذاران نهادي و بلندمدت نقش پررنگتري داشته باشند و رفتارهاي مقطعي جاي خود را به تحليل و برنامهريزي بدهد.راه افزايش عمق بازار سرمايه عبور از نگاه محدود يكيدووجهي است. و بايد مجموعهاي از اقدامات همزمان پيش برده شود؛ نخست، گسترش ابزارهاي نوين مالي نظير صندوقهاي قابل معامله، اوراق بدهي شركتي و مشتقات براي پوشش متنوع ريسكها و سلايق سرمايهگذاران ضروري است. دوم، ثبات قوانين و پرهيز از تصميمات ناگهاني شرط اصلي اعتمادسازي عمومي در بازار است. سوم، تقويت نقش بازارگردانها و سرمايهگذاران نهادي، بهويژه صندوقهاي بازنشستگي و بيمهها ميتواند تعادل عرضه و تقاضا را حفظ و از نوسانات شديد جلوگيري كند.ضعف ساختاري در پسانداز خانوارهاي ايراني مانعي جدي بر سر گسترش سرمايهگذاريهاي مالي است و تورم مزمن و كاهش مداوم قدرت خريد موجب شده عمده خانوارها توان پسانداز نداشته باشند و تمام درآمد خود را صرف هزينههاي روزمره كنند. در نتيجه، بخش بزرگي از جامعه از مسير بالقوه سرمايهگذاري حذف شده است.كمبود آموزش مالي و ضعف اعتماد عمومي به بازارهاي سرمايهگذاري. تجربه نوسانات تند سالهاي گذشته، بسياري از مردم را از حضور در بازار رسمي مالي دلسرد كرده است. در چنين فضايي، پساندازهاي اندك موجود اغلب به سمت بازارهاي غيرمولد چون طلا، ارز و مسكن ميرود، نه به سوي ابزارهاي مولد و شفاف بازار مالي.راهحل در اصلاح فرهنگي و آموزشي است. ترويج سواد مالي از سنين پايين و آموزش عمومي درباره صندوقهاي سرمايهگذاري و سرمايهگذاري غيرمستقيم بايد در دستور كار نهادهاي آموزشي و رسانهاي كشور قرار گيرد، تنها در شرايطي كه مردم با منطق بازار و ابزارهاي مالي آشنا باشند، امكان شكلگيري اعتماد پايدار و هدايت نقدينگي به مسير توليد فراهم ميشود. رفع كمعمقي بازار سرمايه بدون ثبات اقتصادي ممكن نيست. تا زماني كه سياستها پيشبينيناپذير و فضاي تصميمگيري متزلزل باشد، هيچ ابزار مالي يا برنامه آموزشي نميتواند جريان پايدار سرمايه را شكل دهد. بازار مالي ايران اگرچه به ظاهر بزرگ است، اما در عمل خسته از بياعتمادي، بيثباتي و كمبود افق روشن؛ عمقي كه بايد از اعتماد و آموزش ساخته شود، هنوز در اين بازار شكل نگرفته است.
