بحرانهاي پنهان مديريت شهري، رو شد
جلسه ديروز سهشنبه 11 آذر ماه شوراي شهر تهران، تصويري فشرده اما دقيق از چهار چالش جدي و همزمان مديريت شهري ارايه داد؛ چالشهايي كه هركدام با اعداد و شواهد مشخص، ابعاد بحران را روشنتر ميكنند.
جلسه ديروز سهشنبه 11 آذر ماه شوراي شهر تهران، تصويري فشرده اما دقيق از چهار چالش جدي و همزمان مديريت شهري ارايه داد؛ چالشهايي كه هركدام با اعداد و شواهد مشخص، ابعاد بحران را روشنتر ميكنند. از تدوين طرح جامع جديد پايتخت و تأسيس نهاد راهبري آن گرفته تا فرسودگي ۱۰۰ هكتار از محلات تاريخي منطقه ۱۲ و بلاتكليفي ۲۵۲ دستگاه ون خريداريشده كه قرار بود وارد چرخه حملونقل شوند اما عملاً تبديل به يك معضل مالي، مديريتي و عملياتي شدهاند. اين تصوير چندبعدي نشان ميدهد تهران نه با يك مساله مقطعي، بلكه با يك دوره گذار ساختاري روبهرو است كه تصميمات امروز شورا ميتواند مسير دهههاي آينده شهر را تعيين كند. مهمترين مصوبه جلسه ديروز شوراي شهر تهران، تصويب اساسنامه نهاد راهبري و پايش طرحهاي توسعه شهري بود؛ نهادي كه قرار است چشم و گوش شوراي شهر در اجراي طرح جامع و تفصيلي تهران باشد. در اين جلسه محمد آخوندي، يكي از اعضاي شوراي شهر تهران توضيح داد كه پس از بررسيهاي چندساعته، به اين جمعبندي رسيدهاند كه ساختار موجود حفظ شود، اما براي رسميتبخشي بايد اساسنامه مشخصي براي آن تصويب شود. او گفت: كلمه نهاد بار معنايي بيشتري نسبت به سازمان دارد، اما برخي معتقد بودند بايد اساسنامهاي هم براي اين نهاد تصويب شود. مهدي چمران، رييس شورا، با انتقاد از كارشكنيها تأكيد كرد: اگر شهرداري تهران نميخواهد نهاد داشته باشد از همه تلاشها و مطالعاتم ميگذرم. شهرداري و مدير قبلياش نميخواست اين نهاد كار كند؛ ما ايستاديم اما ديديد در فضاي مجازي چگونه ما را مورد انتقاد قرار دادند، تخصص دارم؛ از سال ۱۳۴۲ روي طرحهاي جامع شهرها كار كردم. اين جملات، براي نخستينبار نشان ميدهد اختلافات ميان شورا و بدنه شهرداري درباره طرح جامع چقدر جدي بوده است. در همين راستا، سيدمحمد آقاميري، ديگر عضو شوراي شهر تهران با تاكيد بر اينكه نهاد بايد زيرنظر شورا بماند، گفت: اگر سازمان هم تصويب شود زيرنظر شهرداري است و از اختيار ما خارج ميشود، نهاد ميتواند زيرنظر شورا فعاليت كند و به پايشي كه مدنظر ماست برسيم. در اين ميان، سرپرست معاونت شهرسازي شهرداري تهران نيز ضمن تأييد اهميت اين نهاد گفت: يك ضلع اين نهاد شهرداري و ضلع ديگر شورا است و تلاش بر اين است با سرعت و كيفيت بهتري طرح جامع تدوين شود.
او خبر داد كه ساختار «مركز هزينه» در نهاد پايش ايجاد خواهد شد و افزود: در پيشنهاد بودجه ۱۴۰۵، تمام دغدغههاي طرح جامع و تفصيلي لحاظ خواهد شد. با تصويب اين اساسنامه، حالا نهاد پايش پس از سالها فراز و فرود رسميت بيشتري يافته و قرار است نقش محوري در تدوين و نظارت بر طرح جامع جديد تهران داشته باشد.
«امامزاده يحيي»، «عودلاجان» و «سنگلج» روي خط خطر
محلات تاريخي تهران كه روزگاري قلب هويت شهر بودند، امروز با بحران فرسودگي و بلاتكليفي مواجهاند. مهدي پيرهادي، يكي از اعضاي شوراي شهر تهران در تذكر جدي خود گفت: محلات قديمي همچون امامزاده يحيي، سنگلج و عودلاجان به دليل محدوديتهاي ميراث فرهنگي سالهاست امكان ساختوساز ندارند و اين وضعيت موجب افزايش خانههاي تخريبشده و نقاط ناايمن شده است.
به گزارش ايسنا، او افزود: گزارشهاي سازمان آتشنشاني و مديريت بحران نيز ناايمني شديد اين محلات را تأييد ميكند. پيرهادي وضعيت را بسيار وخيم توصيف كرد: بسياري از ديوارها و سقف خانههاي محله امامزاده يحيي در آستانه ريزش قرار دارد.
