بازار نفت در سايه صلح معلق!
بازار جهاني نفت در هفته‌اي كه گذشت، صحنه نوسان‌هايي بود كه از يك‌سو به تحولات ژئوپليتيكي گره خورده و از سوي ديگر تحت تأثير داده‌هاي بنيادين عرضه و تقاضا قرار داشت.
بازار جهاني نفت در هفته‌اي كه گذشت، صحنه نوسان‌هايي بود كه از يك‌سو به تحولات ژئوپليتيكي گره خورده و از سوي ديگر تحت تأثير داده‌هاي بنيادين عرضه و تقاضا قرار داشت. سرمايه‌گذاران، مطابق معمول، چشم به دو كانون اصلي داشتند: نخست، مذاكرات طولاني‌مدت و نامطمئن صلح ميان روسيه و اوكراين كه به عنوان يكي از مهم‌ترين محرك‌هاي ريسك ژئوپليتيكي شناخته مي‌شود؛ و دوم، تصميم‌هاي احتمالي اوپك‌پلاس درباره توليد كه مي‌تواند مسير قيمت‌ها را در كوتاه‌مدت تعيين كند. تركيب اين دو عامل، باعث شكل‌گيري روندي شد كه اگرچه در پايان هفته به رشد مختصر انجاميد، اما در مجموع بر كاهش قيمت‌هاي روز جمعه سايه انداخت.
افت قيمت‌ها زير فشار ريسك‌هاي جهاني در معاملات روز جمعه، نفت برنت براي ماه ژانويه با ۱۴ سنت معادل ۰.۲۲ درصد كاهش، روي ۶۳ دلار و ۲۰ سنت در هر بشكه بسته شد؛ هرچند قرارداد فعال‌تر فوريه در سطح پايين‌تر ۶۲ دلار و ۳۸ سنت قرار گرفت. نفت وست‌تگزاس اينترمديت نيز با ۱۰ سنت افت، به ۵۸ دلار و ۵۵ سنت رسيد. اين كاهش قيمت‌ها در حالي رخ داد كه بازار روز پنجشنبه به دليل تعطيلات روز شكرگزاري امريكا بدون معامله مانده بود.
بخشي از افت قيمت‌ها، متاثر از ارزيابي دوباره بازار نسبت به ريسك ژئوپليتيكي در سايه مذاكرات صلح روسيه و اوكراين است. در روزهاي ابتدايي هفته، نشانه‌هايي از نزديك شدن دو طرف به يك توافق احتمالي منتشر شد؛ موضوعي كه بلافاصله به كاهش قابل‌توجه قيمت‌ها منجر شد.
اما با طولاني شدن مذاكرات و نبود نشانه‌هاي قطعي، بازار سه جلسه معاملاتي را با روندي صعودي سپري كرد و بخشي از افت‌هاي قبلي جبران شد. يك تحليلگر ارشد بازار، دنيس كيسلر از بانك BOK، در يادداشتي تأكيد كرده است كه بازارهاي آتي «نوعي توافق صلح» را پيش‌بيني كرده بودند، پيش‌بيني‌اي كه تا حدي فشار را بر قيمت‌ها حفظ كرده است. اما از آنجا كه اطلاعات مشخصي از نتيجه مذاكرات منتشر نمي‌شود، بازار در وضعيت تعليق قرار گرفته است. اين تعليق قيمتي، به‌طور معمول به نوسان‌هاي بي‌قاعده مي‌انجامد و در نتيجه هرگونه اظهارنظر يا گزارش جديد مي‌تواند قيمت‌ها را به سرعت بالا يا پايين ببرد.
نقش پررنگ عرضه؛ افزايش توليد امريكا و نگراني از مازاد عامل مهم ديگر فشار بر قيمت‌ها، داده‌هاي منتشرشده از سوي اداره اطلاعات انرژي امريكا است كه نشان مي‌دهد توليد نفت اين كشور در ماه سپتامبر به بالاترين رقم تاريخ خود رسيده است: ۱۳.۸۴ ميليون بشكه در روز. افزايش ۴۴ هزار بشكه‌اي روزانه نسبت به ماه قبل، نگراني‌ها درباره ورود بازار به دوره‌اي از مازاد عرضه را تشديد كرده است؛ نگراني‌اي كه سرمايه‌گذاران نيز آن را در جريان معاملات لحاظ كرده‌اند. در كنار نفت امريكا، تحليل‌هاي جانيو شاه، كارشناس شركت ريستاد، نشان مي‌دهد اگرچه حاشيه سود قوي پالايشگاه‌ها در برخي مناطق تقاضا براي نفت خام را افزايش داده، اما بازار همچنان زير فشار پيش‌بيني مازاد عرضه جهاني قرار دارد. اين تناقض ساختاري رشد موضعي تقاضا در كنار ظرفيت‌هاي رو به افزايش توليد باعث شده روند صعودي قيمت‌ها شكننده باشد و نتواند از مرزهاي مقاومت عبور كند.
