۲ هدف اصلي (TAL)

مدير تحقيق و توسعه بورس تهران با اشاره به سازوكار معاملات پاياني در بورس تهران (TAL) اعلام كرد: افزايش نقدشوندگي بازار و فراهم شدن امكان معامله با قيمت پاياني براي سرمايه‌گذاراني كه مايل به پذيرش ريسك‌ نوسان قيمت روزانه سهام نيستند، هدف برگزاري اين مرحله معاملاتي است. رضا كياني در گفت‌وگو با پايگاه خبري بازار سرمايه ايران (سنا)، به نوسانات قيمتي روزانه در فرآيند معاملات بورس اشاره كرد و گفت: «اگر دامنه نوسان ۳ درصدي را در نظر بگيريم، قيمت مي‌تواند بين مثبت ۳ درصد و منفي ۳ درصد تغيير كند و سرمايه‌گذاران را در معرض نوسانات روزانه ۶ درصدي قرار دهد.» او با بيان اينكه برخي سرمايه‌گذاران تمايل دارند در طول روز معامله كنند تا از خريد و فروش روزانه سود ببرند، افزود: « گروهي ديگر از سرمايه‌گذاران اما تمايل ندارند ريسك نوسان قيمت در طول روز را بپذيرند. اين سرمايه‌گذاران ترجيح مي‌دهند در پايان روز و با قيمتي كه برآيند معاملات بازار در طول روز است، معامله كنند.» مدير تحقيق و توسعه بورس تهران گفت: « به‌طور كلي، اشخاصي همچون سبدگردانان، مديران سرمايه‌گذاري صندوق‌ها، شركت‌هاي سرمايه‌گذاري و هلدينگ‌ها كه به نمايندگي شركت‌ها، دارايي آنها را مديريت مي‌كنند، معمولا تمايل ندارند در معرض ريسك نوسانات روزانه قرار بگيرند، زيرا اگر براي مشتري يا شركت خود سهمي را خريداري كنند و قيمت آن در طول روز كاهش يابد يا سهمي را بفروشند و قيمت آن افزايش پيدا كند، ممكن است با اين پرسش مواجه شوند كه چرا زمان مناسبي براي معامله انتخاب نكرده‌اند. اين گروه از معامله‌گران ترجيح مي‌دهند منتظر جمع‌بندي نهايي بازار باشند و سپس با قيمت پاياني كه به عنوان مرجع روز شناخته مي‌شود، معامله كنند. به همين دليل، حجم قابل‌توجهي از معاملات در بورس‌هاي اوراق بهادار در مرحله‌ معاملات پاياني انجام مي‌شود.» كياني با بيان اينكه تقريبا تمام بورس‌هاي دنيا اين مرحله را در ساختار معاملاتي خود دارند، ادامه داد: «در دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات بورس تهران نيز مرحله‌ معاملات پاياني پيش‌بيني شده است. اين مرحله ۱۵ دقيقه به طول مي‌انجامد و ورود سفارش و انجام معامله در آن با قيمت پاياني صورت مي‌گيرد. هر معامله‌گري كه به هر دليل نمي‌خواهد در معرض ريسك نوسان قيمت در طول روز قرار گيرد، مي‌تواند در اين مرحله معامله كند.»

