راهكارهاي كليدي براي حل بحران آب
يك كارشناس حوزه آب گفت: در حال حاضر، تخصيص‌ها ۳.۵ برابر توان بوم‌شناختي است كه اين امر باعث خشكي‌هاي گسترده شده است.
يك كارشناس حوزه آب گفت: در حال حاضر، تخصيص‌ها ۳.۵ برابر توان بوم‌شناختي است كه اين امر باعث خشكي‌هاي گسترده شده است. داريوش مختاري در گفت‌وگو با ايلنا، در ارزيابي بحران آب در دشت‌هاي ايران و راهكارهاي آن اظهار داشت: چالش‌هاي متعددي وجود دارد كه مسائل حل‌نشده را به مشكلات حاد، بحران‌ها و مخاطرات جدي تبديل كرده است. اين مشكلات نيازمند مديريت فوري و جدي هستند. فرونشست زمين و كم‌آبي رودخانه‌ها در سطح هشدار و بحران قرار دارند و زنگ خطر را براي محيط زيست و جوامع انساني به صدا درآورده‌اند. وي افزود: مشكلات انباشته‌شده در دشت‌ها و مشكلاتي مانند مسائل اجتماعي با مسائل فني و هيدرولوژيك درهم‌تنيده شده‌اند. اين درهم‌تنيدگي، حل مساله را دشوارتر كرده است. بارگذاري‌هاي جديد در صنعت، كشاورزي و كاربري‌هاي شهري و روستايي، حقابه‌هاي جديدي ايجاد كرده‌اند كه محيط‌زيست و تالاب‌ها را تحت‌تأثير قرار داده‌اند. خشكي تالاب‌ها نشان‌دهنده اين است كه حقابه‌هاي زيست‌محيطي به‌طور كامل حذف شده‌اند و بارگذاري‌ها تا سه برابر توان بوم‌شناختي دشت‌ها و رودخانه‌ها افزايش يافته است. اين كارشناس حوزه آب با بيان اينكه براي حل ريشه‌اي مشكلات و بحران آب، بايد به چند اصل كليدي توجه كرد، تصريح كرد: تعريف قلمرو مطالعاتي و حوضه‌هاي آبريز يكي از راهكارها است، به اين معنا كه ابتدا بايد قلمرو مطالعاتي مشخصي تعريف شود و حوضه‌هاي آبريز اصلي مورد بررسي قرار گيرند. ميزان بارش و بهره‌برداري از منابع آب بايد به‌دقت محاسبه شود. موضوع ديگر اينكه تخصيص عادلانه منابع آب مورد توجه قرار گيرد يعني تخصيص منابع آب بايد به‌گونه‌اي باشد كه توان بوم‌شناختي دشت‌ها حفظ شود. وي بيان كرد: اكنون تعداد زيادي كارخانجات، واحدهاي مسكوني، مراكز شهري و روستايي و توسعه اراضي كشاورزي را داريم اين همان نقطه‌اي است كه ما بايد سه برابر تخصيص آب را به يك برابر برسانيم، ما تنها مي‌توانيم ۴۰درصد آب تجديدشونده كشور را مصرف كنيم تا توان زايش و تجديدشوندگي حفظ و حقابه محيط زيست محفوظ بماند. نتيجه اين مي‌شود كه اگر ما بخواهيم به صورت ريشه‌اي به اين مسائل بپردازيم بايد ميزان بارش در سطح يك دشت ببينيم و بدانيم با ميزان مشخصي از منابع آب روبه‌رو هستيم كه به تناسب آن هم بايد تخصيص بدهيم. مختاري ادامه داد: در حال حاضر، تخصيص‌ها ۳.۵ برابر توان بوم‌شناختي است كه اين امر باعث خشكي‌هاي گسترده شده است. وي در ادامه با اشاره به لزوم مديريت حقابه‌برها گفت: بايد به سراغ حقابه‌برها رفت و از لحاظ قانوني و عادلانه، حقابه‌ها را توزيع كرد. در دهه‌هاي اخير، تعداد حقابه‌برها افزايش يافته كه اين امر تعادل هيدرولوژيكي را به‌هم زده است. اين كارشناس حوزه آب با بيان اينكه صنايع فناوري‌محور و دانش‌بنيان بايد جايگزين صنايع ناكارآمد و آب‌بر شوند، خاطرنشان كرد: همچنين، كشاورزي گلخانه‌اي مي‌تواند جايگزين كشاورزي در فضاي باز شود و مصرف آب را به‌طور چشمگيري كاهش دهد. وي به مديريت ساخت‌وساز و انشعابات نيز به عنوان راهكاري براي كاهش مصرف آب اشاره و اظهار داشت: از ساخت خانه‌هاي اضافي و مجتمع‌هاي تجاري در مناطق پرجمعيت بايد خودداري كرد. واحدهاي مسكوني خالي بايد مورد استفاده قرار گيرند تا از انشعابات آب و برق اضافي جلوگيري شود. مختاري مديريت مشاركتي منابع آب را كليد اصلي حل اين مشكلات دانست و افزود: استقرار مديريت مشاركتي منابع آب در قلمرو هر يك از دشت‌هاي كشور از‌جمله راهكارها است. مشاركت مردمي و بهره‌برداران منابع آب، همان ستوني است كه براي هزاران سال، منابع آب و جغرافياي فلات ايران را پايدار نگه داشته است. وي تاكيد كرد: براي گذار آرام و مسالمت‌آميز از آشفتگي‌هاي فعلي، لازم است از زيربنا شروع كرد و مديريت مشاركتي منابع آب را در دشت‌ها مستقر كرد.اين راهكارها زمان‌بر و چالش‌برانگيز هستند، اما براي دستيابي به زيست پايدار در ايران، ضروري‌اند. تنها با رويكرد كارشناسي، عقلانيت و مشاركت عمومي مي‌توان از بحران‌هاي آبي پيش‌رو جلوگيري كرد و به تعادل بوم‌شناختي دست يافت.