اوپك‌پلاس در دوراهي تصميم‌گيري در چنين فضايي، نگاه‌ها به جلسه روز يكشنبه اوپك‌پلاس دوخته شده است؛ جلسه‌اي كه سه منبع آگاه به رويترز گفته‌اند احتمالاً به حفظ سطح فعلي توليد منجر خواهد شد. در عين حال، اين گروه در تلاش است سازوكاري براي تعيين حداكثر ظرفيت توليد اعضا طراحي كند؛ موضوعي كه مي‌تواند در سياست‌هاي آينده سهميه‌بندي نقش مهمي ايفا كند. بازار انتظار تغيير چشمگيري از سوي اوپك‌پلاس ندارد، اما تصميم احتمالي سعودي‌ها نيز اهميت ويژه‌اي دارد. گزارش‌ها نشان مي‌دهد كه عربستان سعودي ممكن است قيمت رسمي فروش نفت خود به خريداران آسيايي را براي ماه ژانويه كاهش دهد. دليل اصلي اين اقدام، عرضه فراوان در بازار و چشم‌انداز مازاد عرضه عنوان شده است؛ تصميمي كه اگر اجرايي شود، مي‌تواند فشار بيشتري بر قيمت جهاني نفت وارد كند. روند ماهانه؛ طولاني‌ترين كاهش از سال ۲۰۲۳ با وجود رشد محدود قيمت‌ها در طول هفته، هر دو شاخص نفتي برنت و وست تگزاس چهارمين ماه پياپي كاهش قيمت را پشت سر گذاشتند؛ طولاني‌ترين دوره نزولي اين شاخص‌ها از سال ۲۰۲۳. كاهش ماهانه قيمت‌ها نشان‌دهنده آن است كه بازار نفت در وضعيت «انتظار» قرار دارد؛ انتظاري ناشي از مسائل نااطميناني كه از جنگ گرفته تا سياست‌گذاري كشورها و رفتار توليدكنندگان بزرگ را شامل مي‌شود.
اين چرخه نزولي بلندمدت، به باور برخي تحليلگران، از يك‌سو به رشد مداوم توليد نفت شيل امريكا و از سوي ديگر به كاهش رشد اقتصاد جهاني مربوط است؛ كاهش رشدي كه بر تقاضاي حمل‌ونقل، بخش صنعتي و به‌طور كلي مصرف سوخت سايه افكنده است.
پيش‌بيني‌ها؛ چشم‌انداز محتاطانه براي ۲۰۲۶ نظرسنجي منتشرشده از سوي رويترز و شركت LSEG نشان مي‌دهد كه اقتصاددانان و تحليلگران پيش‌بيني مي‌كنند قيمت نفت برنت در سال ۲۰۲۶ به‌طور متوسط ۶۲ دلار و ۲۳ سنت باشد؛ رقم اندكي پايين‌تر از پيش‌بيني ۶۳ دلار و ۱۵ سنت در ماه اكتبر. نكته مهم اين است كه اين پيش‌بيني‌ها در حالي مطرح مي‌شوند كه متوسط قيمت برنت از ابتداي ۲۰۲۵ تاكنون، ۶۸ دلار و ۸۰ سنت ثبت شده است. اين فاصله نسبي ميان قيمت‌هاي جاري و پيش‌بيني‌ها، نشان‌دهنده انتظار بازار براي دوره‌اي از عرضه فراوان و تقاضاي ملايم است؛ دوره‌اي كه اگرچه ممكن است با شوك‌هاي ژئوپليتيكي دستخوش تغيير شود، اما در حال حاضر سمت‌وسوي غالب آن نزولي است.
جمع‌بندي؛ بازار ميان دودستگي و انتظار بازار نفت در حال حاضر در نقطه‌اي ايستاده كه هر عامل كوچك سياسي يا اقتصادي مي‌تواند باعث تغيير جهت آن شود. از يك‌سو مذاكرات صلح روسيه و اوكراين همچنان در وضعيت نامعلوم و طولاني قرار دارد و هر خبري از پيشرفت يا شكست آن مي‌تواند قيمت‌ها را به سرعت بالا يا پايين ببرد. از سوي ديگر، افزايش تاريخي توليد امريكا و تصميم‌هاي اوپك‌پلاس همچنان بار معنايي سنگيني بر بازار تحميل مي‌كند. با اين حال، آنچه از تحليل‌ها و روندهاي موجود برمي‌آيد اين است كه بازار، بيش از هر زمان ديگري، ميان ريزشي آرام از جنس عرضه زياد و بالارفتني شكننده ناشي از ريسك‌هاي سياسي در نوسان است. اين نوسان‌ها، گرچه براي معامله‌گران حرفه‌اي جذاب است، اما براي كشورهايي كه اقتصادشان به نفت وابستگي دارد، حامل پيام‌هاي هشداردهنده است: بازار نفت وارد دوره‌اي از بي‌ثباتي پايدار شده است؛ دوره‌اي كه تنها با تغييرات بزرگ در سياست يا اقتصاد مي‌تواند از آن خارج شود.
