زنجيره توليد زير ضرب تحريم‌ها
گزارش عملكرد ۱۴۰۳ شركت صنايع توليدي كروز، تصويري روشن از تلاقي «تاب‌آوري صنعتي» و «فشارهاي اقتصادي» ارايه مي‌دهد. مديران اين گروه صنعتي از زيان ۶۰۰ هزار ميليارد توماني خودروسازان، كندي بومي‌سازي و بروكراسي سنگين گفتند؛ اما بر حفظ كيفيت و توسعه پايبند ماندند.
گزارش عملكرد ۱۴۰۳ شركت صنايع توليدي كروز، تصويري روشن از تلاقي «تاب‌آوري صنعتي» و «فشارهاي اقتصادي» ارايه مي‌دهد. مديران اين گروه صنعتي از زيان ۶۰۰ هزار ميليارد توماني خودروسازان، كندي بومي‌سازي و بروكراسي سنگين گفتند؛ اما بر حفظ كيفيت و توسعه پايبند ماندند. مديران كروز همچنين با اشاره به آسيب ۴۵ درصدي زنجيره توليد در فاصله دو موج تحريم، بر لزوم بازنگري در سياست‌گذاري‌هاي دولتي و رفع موانع ساختاري صنعت خودرو تأكيد كردند. آنان مي‌گويند كيفيت خط قرمز شركت است، اما استمرار قيمت‌گذاري دستوري و بروكراسي داخلي، تاب‌آوري صنعت را در آستانه فرسايش قرار داده است.
زيان 600 هزار ميليارد توماني
گزارش عملكرد ۱۴۰۳ شركت صنايع توليدي كروز در مراسمي عصر سه‌شنبه ۲۰ آبان ماه ۱۴۰4 منتشر شد. روابط عمومي كروز در مقدمه‌اي درباره اين گزارش اشاره مي‌كند: «هر سفر بزرگ، از لحظه‌اي كوچك آغاز مي‌شود. مسير كروز نيز چنين بود؛ از توليد كليد و پريزهاي ساده تا رشد درختي كه امروز شاخه‌هايش در صنعت خودرو گسترده است. در هر مرحله، با انديشه و نوآوري بذرهايي كاشتيم كه به ثمر نشسته‌اند و ريشه‌هايي پايدار در دل صنعت دوانده‌اند. اين گزارش، روايت مسير رشد و آفرينش ماست؛ نگاهي به گذشته‌اي پرثمر و آينده‌اي روشن‌تر.»
در نشست خبري اين رويداد كه در ادامه برگزار شد، اعضاي هيات‌مديره كروز با تأكيد بر وجود بحران ساختاري در صنعت خودرو، تصريح كردند كه دخالت‌هاي دستوري دولت و قيمت‌گذاري غيرواقعي، باعث زيان بيش از ۶۰۰ هزار ميليارد توماني خودروسازان در دو دهه گذشته شده است.
به گفته آنان، سياست‌هاي اشتباه دهه ۸۰ و تصدي‌گري دولت، مانع رشد رقابت‌پذيري و نوسازي صنعت شده است. همچنين اشاره شد كه با وجود واگذاري نسبي مديريت شركت‌هاي خودروسازي بزرگ مانند ايران‌خودرو و سايپا، هنوز مديريت واحد و چابك صنعتي شكل نگرفته است.
محمدرضا عطار، معاون توسعه محصول شركت كروز نيز در اين نشست گفت: پروژه‌هايي براي توليد خودروهاي جديد به‌صورت مشترك ميان شركت‌هاي بهمن و ايران‌خودرو در حال انجام است. وي افزود: از سال ۱۳۹۰ تاكنون، زنجيره تأمين بيش از ۳۵۰۰ قطعه در داخل كشور ايجاد شده است.
عطار تصريح كرد: همكاري‌هاي مستمر با دانشگاه‌ها از طريق قراردادهاي پژوهشي و پروژه‌هاي مشترك برقرار است، هرچند ارتباط صنعت و دانشگاه در ايران هنوز به سطح مطلوب نرسيده است. همچنين شركت كروز در نمايشگاه آذرماه، دستاوردهاي بومي‌سازي خود را به نمايش خواهد گذاشت.
