خزان بی‌ابر و نبضِ کم‌آب سرزمین
پاییز ۱۴۰۴ برای ایران با چالشی جدی در حوزه منابع آب همراه است؛ کاهش بارش‌ها و تأثیر آن بر ذخایر سطحی و زیرزمینی کشور. این شرایط نه‌تنها روند تأمین آب شرب را تحت فشار قرار می‌دهد، بلکه مدیریت آب کشاورزی، صنعت و محیط‌زیست را نیز در مسیر دشوارتری قرار می‌دهد.
پاییز ۱۴۰۴ برای ایران با چالشی جدی در حوزه منابع آب همراه است؛ کاهش بارش‌ها و تأثیر آن بر ذخایر سطحی و زیرزمینی کشور. این شرایط نه‌تنها روند تأمین آب شرب را تحت فشار قرار می‌دهد، بلکه مدیریت آب کشاورزی، صنعت و محیط‌زیست را نیز در مسیر دشوارتری قرار می‌دهد.
بررسی داده‌های اقلیمی و پیش‌بینی‌های فصلی نشان می‌دهد که بخش وسیعی از کشور در پاییز ۱۴۰۴ با کاهش ۲۰ تا ۳۵ درصدی بارش نسبت به میانگین بلندمدت روبروست. مناطق غربی و شمال‌غرب، به‌ویژه استان‌های کردستان، آذربایجان‌ها و کرمانشاه، کاهش بارشی محسوس خواهند داشت. جنوب‌شرق و شرق کشور همچنان در محدوده خشک قرار دارند. استان‌های شمالی نسبت به سایر نقاط در وضعیت بهتری‌اند، اما بارش‌هایشان زیر میانگین خواهد بود. این روند، ادامه همان الگوی کاهش بارش سال‌های اخیر است و از تأثیر چرخه‌های بزرگ‌مقیاس اقلیمی مانند النینو/لانینا و افزایش میانگین دمای سطحی زمین تأثیر پذیرفته است. مخازن سدهای اصلی کشور مانند کرخه، دز، کارون، زاینده‌رود، طالقان و لار در مقایسه با سال گذشته با کسری ذخیره مواجه‌اند. کاهش ورودی سدها در غرب و جنوب‌غرب می‌تواند چالش‌های جدی برای تأمین آب استان‌های خوزستان و ایلام ایجاد کند.در مرکز ایران، سد زاینده‌رود که یکی از اصلی‌ترین منابع آب اصفهان است، احتمالاً کاهش ۱۵ تا ۲۰ درصدی آب ورودی را تجربه می‌کند. همچنین کاهش دبی رودخانه‌ها، کیفیت آب را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ چرا که کاهش جریان، پتانسیل افزایش غلظت آلاینده‌ها را بیشتر می‌کند. آب‌های زیرزمینی طی دهه اخیر، به‌واسطه برداشت بی‌رویه و کاهش تغذیه طبیعی، در شرایطی ناپایدار قرار دارند. از ۶۰۹ دشت کشور، بیش از ۴۰۰ دشت در وضعیت بحرانی یا ممنوعه هستند.کم‌بارشی پاییز، تغذیه آبخوان‌ها را به‌شدت کاهش می‌دهد و احتمال فرونشست زمین در برخی استان‌ها از جمله اصفهان، کرمان و تهران افزایش خواهد یافت.
افت سطح آب زیرزمینی، هزینه‌های پمپاژ را افزایش می‌دهد و کیفیت آب (به‌ویژه افزایش شوری) را در بسیاری مناطق تشدید می‌کند. در نتیجه، منابع آب زیرزمینی دیگر نمی‌توانند نقش «ذخیره اضطراری» را آنگونه که در گذشته داشتند ایفا کنند.
با وجود افزایش سیستم‌های انتقال و اصلاح مصرف، کلان‌شهرها در صورت ادامه خشکی پاییز، با مدیریت سختگیرانه‌تری در بخش توزیع آب مواجه می‌شوند. احتمال تدوین برنامه‌های دوره‌ای محدودیت و هشدارهای جدی مصرف دور از انتظار نیست.کمبود منابع آب سطحی و زیرزمینی باعث کاهش کشت پاییزه خواهد شد. برخی محصولات پرآب‌بر مانند برنج، چغندرقند و یونجه با محدودیت کشت مواجه می‌شوند.برخی مناطق صنعتی وابسته به آب سطحی ممکن است نیازمند جابه‌جایی موقت یا تأمین آب از منابع جایگزین همچون پساب باشند.
تالاب‌ها و اکوسیستم‌های آبی (مانند گاوخونی، هورالعظیم و دریاچه ارومیه) آسیب‌پذیرتر می‌شوند. کمبود آب، حیات‌وحش و پوشش
بارش زمستان جبران‌کننده باشد؛ منابع سطحی و زیرزمینی اندکی بهبود پیدا کنند؛ سیاست‌های محدودیتی پاسخ دهد. کاهش بارش پاییز، فشار جدی بر ذخایر وارد کند؛ اما با مدیریت هماهنگ بتوان از بحران شدید جلوگیری کرد.
تداوم خشکسالی، کاهش شدید ذخایر، کاهش تولید محصول، محدودیت در صنعت و افزایش تنش‌های اجتماعی در بخش‌هایی از کشور. پاییز ۱۴۰۴ با کاهش بارش، هشداری جدی برای آینده منابع آب ایران است. منابع سطحی با ورودی کم‌تر پر می‌شوند، و منابع زیرزمینی نیز به‌دلیل برداشت‌های پیشین توان بازیابی محدودی دارند. این وضعیت، بخش‌های شرب، کشاورزی، صنعت و محیط‌زیست را تحت فشار قرار می‌دهد و نیازمند مدیریت هوشمندانه، یکپارچه و آینده‌نگر است. راه عبور از خزان بی‌ابر، نه صرفاً امید به بارندگی، که تغییر نگاه به مصرف آب و سرمایه‌گذاری در بهره‌وری است. در غیر این صورت، پاییز ۱۴۰۴ تنها آغاز فصلی خشک‌تر در آینده خواهد بود.
