وقتي دريا با هوش مصنوعي حرف مي‌زند
چاه‌هاي زيرآبي سال‌هاست قلب تپنده توليد نفت و گاز هستند؛ اما همين قلب گاه بي‌صدا ترك مي‌خورد و نشت‌هاي ريز و درشت، ميليون‌ها دلار خسارت مالي و زيست‌محيطي ايجاد مي‌كنند.
چاه‌هاي زيرآبي سال‌هاست قلب تپنده توليد نفت و گاز هستند؛ اما همين قلب گاه بي‌صدا ترك مي‌خورد و نشت‌هاي ريز و درشت، ميليون‌ها دلار خسارت مالي و زيست‌محيطي ايجاد مي‌كنند. پيش‌تر شناسايي نشت‌هاي زيرسطحي تنها از طريق غواصان، زيردريايي‌هاي بازرسي يا تحليل‌هاي ديرهنگام سطح آب انجام مي‌شد، اما اكنون يك «انقلاب شنيداري» در حال وقوع است تركيب هوش مصنوعي با امواج آكوستيك. فناوري‌اي كه مي‌تواند صداي نشت را از ميان هزاران صداي دريا تشخيص داده و پيش از فاجعه هشدار بدهد. در ميدان‌هاي گازي و نفتي آب‌عميق، صدها چاه زير فشار عظيم آب و جريان سيالات كار مي‌كنند. كوچك‌ترين نشتي در «ول‌هد» يا خطوط انتقال مي‌تواند جريان نفت به دريا را افزايش دهد. به همين دليل، پايش مستمر چاه‌ها ديگر يك «گزينه» نيست؛ يك ضرورت حياتي است. اين ضعف‌ها صنعت را وادار كرده به دنبال روشي باشد كه «نشت را بشنود» نه اينكه «منتظر بماند تا ديده شود چاه‌هاي زيرآبي در هنگام كار، امواج صوتي توليد مي‌كنند. نشت‌ها نيز الگوهاي صوتي خاص خودشان را دارند؛ چيزي شبيه يك سوت بسيار ضعيف يا صداي جرياني ناهنجار كه در بستر دريا گم مي‌شود. امواج صوتي زير آب نسبت به روي سطح، پنج برابر سريع‌تر حركت مي‌كنند. اين يعني كوچك‌ترين ترك يا جريان مي‌تواند صدايي توليد كند كه ده‌ها متر دورتر قابل شنيدن باشد. امروز اما هوش مصنوعي قادر است اين صداي «غرق شده در شلوغي» را بيرون بكشد. اين همان جهش بزرگ در پايش زيرآبي است. در برخي ميادين دريايي، اين سيستم‌ها توانسته‌اند نشت‌هاي كمتر از ۰.۱ ليتر در دقيقه را نيز تشخيص بدهند. در ميدان‌هاي گازي شمال اروپا، پروژه‌اي آزمايشي روي چاه‌هاي عميق انجام شد. حسگرهاي آكوستيك نصب‌شده در بستر دريا، هزاران ساعت داده صوتي ضبط كردند. مهندسان داده، مدل‌هاي شبكه عصبي را روي اين داده‌ها آموزش دادند. بسياري از چاه‌هاي دريايي قديمي‌اند و سازگار كردن آنها با سيستم‌هاي جديد دشوار است. نصب حسگرهاي آكوستيك عميق‌دريا گران است، هرچند هزينه‌هاي درازمدت را به‌شدت كاهش مي‌دهد. در برخي كشورها الزام قانوني براي پايش پيش‌بينانه وجود ندارد. تركيب هوش مصنوعي و آكوستيك، يك تغيير بنيادين در پايش چاه‌هاي زيرآبي ايجاد كرده است. اين فناوري نه‌تنها از فاجعه‌هاي زيست‌محيطي جلوگيري مي‌كند، بلكه هزينه‌هاي عملياتي را كاهش مي‌دهد و ايمني را به‌طور چشمگيري افزايش مي‌دهد. صنعت انرژي مي‌رود به‌سمت دوره‌اي كه نه با چشم، نه با فشارسنج، بلكه با گوش‌هاي ديجيتال چاه‌ها را زيرنظر خواهد گرفت. آينده نظارت زيرآبي، آينده‌اي شنيداري است.
