آيا فناوري و زيرساخت با هم هماهنگ مي‌شوند؟
تهران قرار است صاحب «شهر لجستيك» شود؛ پروژه‌اي كه هدف آن يكپارچه‌سازي حمل و نقل ريلي، جاده‌اي و هوايي و بهره‌گيري از فناوري‌هاي نوين در مديريت لجستيك كشور است، اما پرسش اصلي اين است كه آيا اين پروژه مي‌تواند وعده‌هاي داده شده را عملي كند يا صرفا در حد يك طرح زيبا باقي خواهد ماند؟
تهران قرار است صاحب «شهر لجستيك» شود؛ پروژه‌اي كه هدف آن يكپارچه‌سازي حمل و نقل ريلي، جاده‌اي و هوايي و بهره‌گيري از فناوري‌هاي نوين در مديريت لجستيك كشور است، اما پرسش اصلي اين است كه آيا اين پروژه مي‌تواند وعده‌هاي داده شده را عملي كند يا صرفا در حد يك طرح زيبا باقي خواهد ماند؟
روز گذشته، تفاهمنامه همكاري بين راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران و شركت شهر فرودگاهي
امام‌خميني (ره) به امضا رسيد تا مسير ايجاد شهر لجستيك تهران رسميت يابد. اين پروژه با محوريت استفاده از فناوري‌هاي نو و يكپارچه‌سازي سامانه‌هاي تعرفه‌اي شكل گرفته و در عين حال پتانسيل اقتصادي بسيار بالايي دارد.جبارعلي ذاكري، مديرعامل راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران، درباره اهميت فناوري‌هاي نو گفت: استفاده از ظرفيت فناوري‌هاي نو همچون اينترنت اشيا و هوش مصنوعي و همچنين يكپارچه‌سازي سامانه تعرفه‌اي، دو موضوع اساسي است كه در راه‌اندازي شهر لجستيك تهران مدنظر است.او افزود: بندر خشك آپرين بزرگ‌ترين بندر خشك ريلي كشور است كه در نزديكي آن شهر فرودگاهي به عنوان يك مركز لجستيك هوايي وجود دارد. براي اينكه اين دو مجموعه به «شهر لجستيكي تهران» تبديل شوند، بايد ابتدا شقوق مختلف حمل و نقلي با هم تركيب مي‌شدند. مديرعامل راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران، ادامه داد: اين اتفاق با امضاي تفاهمنامه همكاري مشترك در روز جاري و در عمل بهره‌مندي شهر فرودگاهي از ظرفيت ريلي ممكن مي‌شود و راه‌آهن و شركت‌هاي حمل و نقلي مي‌توانند از ظرفيت‌هاي شهر فرودگاهي نيز بهره‌مند شوند.
هم‌افزايي حمل و نقل ريلي، جاده‌اي و هوايي
ذاكري با اشاره به اهداف همكاري گفت: با اين تفاهم، سه شق حمل و نقل ريلي، جاده‌اي و هوايي در شهر لجستيك تهران فعال خواهند شد؛ به عبارتي در عين حال كه هر يك به‌طور مستقل زيرنظر مجموعه‌هاي خودشان مديريت مي‌شوند، براي هم‌افزايي، سر و شكل دادن شهر لجستيك و استفاده از ظرفيت‌ها و سرمايه‌گذاري‌هاي صورت گرفته، اين اقدام انجام خواهد شد.او همچنين با اشاره به تجربه جهاني اظهار كرد: الگوهاي مشابه زيادي در جهان وجود دارد كه در اجراي شهر لجستيك تهران از آنها استفاده شده است و اميدواريم اين دو مجموعه بتوانند با استفاده از ظرفيت‌هاي يكديگر در منطقه نقش‌آفريني بهتري داشته باشند.ذاكري ادامه داد: مطابق اين طرح، بندر خشك آپرين به طور مستقل به فرودگاه امام متصل خواهد شد كه جزييات طراحي آن در چند گزينه پيش‌بيني شده است.مديرعامل راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران، درباره مديريت كالاها در اين شهر لجستيكي گفت: در شهر لجستيك تهران، ابتدا بارهاي خرده و عمده متمركز شده و سپس از طريق سامانه‌هاي هوشمند بازتوزيع مي‌شوند كه بازتوزيع آنها ممكن است از طريق شبكه ريلي يا جاده‌اي انجام شود.او افزود: اين بندر توسط يك شركت خارجي توسعه يافته كه از ابتدا هوشمند شدن آنجا را مدنظر قرار داده است. از ۷۰۰ هكتار زميني كه در بندر خشك آپرين موجود است، تاكنون ۵۵ هكتار در فاز نخست توسعه داده شده و به بهره‌برداري رسيده است. در فاز دوم، توسعه ۲۰۰ هكتاري در دستور كار داريم كه تاكنون ۱۳ شركت براي سرمايه‌گذاري اعلام آمادگي كرده‌اند.
