۶۵ هزار پروژه نيمه‌تمام، بزرگ‌ترين چالش بودجه ۱۴۰۵
يك كارشناس اقتصادي با اشاره به تداوم معضلات ساختاري در نظام بودجه‌ريزي گفت: وجود ده‌ها هزار پروژه نيمه‌تمام، نبود تخصص در تنظيم بودجه، ناترازي‌هاي گسترده و ساختار غيرواقع‌بينانه بودجه، مهم‌ترين چالش‌هاي دولت در تدوين لايحه بودجه ۱۴۰۵ به شمار مي‌رود.مجيد گودرزي درباره مهم‌ترين چالش‌هايي كه دولت چهاردهم در تدوين لايحه بودجه ۱۴۰۵ با آن روبه‌رو است، اظهار داشت: واقعيت اين است كه نظام بودجه‌ريزي ما همچنان درگير چالش‌هاي اوليه و بسيار ابتدايي است.
يك كارشناس اقتصادي با اشاره به تداوم معضلات ساختاري در نظام بودجه‌ريزي گفت: وجود ده‌ها هزار پروژه نيمه‌تمام، نبود تخصص در تنظيم بودجه، ناترازي‌هاي گسترده و ساختار غيرواقع‌بينانه بودجه، مهم‌ترين چالش‌هاي دولت در تدوين لايحه بودجه ۱۴۰۵ به شمار مي‌رود.مجيد گودرزي درباره مهم‌ترين چالش‌هايي كه دولت چهاردهم در تدوين لايحه بودجه ۱۴۰۵ با آن روبه‌رو است، اظهار داشت: واقعيت اين است كه نظام بودجه‌ريزي ما همچنان درگير چالش‌هاي اوليه و بسيار ابتدايي است.
وي با بيان اينكه امروز بيش از ۶۵ هزار پروژه نيمه‌تمام در كشور وجود دارد كه تكميل همه آنها بنا به تعبير كارشناسان سازمان برنامه و بودجه دهه‌ها زمان مي‌برد، افزود: بخش عمده‌اي از اين پروژه‌ها نتيجه كلنگ‌زني‌ها و رايزني‌ها و اعتباردهي‌هاي نمايندگان مجلس بوده است و همان‌طور كه رييس‌جمهور هم به آن اشاره داشته، براي تكميل اين پروژه‌ها ۵ هزار ميليارد تومان اعتبار لازم است.
اين كارشناس اقتصادي، تكميل پروژه‌هاي نيمه تمام را با ارقام فعلي بودجه عمراني كشور غيرقابل تامين دانست و اظهار داشت: اين وضعيت نشان مي‌دهد بخش بزرگي از سرمايه‌هاي كشور در پروژه‌هايي رسوب كرده كه هيچ بازدهي براي كشور ندارند و نرخ بازدهي آنها صفر مطلق است. گودرزي تاكيد كرد: اين كار يك خطاي جدي و فاحش در مديريت سرمايه‌هاي ملي است و ما بايد براي تك‌تك اين سرمايه‌ها برنامه‌ريزي كنيم تا از تبديل‌شدن آنها به منابع سوخته جلوگيري شود.اين كارشناس اقتصادي فقدان تخصص در تنظيم بودجه را چالش بعدي نظام برنامه‌ريزي و بودجه نويسي در كشور عنوان كرد و توضيح داد: متاسفانه همچنان رشته تخصصي مشخصي با عنوان بودجه در كشور وجود ندارد و حتي اگر برخي نمايندگان يا مسوولان مرتبط تخصصي در اين حوزه داشته باشند، اثرگذاري آنها بسيار محدود است.
وي افزود: نتيجه اين رويه، آن است كه بودجه‌هايي كه بايد به سمت بودجه‌ريزي نوين حركت كنند، همچنان افزايشي بسته مي‌شوند؛ يعني بودجه مرده و غيرمولدي كه صرفا درصدي به‌دليل تورم به ارقام سال قبل اضافه مي‌شود و دوباره تصويب مي‌شود.
گودرزي اظهار كرد: اين در حالي است كه ما بايد به سمت بودجه برنامه‌اي، عملياتي و انواع بودجه‌هاي نوين حركت كنيم؛ بودجه‌اي كه قابليت اجرا، نظارت و سنجش عملكرد داشته باشد. اما آنچه امروز در اختيار داريم ساختاري عقب‌مانده و غيرقابل قبول است.