مطالبه از وزير ميراث فرهنگي
او خواستار ورود مستقيم شورا و دولت شد و گفت: درخواست دارم رييس شورا از وزير ميراث فرهنگي بخواهد تكليف اين محلات را مشخص كند تا امكان نوسازي و ايمنسازي فراهم شود. اين تذكر، زنگ خطري جدي براي ميراث تهران است. محلات تاريخي امروز بين سه مرجع شهرداري، ميراث فرهنگي و مالكان معطل ماندهاند و بحران ايمني، شرايط را به آستانه يك فاجعه بالقوه رسانده است.
ماجراي پيچيده «۲۵۲ ون خاكخورده»
ناصر اماني، عضو شوراي شهر، بخش قابلتوجهي از جلسه را به بحران ونها اختصاص داد؛ خودروهايي كه قرار بود چهره حملونقل عمومي را تغيير دهند اما حالا با مشكلات حقوقي، مديريتي و مالي روبهرو شدهاند. او يادآور شد: شهردار تهران گفته بود از طريق شهرزاد شاتلسرويس را فعال ميكنيم و يك كار جديد در كشور انجام ميدهيم، اما اين ونها دو سال خوابيدند و خاك خوردند. اماني با اشاره به وضعيت اسفبار خودروها گفت: خودرويي كه يكونيم سال كار كرده و دو سال خوابيده، باتري، شمع، واير، لاستيك و خيلي از لوازمش بايد تعويض شود. اين عضو شوراي شهر پرسيد: چرا قيمت را به دو ميليارد و ۲۰۰ ميليون افزايش دادند؟ اماني گفت: از ۴۰ نفر منتخب قرعهكشي فقط چهار نفر خودرو را تحويل گرفتهاند. او با ترديد پرسيد: براي اين ۱۰۰ دستگاه چه برنامهاي داريد؟ اين عضو شوراي شهر درنهايت تأكيد كرد: همه ۲۵۲ دستگاه بايد در راستاي نوسازي ونهاي فرسوده و كاهش آلودگي هوا با قيمت اوليه و با احتساب خسارتها به رانندگان متقاضي تحويل شود.
قانون هواي پاك كارايي ندارد
در ادامه جلسه، چمران به وضعيت آلودگي هوا پرداخت و گفت: فقط نگارش يا تصويب قانون مهم نيست؛ اجراي آن مهم است. او با انتقاد از وزارت كشور اظهار كرد: وزارت كشور بايد اتوبوس بدهد اما به دلايل مالي اين اقدام انجام نشد. حتي اتوبوسهاي قراردادهاي قبلي را نيز تحويل ندادند. چمران افزود: قانون هواي پاك بايد بهروز شود و دستگاهي كه بايد آن را الزامي كند بايد قدرت اداري داشته باشد. رييس شورا با بيان اينكه شرايط نسبت به گذشته بهتر شده، گفت: در تهران خودروهايي به صورت رايگان دراختيار معلولان قرار گرفت كه در شهرهاي ديگر چنين نيست. جلسه ديروز شوراي شهر نشان داد كه پايتخت همزمان در چند جبهه با چالشهاي جدي و ساختاري روبهرو است؛ چالشهايي كه هر يك ميتوانند مسير توسعه تهران را براي سالها تحت تأثير قرار دهند. نخست آنكه نهاد پايش و راهبري طرحهاي توسعه شهري، پس از سالها بلاتكليفي، سرانجام صاحب اساسنامه شد؛ اقدامي كه ميتواند موتور محرك تدوين «طرح جامع جديد تهران» باشد و فرآيند نظارت بر توسعه شهري را از حالت سست و پراكنده خارج كند. اما در سوي ديگر، محلات تاريخي تهران از امامزاده يحيي تا عودلاجان و سنگلج روي مرز ريزش و بحران انساني قرار دارند. محدوديتهاي ميراث فرهنگي و نبود سازوكار مشخص براي نوسازي، اين مناطق را به نقاطي ناايمن و فرسوده تبديل كرده است؛ بهگونهاي كه بدون تصميم فوري و هماهنگ ميان دولت و شوراي شهر، روند احياي آنها عملاً متوقف خواهد ماند. در حوزه حملونقل نيز پروژه نوسازي ناوگان ونها به نمادي از ناكارآمدي مديريتي بدل شده است. ۲۵۲ دستگاه ون خريداريشده كه قرار بود بخشي از ناوگان عمومي را نوسازي كنند، سالهاست در انبارها خاك ميخورند و اكنون حتي وضعيت مالكيت و بهرهبرداريشان هم روشن نيست. همزمان، آلودگي هوا همچنان مهمترين تهديد سلامت شهروندان است؛ معضلي كه با وجود قانون هواي پاك، به دليل ضعف ضمانت اجرا و نبود منابع كافي، راهحل عملي و پايدار پيدا نكرده است. در مجموع، تهران امروز در دوره تصميمهاي بزرگ ايستاده است؛ دورهاي كه هرگونه تعلل در آن، هزينههايي سنگين بر آينده مديريت شهري و كيفيت زندگي شهروندان تحميل خواهد كرد.