فناوري‌هاي نو؛ وعده كاهش زمان ماندگاري كالاها
ذاكري، در ادامه تاكيد كرد: يكي از مواردي كه به همه شركت‌ها به عنوان تكليف اعلام شده، استفاده از ظرفيت فناوري‌هاي نو همچون اينترنت اشيا و هوش مصنوعي است كه اين مهم به‌طور قطع مدت زمان ماندگاري كالاها را كاهش داده و برنامه‌ريزي ورود و خروج كالاها را تسهيل خواهد كرد. او همچنين بر اهميت يكپارچه‌سازي تعرفه‌ها تأكيد كرد: يكپارچه‌سازي سامانه تعرفه‌اي موضوع بسيار مهم ديگري براي شهر لجستيك تهران است كه هر چند زمان‌بر بوده، اما بايد در دستور كار قرار بگيرد تا بتوانيم از سامانه تعرفه‌اي واحد تبعيت كنيم.
فرصت منطقه آزاد شتاب‌دهنده لجستيك پيشرفته
رامين كاشف‌آذر، سرپرست شركت شهر فرودگاهي امام خميني، فرصت منطقه آزاد بودن فرودگاه را نقطه قوت دانست و گفت: با توجه به منطقه آزاد بودن شهر فرودگاهي، فرصت بسيار خوبي وجود دارد تا بتوانيم لجستيك پيشرفته را در اين منطقه اجرايي كنيم.
او افزود: لجستيك مقدماتي از دهه ۹۰ جاي خود را به لجستيك پيشرفته داده است، جايي كه در آن صنعت حمل و نقل با بازرگاني گره خورده است. اساس اين مساله نيز ظهور شركت‌هاي شخص ثالث لجستيك بوده است.كاشف آذر ادامه داد: به‌طوري كه علاوه بر فعاليت‌هايي همچون حمل و نقل بار، تجميع، دسته‌بندي، بسته‌بندي بار و غيره، بايد بتوانند به مونتاژكاري، سفارشي‌سازي، پردازش، آماده‌سازي محصول، تضمين كيفيت، مديريت موجودي و حتي مديريت كالاهاي برگشتي نيز بپردازند.
سرپرست شركت شهر فرودگاهي امام خميني، همچنين تاكيد كرد: از دهه ۹۰ تاكنون اندازه بازار لجستيك بيش از ۱۱ برابر شده است. فرصت‌هاي بسيار خوبي براي استقرار شركت‌ها و حمايت و پشتيباني از آنها در شهر فرودگاه امام وجود دارد.
زيرساخت‌ها آماده، اما چالش‌ها باقي است
سرپرست شركت شهر فرودگاهي امام خميني، گفت: براي اينكه شركت‌هاي شخص ثالث لجستيك بتوانند در شهر فرودگاهي فعاليت كنند، بستر فيزيكي و زيرساخت‌هاي خدماتي همچون پست، بيمه، خدمات عمومي، مباحث لجستيكي، تعميرات، خدمات بانكي، بيمه‌اي و غيره وجود دارد.
او اظهار كرد: اين امر فرصت بي‌بديلي است تا ما شاهد عملياتي و اجرايي شدن لجستيك پيشرفته با توجه به ظرفيت‌هاي موجود و همچنين فرصت منطقه آزاد بودن شهر فرودگاهي باشيم.با اين حال كاشف‌آذر به چالش‌ها نيز اشاره كرد و گفت: بدون ايجاد شركت‌هاي شخص ثالث لجستيك نمي‌توانيم كار خاصي انجام دهيم و در اين زمينه نياز به زيرساخت داريم كه عمده آن در شهر فرودگاهي موجود است.او افزود: استفاده از ظرفيت‌هاي بندر خشك آپرين و منطقه آزاد بودن شهر فرودگاهي مي‌تواند تسريع در صادرات و واردات را به دنبال داشته باشد.
تجهيز به حمل و نقل ريلي گامي مهم اما نيازمند نظارت
رامين كاشف‌آذر گفت: مطابق تفاهمنامه امضا شده امروز، شركت شهر فرودگاهي به حمل و نقل ريلي تجهيز خواهد شد كه گامي در راستاي لجستيك پيشرفته خواهد بود.تحليلگران بر اين باورند كه هرچند اين پروژه از نظر تئوري مي‌تواند تحول بزرگي در لجستيك كشور ايجاد كند، اما اجراي همزمان چندين بخش مختلف حمل و نقل، استفاده از فناوري‌هاي نوين و يكپارچه‌سازي تعرفه‌ها، نيازمند برنامه‌ريزي دقيق و نظارت مستمر است. بدون هماهنگي ميان بخش‌هاي دولتي و خصوصي، ريسك ايجاد ناكارآمدي و افزايش هزينه‌ها وجود دارد.پروژه «شهر لجستيك تهران» فرصتي استثنايي براي ايران محسوب مي‌شود تا با بهره‌گيري از فناوري‌هاي نو و زيرساخت‌هاي موجود، نقش خود در زنجيره تأمين منطقه‌اي و بين‌المللي را تقويت كند. با اين حال موفقيت آن وابسته به اجراي دقيق، حضور فعال شركت‌هاي شخص ثالث لجستيك، هماهنگي بين نهادهاي مختلف و نظارت مستمر بر فرآيندهاست. اگر اين موارد رعايت شود، تهران مي‌تواند به نمونه موفق توسعه لجستيك پيشرفته در خاورميانه تبديل شود، اما هرگونه كوتاهي در اجراي مراحل پروژه، ممكن است اين طرح را صرفا به يك وعده زيبا تبديل كند.
