تغيير پناهگاه سرمايهگذاري
در هفتههاي اخير همزمان با تشديد فشارهاي تورمي و كاهش ارزش ريال، تقاضا براي صندوقهاي مبتني بر طلا در بازار سرمايه روندي چشمگير يافته است؛ روندي كه برخلاف تصور اوليه، نه هيجاني، بلكه عمدتا منطقي و مبتني بر تحليل شرايط كلان اقتصادي ارزيابي ميشود.
در هفتههاي اخير همزمان با تشديد فشارهاي تورمي و كاهش ارزش ريال، تقاضا براي صندوقهاي مبتني بر طلا در بازار سرمايه روندي چشمگير يافته است؛ روندي كه برخلاف تصور اوليه، نه هيجاني، بلكه عمدتا منطقي و مبتني بر تحليل شرايط كلان اقتصادي ارزيابي ميشود. تازهترين آمارها نشان ميدهد نرخ تورم نقطهبهنقطه آبانماه به محدوده ۵۰ درصد رسيده؛ رقمي كه از يك سو حاكي از ناتواني سياستهاي پولي در كنترل رشد قيمتهاست و از سوي ديگر بيانگر تشديد انتظارات تورمي در ميان مردم و فعالان اقتصادي. در چنين شرايطي، كاهش ارزش پول ملي و افزايش فزاينده نقدينگي، طبيعي است كه بخشي از سرمايهگذاران را به سمت داراييهاي امنتر هدايت كند.
طلا كه سنتا در اقتصاد ايران پناهگاه تورمي تلقي ميشود، اكنون بيش از هميشه مورد توجه قرار گرفته است. بهاي طلا در داخل كشور تحت تاثير دو متغير اصلي قرار دارد، نرخ ارز و قيمت جهاني اونس طلا. رشد مستمر نرخ دلار چه در بازار آزاد و چه در شكاف ميان نرخ توافقي و آزاد همراه با چشمانداز ملتهب بازارهاي جهاني، باعث شده انتظارات افزايشي نسبت به بهاي طلا در ماههاي آينده تقويت شود. از سوي ديگر، ساختارهاي اقتصادي داخلي نيز به تشديد اين روند كمك كرده است. كسري بودجه دولت نسبت به سال گذشته، بنا بر برخي برآوردها، حدود ۳۰ درصد افزايش يافته و اين موضوع زنگ خطر تشديد استقراض و رشد بيشتر پايه پولي را به صدا درآورده است. در كنار آن، كاهش درآمدهاي ارزي و تداوم نظام چندنرخي ارز، موضوع بازگشت ارز حاصل از صادرات را به يك چالش جدي تبديل كرده است. فعال شدن «مكانيسم ماشه» عدم بازگشت ارز و وجود آنچه فعالان اقتصادي از بيش از ۶۰ رانت ارزي در سامانههاي مختلف ميدانند، فضاي انتظارات تورمي را بيش از گذشته ملتهب كرده است.
با چنين بستري، صندوقهاي طلا به دليل ويژگيهايي چون شفافيت، نقدشوندگي بالا، سهولت خريد و فروش و حذف ريسكهاي نگهداري فيزيكي، نسبت به خريد سكه و طلاي فيزيكي جذابيت بيشتري يافتهاند. فعالان حرفهاي بازار و تجار نيز براي متعادلسازي ريسك پرتفوي، در شرايط سايه جنگ، مذاكرات و نااطمينانيهاي پس از آن، بخشي از داراييهاي خود را به صندوقهاي طلا منتقل كردهاند. به اين ترتيب، امروز صندوقهاي طلا عملا به يكي از اجزاي ثابت پرتفوي بسياري از سهامداران تبديل شدهاند.
اين اقبال ميتواند روندي پايدار داشته باشد، هرچند احتمال متعادلتر شدن سرعت رشد ورود نقدينگي به اين صندوقها وجود دارد. با اين حال تا زماني كه چشمانداز تورمي فزاينده باقي است و ثبات اقتصادي حاصل نشده، بعيد است رونق اين صندوقها كاهش محسوسي تجربه كند. از منظر ساختاري نيز وجود صندوقهاي طلا كمك كرده بازار اين كالاي ارزشمند از وضع نابسامان گذشته فاصله بگيرد. پيش از ايجاد اين ابزارها، بازار فيزيكي طلا با حبابهاي سنگين، رفتارهاي هيجاني و عدم شفافيت بالا شناخته ميشد. اكنون اما بخش قابل توجهي از مبادلات در فضايي شفاف و مبتني بر قواعد مشخص انجام ميشود. اين تغيير نهتنها جذابيت سرمايهگذاري در طلا را براي اقشار مختلف افزايش داده، بلكه گردش نقدينگي سالمتري را ميان بازار طلا، سرمايه و حتي بازار پول فراهم كرده است.به نظر ميرسد در شرايط فعلي، صندوقهاي طلا ضمن ايفاي نقش پناهگاه تورمي، يكي از ابزارهاي مهم تعادلبخشي در سبد سرمايهگذاران و همچنين تقويت شفافيت در بازار طلا باشند؛ ابزاري كه زمينه توسعه بيشتر آن نيز فراهم است.