اين كارشناس اقتصادي در بيان سومين چالش بودجه‌نويسي در كشور اظهار داشت: چالش سوم، بحران در بودجه‌هاي عمراني است؛ بخش عمده بودجه‌هاي عمراني يا تخصيص نمي‌يابد يا با تاخيرهاي طولاني مواجه مي‌شود. نمونه بارز آن صنعت برق است كه به‌دليل عدم تخصيص اعتبارات كافي طي سال‌هاي گذشته، اكنون با ناترازي جدي و عقب‌ماندگي در پاسخگويي به نياز صنايع و مردم مواجه است.وي بيان كرد: از سوي ديگر، ناترازي‌هاي كلان اقتصادي دولت را ناگزير به چاپ پول كرده؛ فرآيندي كه خود موجب افزايش نقدينگي و كاهش ارزش پول ملي شده است. بنابراين، بودجه بايد به سمتي حركت كند كه هدفمند، اثربخش و قابل تحقق باشد، نه اينكه صرفا فشار بيشتري بر دولت و اقتصاد وارد كند.گودرزي در پاسخ به اين پرسش كه آيا بودجه ۱۴۰۵ پاسخگوي كسري بودجه و نيازهاي اقتصاد كشور خواهد بود؟ گفت: بسيار بعيد است. در سال‌هاي اخير همواره با كسري بودجه مواجه بوده‌ايم و عملا لايحه بودجه تبديل به ميدان سهم‌خواهي شده است. دولت و حتي مجلس قادر نيستند اين سهم‌خواهي‌ها را مهار كنند.
اين كارشناس اقتصادي درباره اينكه لايحه بودجه بايد چه ويژگي داشته باشد كه بتواند بخشي از مشكلات كشور را رفع كند، اظهار داشت: بودجه بايد اولويت‌بندي شفاف، اهداف مشخص و بازدهي قابل اندازه‌گيري داشته باشد. اما آنچه تصويب مي‌شود اغلب با تغييرات سنگين، بار مالي جديد و انحراف از ساختار كارشناسي همراه است. در نهايت هم بودجه‌اي كه ابلاغ مي‌شود اغلب غيركارشناسي، مبهم و بدون برنامه است و فاصله زيادي با آنچه در اجرا رخ مي‌دهد، دارد.
گودرزي بيان كرد: نمونه اخير، بررسي برنامه هفتم توسعه بود كه نشان داد بيش از ۳۰۰ حكم آن هنوز محقق نشده؛ در بودجه نيز همين شكاف ميان تصويب و اجرا مشاهده مي‌شود. اين كارشناس اقتصادي در پاسخ به اين پرسش، ساختار بودجه چقدر با واقعيت‌هاي اقتصادي همخواني دارد؟ گفت: بسيار كم. بخش عظيمي از سرمايه‌هاي كشور صرف پروژه‌هاي نيمه‌تمام شده كه هيچ بازدهي ندارند. از سوي ديگر، بودجه ما ارتباط موثري با برنامه‌هاي اقتصادي ندارد؛ يعني بودجه در يك مسير حركت مي‌كند و برنامه‌هاي اقتصادي در مسيري ديگر. گودرزي تاكيد كرد: متاسفانه بودجه امروز ما بي‌نظم، بي‌برنامه، بدون هدف و بدون بازدهي است و بسياري از مشكلات اقتصادي كشور ناشي از همين ساختار غلط است.وي بر اين باور است كه براي اصلاح اين وضعيت دولت بايد ساختار آموزشي و تخصصي قوي براي بودجه ايجاد كند، زيرساخت‌هاي فناوري بودجه‌ريزي مدرن توسعه يابد، بودجه‌هاي افزايشي و مرده كنار گذاشته شود، هر ريال بودجه بايد قابل رصد و داراي بازدهي مشخص باشد، همچنين شفافيت تقويت شود؛ به‌ويژه اينكه بخش بزرگي از بودجه شركت‌هاي دولتي اصلا در لايحه بودجه ديده نمي‌شود.گودرزي در پايان خاطرنشان كرد: دولت و حاكميت بايد خود را مكلف كنند كه اين ساختار را از حالت كنوني خارج كنند؛ زيرا ادامه اين وضعيت دستاوردي براي دولت و مجلس نخواهد بود.
