وام سهام عدالت بدون ضامن حقیقت دارد؟/ ماجرا چیست؟

در هفته‌های اخیر، شایعات وام سهام عدالت بدون ضامن در شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های تلگرامی رواج یافته و وعده‌هایی مبنی بر وام تا ۵۰ میلیون تومان بدون نیاز به ضامن یا سفته داده شده است.

فارس نوشت: این ادعاها اغلب با لینک‌های فیشینگ همراه هستند و هدفشان جمع‌آوری اطلاعات شخصی است. در واقعیت، سهام عدالت به عنوان وثیقه اعتباری در برخی بانک‌ها (مانند ملی و تجارت) قابل استفاده است، اما نه به صورت بدون ضامن مطلق.

وزارت اقتصاد تأکید دارد که هر طرح وامی باید از طریق سامانه‌های رسمی مانند سمات پیگیری شود و هیچ وام مستقیمی بدون فرآیند اعتبارسنجی وجود ندارد. این شایعات ریشه در طرح‌های قدیمی مانند وام ۱۰ میلیونی ۱۴۰۰ دارند که با بلوکه کردن سهام اجرا شد، اما اکنون با افزایش ارزش سهام (به بیش از ۱۰ میلیون تومان برای مشمولان کامل)، بانک‌ها تسهیلات تا ۵۰ درصد ارزش سهام را پیشنهاد می‌دهند، با شرط رتبه اعتباری خوب و حداقل یک ضامن یا وثیقه جایگزین.

تحلیل وضعیت فعلی وام‌دهی با سهام عدالت

طرح وام با وثیقه سهام عدالت از سال ۱۴۰۰ توسط بانک‌ها راه‌اندازی شد، اما بدون ضامن تنها برای رتبه‌های اعتباری بالا (بالای ۷۰ از ۱۰۰) ممکن است و اغلب با کسر ۲۰-۳۰ درصدی سهام همراه است.طبق گزارش بانک مرکزی، تا مهر ۱۴۰۴، بیش از ۱.۸ میلیون نفر از این تسهیلات استفاده کرده‌اند، اما نرخ بازپرداخت پایین (به دلیل بلوکه سهام) چالش‌هایی ایجاد کرده و منجر به زیان سهامداران در صورت نوسان بازار شده است. کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون ارزیابی دقیق، این وام‌ها می‌تواند بدهی پنهان ایجاد کند. علاوه بر این، تبلیغات جعلی اغلب به اپلیکیشن‌های غیررسمی لینک می‌دهند که اطلاعات بانکی را سرقت می‌کنند؛ پلیس فتا در ۱۴۰۴ بیش از ۵۰۰ مورد کلاهبرداری مرتبط گزارش کرده است.

بررسی تأثیر بر مشمولان و هشدارهای قانونی

مشمولان سهام عدالت (حدود ۴۹ میلیون نفر) اغلب قربانی وعده‌های دروغین می‌شوند، زیرا ارزش سهام‌شان بلوکه می‌شود بدون بازدهی واقعی. قانون تجارت الکترونیک، تبلیغات جعلی را جرم می‌داند و جریمه تا ۵۰ میلیون تومان دارد. تسهیلات واقعی می‌تواند نقدینگی کوتاه‌مدت فراهم کند، اما بدون ضامن، ریسک توقیف سهام در صورت عدم بازپرداخت بالاست. در نهایت، پیگیری از طریق دیوان عدالت اداری برای شفاف‌سازی طرح‌ها، الزامی است تا حقوق مشمولان حفظ شود.

مراقب فیشینگ باشید

محمد شعبانی، کارشناس اقتصادی گفت: وام سهام عدالت بدون ضامن، افسانه‌ای است؛ بانک‌ها وثیقه می‌خواهند و رتبه اعتباری کلیدی است. این کارشناس اقتصادی ادامه داد: تبلیغات جعلی برای فیشینگ است و مشمولان باید از سمات استعلام بگیرند.وی افزود: ارزش سهام عدالت در آبان ماه ۱۴۰۴ به ۱۲ میلیون رسیده، پس وام تا ۶ میلیون بدون ضامن ممکن است، اما با سود ۱۸ درصدی.شعبانی تاکید کرد: وام سهام عدالت بدون ضامن، بیشتر شایعه است تا واقعیت؛ با تمرکز بر طرح‌های رسمی، می‌توان از تسهیلات ایمن بهره برد. مردم باید از لینک‌های مشکوک دوری کنند و برای ثبات مالی، مشاوره بانکی بگیرند.