عطار در ادامه اظهار كرد: يكي از مهم‌ترين مشكلات مطرح‌شده، خودتحريمي‌هاي داخلي و بروكراسي سنگين گمركي بود كه گاهي باعث مي‌شود مواد اوليه تا دو سال در گمرك بماند. همچنين تغييرات مداوم قوانين و محدوديت‌هاي ارزي، از ديگر عوامل كندي توليد است. وي همچنين تاكيد كرد: كيفيت خط قرمز شركت است و هيچ تغييري كه باعث افت كيفيت شود، انجام نخواهد شد. با وجود مشكلات اقتصادي و تحريم، شركت‌ها به فعاليت خود ادامه داده و در خط مقدم «جنگ اقتصادي» كشور ايستاده‌اند. سيد پويا شجاعي، مدير تغذيه خط و يكپارچه‌سازي SCM شركت كروز در مورد عملكرد اين واحد، گفت: خودروساز برنامه خودرويي دارد كه اول سال اعلام مي‌كند. در داخل خودروها ۵ تا ۸ هزار قطعه وجود دارد. اين قطعات محصولات شركت ماست. وي افزود: ما حدود ۱۴۰۰ محصول مختلف توليد مي‌كنيم كه در خودروسازي‌ها استفاده مي‌شود. بيش از ۱۰۰ كلاس و زير كلاس مختلف خودرو با تركيب مختلفي از حدود ۱۴۰۰ محصول توليدشده توسط كروز موجود است. به گفته مدير تغذيه خط و يكپارچه‌سازي SCM شركت كروز، هر محصول اين شركت مي‌تواند تا حدود ۲۵۰ محصول نيم‌ساخته و تا ۲۰۰ قطعه يا مواد خريدني داشته باشد كه به زمان بين ايجاد سفارش خريد يا دريافت يك قطعه يا مواد خريدني از مشتري ليدتايم مي‌گويند. شجاعي افزود: ليدتايم از يك هفته براي قطعات داخلي تا ۲۷۰ روز براي برخي قطعات خارجي متغير است. ازآنجا كه هر محصول شامل تعداد زيادي از قطعات با ليدتايم مختلف است، نيازمند پيش‌بيني دقيق زمان توليد، براي سفارش قطعات هستيم.
وي در مورد تعداد محصولات توليدي كروز گفت: در كروز حدود ۲۱ هزار كالاي نيم‌ساخته و حدود ۸ هزار عدد قطعه يا مواد اوليه وجود دارد كه براي توليد ۱۴۰۰ محصول كروز استفاده مي‌شود. در كروز حدود ۴۸۰۰ ايستگاه توليد فعال وجود دارد كه در زيربنايي حدود ۲۷۳ هزار مترمربع فعالند. شجاعي ادامه داد: هر روز در شركت كروز بيش از ۴.۵ ميليون محصول نهايي و نيمه‌ساخته در خطوط توليد ساخته مي‌شود، يعني چيزي حدود ۳۱۰۰ قطعه در هر دقيقه. توليد روزانه ميليون‌ها قطعه به معني گردش مالي بسيار بالاست، توقف يا كاهش توليد حتي براي مدت كوتاه، منجر به زيان سنگين مي‌شود. وي افزود: هزينه‌هاي ثابت (مثل حقوق پرسنل، انرژي، اجاره و استهلاك ماشين‌آلات) فقط با توليد مستمر و زياد قابل پوشش هستند. بهروز حبيبي، عضو هيات‌مديره شركت كروز و معاون بازرگاني با اشاره به اشتغال بيش از ۱۴ هزار نفر در اين شركت به چالش‌هاي صنعت قطعه‌سازي اشاره كرد و گفت: چالش‌هاي صنعت قطعه‌سازي بسيار زياد است، ولي توجه كنيد كه يك بخش از جنگ ما جنگ اقتصادي است. نخستين تأثير جنگ روي صنعت قطعه‌سازي و كلا شركت‌هاي توليدي بود. در ادامه با بحران انرژي برق و گاز و آب روبه‌روييم. حبيبي در مورد چالش قيمت‌گذاري دستوري نيز گفت: بدنه دولت به اين نتيجه رسيده كه اين كار، اشتباه است و اميدواريم به زودي اين موضوع حل شود.