مدير تحقيق و توسعه بورس تهران با تاكيد براينكه مرحله معاملات پاياني به افزايش نقدشوندگي بازار كمك مي‌كند، گفت: «بخش قابل‌توجهي از معاملات در بورس‌هاي معتبر در همين مرحله انجام مي‌شود و انتظار مي‌رود در بورس تهران نيز مرحله معاملاتي به تدريج نقش مهمي در معاملات بورس ايفا كند.» او با بيان اينكه شركت‌هاي سرمايه‌گذاري، هلدينگ‌ها، صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري و حتي سرمايه‌گذاران حقيقي مي‌توانند در اين مرحله، سفارش‌هاي خود را وارد و معامله كنند، اضافه كرد: «پيش از ورود به مرحله معاملات پاياني، قيمت پاياني تعيين مي‌شود. در شرايط فعلي، قيمت پاياني در بازار سرمايه ايران ميانگين معاملات در طول روز است كه با حجم مبنا تعديل مي‌شود. اين قيمت تا ساعت 12:30 استخراج مي‌شود، سپس حدود يك ربع براي امور فني تنفس داده مي‌شود و بعد از آن، نمادها در كد ۴ با قيمت پاياني به مدت ۱۵ دقيقه بازگشايي مي‌شوند. يعني از ساعت 12:45 تا ۱۳ معاملات با قيمت پاياني انجام مي‌گيرد.» كياني با اشاره به اينكه در مرحله نخست، اين طرح براي شركت‌هاي تابلوي اصلي بازار اول انجام خواهد شد و در مراحل بعدي به كل بازار تعميم داده مي‌شود، اضافه كرد: «در اين بازه زماني، تنها سفارش‌ها با قيمت پاياني وارد سامانه مي‌شوند و تمام معاملات صرفا در همين قيمت صورت مي‌گيرد.» او اضافه كرد: «البته اين اختيار به بورس تهران داده شده است كه در شرايط خاص مانند صف‌هاي سنگين خريد يا فروش، يا شرايط عملياتي و نظارتي ويژه، نماد خاص وارد مرحله معاملات پاياني نشود.»

كياني پاسخ به نياز سرمايه‌گذاران ريسك‌گريز و افزايش نقدشوندگي بازار را از ديگر اهداف راه‌اندازي مرحله معاملات پاياني برشمرد و افزود: «سرمايه‌گذاراني كه نگران نوسانات روزانه هستند، پس از مشاهده جمع‌بندي كل بازار و قيمت استخراج‌شده از معاملات روز، سفارش‌هاي خود را وارد كرده و در همان قيمت معامله خواهند كرد.»

مدير تحقيق و توسعه بورس تهران همچنين با بيان اينكه اين مرحله تاثيري بر شاخص يا حجم مبنا ندارد، اعلام كرد: « قيمت پاياني پيش از آغاز اين مرحله و تا ساعت 12:30 محاسبه مي‌شود. بنابراين، معاملاتي كه در مرحله پاياني انجام مي‌شود، بر شاخص و بر حجم مبنا تاثيري ندارد.»

كياني با تاكيد بر اينكه اين مرحله مي‌تواند ارزش و حجم معاملات را افزايش دهد و در نهايت نقدشوندگي بازار را بهبود بخشد، افزود: « اين مرحله يك امكان جديد است كه به مراحل معاملاتي قبلي اضافه شده و هيچ يك از مراحل معاملاتي پيشين تغييري نخواهند داشت بنابراين با راه‌اندازي مرحله معاملات پاياني به امكانات قبلي اضافه مي‌شود و هيچ مرحله و امكان معاملاتي حذف نشده يا تغيير نخواهد كرد بنابراين سرمايه‌گذاراني كه معامله‌گر روزانه هستند و از نوسانات طي روز سود مي‌برند، همچنان مي‌توانند مانند گذشته در ساعات عادي فعاليت كنند.»

كياني با بيان اينكه اين مرحله معاملاتي در شرايط عادي تفكيكي بين سرمايه‌گذاران ايجاد نمي‌كند، توضيح داد: « هم سرمايه‌گذاران حقيقي و هم حقوقي مي‌توانند در مرحله معاملات پاياني معامله كنند.»

مدير تحقيق و توسعه بورس تهران مرحله معاملات پاياني را گامي در جهت نزديك شدن به استانداردهاي جهاني بازار سرمايه ذكر كرد و گفت: «هرچند اين اقدام به‌تنهايي پاسخگوي تمام نيازهاي بازار نيست، اما حركتي در مسير اصلاح تدريجي و ايجاد بازاري استانداردتر است. چنين روندي در نهايت مي‌تواند به جذب سرمايه‌گذاران بيشتر و افزايش اعتماد عمومي به بازار كمك كند.»