تخفيف گازي؛ سود بزرگ بورسي ها
امسال قرار است فرمول نرخ خوراك پتروشيمي‌ها تغيير اساسي كند و با يك تخفيف ويژه به صنايع و شركت‌ها ارايه شود؛ موضوعي كه به‌واسطه تاثير مستقيم آن بر هزينه توليد، درآمد دولت و رقابت‌پذيري صنايع پايين‌دستي، از حساسيت ويژه‌اي برخوردار است.
امسال قرار است فرمول نرخ خوراك پتروشيمي‌ها تغيير اساسي كند و با يك تخفيف ويژه به صنايع و شركت‌ها ارايه شود؛ موضوعي كه به‌واسطه تاثير مستقيم آن بر هزينه توليد، درآمد دولت و رقابت‌پذيري صنايع پايين‌دستي، از حساسيت ويژه‌اي برخوردار است.
هفته اخير خبر آمد كه رييس‌جمهور در نامه‌اي به وزير نفت خواستار اصلاح نرخ خوراك گاز پتروشيمي‌ها شد و معاون وزير نفت نيز در همين راستا اعلام كرد كه ۲ هاب «هلند و انگليس» از فرمول قيمت‌گذاري خوراك گاز پتروشيمي‌ها از قانون بودجه ۱۴۰۵ دولت حذف خواهند شد. اين اتفاق به نفع سهامداران پتروشيمي، متانولي و حتي اوراه‌اي تمام خواهد شد؛ چراكه هزينه آنها از 10 تا 50 درصد بسته به نوع مصرف كاهش خواهد داد و همين موضوع باعث مي‌شود كه سود آنها افزايش چند برابري داشته باشد و ديگر خبري از زيان در پرتفوي اين شركت‌ها نباشد.
هرساله زماني كه فصل بودجه نويسي فرا مي‌رسد، تغيير فرمول نرخ خوراك پتروشيمي‌ها نيز دوباره سر زبان‌ها مي‌افتد. فعالان اين صنعت معتقدند كه در كشوري همچون ايران نبايد متوسط قيمت گاز در قاره‌اي همچون اروپا ملاك باشد. به دنبال اين اعتراضات حالا شركت صنايع ملي پتروشيمي ايران به دنبال حذف يا حتي كاهش اثر هاب اروپا در فرمول قيمت‌گذاري خوراك است. يكي ديگر از سناريوهاي احتمالي اين است كه قيمت بازار انرژي در فرمول قيمت‌گذاري استفاده شود. سناريوي ديگر تعيين سقف و كف براي قيمت خوراك است.
از آنجايي كه هر كدام از اين تغييرات مي‌تواند درآمدهاي دولت را تا حد زياي تحت تاثير قرار دهد، تاييد هر كدام از اينها نياز به تاييد وزارت نفت و دخل و خرج دولت دارد. در حال حاضر، فرمول نرخ خوراك پتروشيمي‌ها ميانگين موزوني از نرخ صادراتي گاز، نرخ داخلي، هاب هلند و هاب انگليس است. بخش قابل‌توجهي از اثرگذاري قيمت نهايي، به هاب‌هاي اروپايي مربوط مي‌شود؛ زيرا اين دو شاخص معمولا بالاترين قيمت را در بازار جهاني گاز دارند.
حسن عباس‌زاده، معاون وزير نفت درخصوص تغيين قيمت نرخ خوراك به بازار گفت: سناريوهاي مختلفي درباره قيمت خوراك در حال بررسي است. يكي از سناريوها حذف يا كاهش اثر هاب اروپا در قيمت‌گذاري قيمت خوراك است. يكي ديگر از پيشنهادات اين است كه درصدي براي هاب اروپا در قيمت‌گذاري تعيين شود و سهم قيمت‌ها به اندازه ساير هاب‌ها نباشد. يكي ديگر از مدل‌ها و سناريوهاي مورد بررسي اين است كه از قيمت بازار انرژي در فرمول قيمت‌گذاري استفاده شود. سناريو ديگر تعيين سقف و كف براي قيمت خوراك است.