وي همچنين درباره كيفيت خودرو، با بيان اينكه كيفيت خودرو نتيجه عملكرد كل زنجيره توليد است و نه صرفا قطعه‌ساز، تصريح كرد: قطعات توليدي كروز در بيش از ۴۰ آزمايشگاه پيشرفته مورد آزمون قرار مي‌گيرند و اين شركت از نظر استانداردسازي در ايران بي‌رقيب است. حبيبي تاكيد كرد: سهم عوامل ديگر نظير جاده، رانندگي و امداد جاده‌اي در تلفات جاده‌اي بسيار بالاست و نبايد فقط خودرو را مقصر دانست.
سولماز موگويي، مدير واحد مادر شركت كروز نيز در اين نشست اظهار كرد: ۶۰ درصد نيروي كار اين شركت را زنان تشكيل مي‌دهند و سياست تبعيض مثبت در جذب زنان سرپرست خانوار اجرا مي‌شود. اين شركت الگويي موفق از حضور زنان در صنايع فني است.
۴۵ درصد از زنجيره توليد آسيب ديد
مديران شركت كروز درادامه و در پاسخ پرسش‌هاي خبرنگار روزنامه« تعادل» درباره وضعيت توليد اين گروه صنعتي و اينكه تحريم‌ها وسياست‌هاي حاكم بر اقتصاد چه اثري بر روند توليد آنها داشته است، عنوان كردند: در فاصله ميان دو موج تحريم، حدود ۴۵ درصد از زنجيره توليد ما آسيب ديد. در اين مدت تلاش كرديم راه‌هايي براي مقاوم‌سازي پيدا كنيم، اما بايد تأكيد كنم اين حرف شعار نيست؛ واقعيت اين است كه در نهايت، بخشي از اين هزينه‌ها را مصرف‌كننده بايد بپردازد. با وجود تمام دشواري‌ها، سعي كرديم كنترل هزينه‌ها را حفظ كنيم، اما همچنان در بخش پرداخت‌ها و تأمين نقدينگي، آسيب‌پذيري زيادي داريم.
و معاون بازرگاني اين شركت در ادامه توضيح داد: براي كاهش فشار، تصميم گرفتيم بخشي از فرآيندها را خودمان انجام دهيم؛ از جمله حمل‌ونقل، دريافت سفارش‌ها و تحويل مستقيم از درِ كارخانه. با اين حال، برخي هزينه‌ها همچنان افزايش پيدا كرده است. چون هر محصول ساختار متفاوتي دارد؛ مثلا كالاهاي الكترونيكي چندين بار بايد در زنجيره توليد جابه‌جا شوند و همين، هزينه مضاعفي ايجاد مي‌كند. تيم‌هاي ساخت و توليد ما اين اثرات را بررسي كرده‌اند و افزايش هزينه‌ها را تأييد مي‌كنند.
معاون توسعه و بازاريابي اين شركت هم عنوان كرد كه در زمينه مواد اوليه نيز وضعيت دشواري داريم. از لحظه ثبت سفارش تا تأمين آن، حداقل سه ماه زمان لازم است. محدوديت‌هاي مالي و نقل‌وانتقال پول، مشكلات را بيشتر كرده است. بسياري از شركت‌ها در تأمين نقدينگي با چالش روبه‌رو هستند.
او درادامه عنوان كرد كه در حوزه صادرات آمادگي كامل داريم و ظرفيت زنجيره تأمين حتي از خودروسازان هم فراتر رفته است. اگر تحريم‌ها برداشته شود، مي‌توانيم بلافاصله فعاليت‌هاي صادراتي را از سر بگيريم. در گذشته نيز در چند پروژه بين‌المللي شركت داشتيم و به عنوان صادركننده قطعات باكيفيت شناخته مي‌شديم.
به گفته اين مديران شركت كروز، برنامه «افق ۱۴۰۴» كه در اوايل دهه ۸۰ تصويب شد، هدف‌گذاري خوبي داشت اما در اجرا با انحراف روبه‌رو شد. بخشي از مشكلات امروز صنعت، نتيجه همان ناهماهنگي‌ها در سياست‌گذاري است. اكنون بايد با تدوين يك برنامه استراتژيك واقعي، زمينه تقويت همكاري‌هاي خارجي و احياي ظرفيت‌هاي داخلي را فراهم كنيم.