وي توضيح داد: رييس‌جمهوري دستوري را در خصوص قيمت گاز داده‌اند. بر اساس اين دستور قرار شد كه درخواست انجمن صنفي كارفرمايي پتروشيمي در مورد تغيير در فرمول محاسبه قيمت خوراك مورد بررسي قرار گيرد. بر همين اساس سناريوهاي مختلفي در حال بررسي است. يكي از سناريوها حذف يا كاهش اثر هاب اروپا در قيمت‌گذاري قيمت خوراك است. يكي ديگر از پيشنهادات اين است كه درصدي براي هاب اروپا در قيمت‌گذاري تعيين شود و سهم قيمت‌ها به اندازه ساير هاب‌ها نباشد.به هر حال بايد توجه داشت كه شركت‌هاي توليدكننده متانول در حال حاضر با زيان عملياتي مواجه هستند و حمايت از اين صنعت براي حفظ تداوم فعاليت و اشتغال آن ضروري است. كاهش نرخ خوراك مي‌تواند نقش مهمي در پايداري اقتصادي اين شركت‌ها
ايفا كند.
اين مسوول تشريح كرد: يكي ديگر از مدل‌ها و سناريوهاي مورد بررسي اين است كه از قيمت بازار انرژي در فرمول قيمت‌گذاري استفاده شود. سناريو ديگر تعيين سقف و كف براي قيمت خوراك است.بايد توجه داشته باشيم كه تصميم‌گيري درباره اين سناريوها به عهده معاونت برنامه‌ريزي وزارت نفت است، زيرا تغيير در قيمت خوراك مي‌تواند منجر به كاهش درآمدهاي وزارت نفت شود و از آنجايي كه بخشي از هزينه‌هايي همچون پرداخت يارانه‌ها از اين محل اتفاق مي‌افتد بايد به صورت دقيق دخل و خرج وزارت نفت مورد بررسي قرار گيرد. در نهايت هر يك از اين سناريوها بايد در مجلس شوراي اسلامي مطرح و مورد دفاع قرار گيرد تا تصميم نهايي اتخاذ شود. بر اساس يكي از پيشنهادهاي رسمي، اجراي فرمول جديد در صورت تصويب، از ابتداي سال ۱۴۰۵ و به مدت ۱۰ سال ادامه خواهد داشت.
وي درنهايت گفت: فكر مي‌كنم كه حداكثر تا پايان آبان بايد در اين خصوص تصميم‌گيري تا بودجه ۱۴۰۵ اين مساله درج شود. در هر صورت بايد منافع دولت را هم در نظر گرفت. بايد توجه داشته باشيم كه اجراي هر كدام از اين سناريوها هزينه‌اي را به دولت تحميل مي‌كند.
تحميل هزينه به دولت
تخفيف ويژه براي نرخ خوراك مي‌تواند به نفع صنايع باشد و به نوعي سودسازي بسيار خوبي صنايعي كه مصرف‌كننده نرخ خوراك هستند داشته باشند. در اصل شركت‌هاي متانول‌ساز و اوره‌ساز مانند زاگرس، خارك، شيراز، پرديس، كرمانشاه و خراسان در اين ميان بيشترين سود را از اين تخفيف مي‌برند و مي‌توانند در ميان مدت سودسازي بسيار خوبي براي سرمايه‌گذاران خود داشته باشند. در اصل برخي از اين نمادها در سال‌هاي گذشته به واسطه تغييرات پيش آمده در نرخ خوراك مدتي زيان ساز بودند كه درنهايت با تخفيفات ويژه دوباره روند سودسازي خود را آغاز كردند. به نظر مي‌رسد كه اين تخفيف در وهله نخست مي‌تواند سودسازي اين صنايع را در داخل افزايش دهد و در وهله دوم نيز شاهد آن خواهيم بود كه مزيت صادراتي شركت‌ها قوت بخشد. در اصل شركت‌ها زماني كه با هزينه كمتري محصول خود را توليد كنند، مي‌توانند با هزينه كمتر و سود بيشتري به فروش برسانند و در نهايت سود بيشتري به آنها برسد.
البته اين تخفيف مي‌تواند به دولت و بودجه سال آتي نيز هزينه‌هايي تحميل كند. برخي كارشناسان عقيده دارند كه اين مجموعه تخفيفات مي‌تواند موجب افزايش هزينه‌هاي دولت شود و به نوعي فشار مضاعف براي بودجه سال آينده باشد، اين موضوع درحالي است كه دولت هرساله با كسري بودجه مواجه است و اين موضوع فشار بيشتري روي اقتصاد كشور است. در مقابل گروهي از كارشناسان عقيده دارند كه اين تخفيف با توجه به تجربه نيمه دوم سال 1402 روي بودجه اثري ندارد و تنها در ميان مدت باعث افزايش سود صنايع خواهد شد.
