نگاهي به برنامه بزرگ مالزي براي توسعه شهرهاي هوشمند
اين گزارش مالزي را به عنوان كشوري كه براي هوشمند شدن تلاش مي‌كند، مورد بررسي قرار داده و راهبردهاي آن را در بهره بردن از هوش مصنوعي ارزيابي كرده است. به گزارش ايسنا، شهرها در سراسر جهان در حال تغيير هستند.
اين گزارش مالزي را به عنوان كشوري كه براي هوشمند شدن تلاش مي‌كند، مورد بررسي قرار داده و راهبردهاي آن را در بهره بردن از هوش مصنوعي ارزيابي كرده است. به گزارش ايسنا، شهرها در سراسر جهان در حال تغيير هستند. از مناطق انرژي تجديدپذير بارسلونا گرفته تا سيستم ايمني مبتني بر هوش مصنوعي قطار سئول، پروژه‌هاي شهر هوشمند در حال حاضر نحوه عملكرد بزرگ‌ترين مراكز شهري جهان را تغيير مي‌دهند. جاي تعجب نيست كه پيش‌بيني مي‌شود ارزش بازار جهاني شهر هوشمند از حدود ۷۰۰ ميليارد دلار در سال ۲۰۲۵ به ۱.۴۵ تريليون دلار تا سال ۲۰۳۰ با نرخ رشد مركب سالانه ۱۵.۶ درصد افزايش يابد. به نقل از فوربس، ابتكارات شهر هوشمند ممكن است در كشورهاي توسعه‌يافته آغاز شده باشند اما جنوب شرقي آسيا با حدود ۷۰۰ ميليون نفر جمعيت اخيراً به كانون تحولات بيشتر تبديل شده است. اين منطقه با زيرساخت‌هاي فرسوده و مهاجرت سريع شهري روبروست و بسياري از كشورها در تلاش هستند تا با فناوري‌هاي جديد براي پيشبرد رونق اقتصادي خود، از ساير مناطق پيشي بگيرند. با توجه به اين شرايط، مالزي آينده خود را روي تبديل شدن به يك كشور مبتني بر هوش مصنوعي به عنوان راهبرد اصلي توسعه بنا نهاده و هوش مصنوعي را در تار و پود اقتصاد، حكومت و زندگي شهري خود جاي داده است. در قلب اين جاه‌طلبي، توسعه شهرهاي مبتني بر هوش مصنوعي قرار دارد كه براي ارايه خدمات عمومي هوشمندتر، تشويق شيوه‌هاي پايداري و ايجاد فرصت‌هاي فراگيرتر طراحي شده‌اند. اين راهبرد با اهداف گسترده‌تر توسعه مالزي در سيزدهمين برنامه توسعه آن همسو است كه در آن انتظار مي‌رود تا سال ۲۰۳۰ اقتصاد ديجيتال تا ۳۰ درصد از توليد ناخالص داخلي را تشكيل دهد. همچنين، اين برنامه خواستار زيرساخت‌هاي ديجيتال، مديريت داده‌ها و سرمايه انساني براي تشكيل توانمندسازهاي حياتي مورد نياز آينده كشور است و هدف مالزي را براي تغيير دادن خود از يك مصرف‌كننده فناوري به يك خالق فناوري نشان مي‌دهد. پشت اجراي اين چشم‌انداز، «شركت اقتصاد ديجيتال مالزي» (MDEC) قرار دارد كه شركت پيشرو متمركز بر نوآوري و ايجاد يك اكوسيستم پوياي هوش مصنوعي براي كشور است. «انور فارز فاضل» (Anuar Fariz Fadzil)، مديرعامل شركت اقتصاد ديجيتال مالزي گفت: مالزي در مسير تبديل شدن به معيار «اتحاديه كشورهاي جنوب شرق آسيا» يا «آسه‌آن» (ASEAN) براي شهرهاي مبتني بر هوش مصنوعي و فراگير است كه در آنجا هوش مصنوعي به شهروندانش خدمت خواهد كرد. مالزي با تمركز بر فراگيري، همكاري و استفاده اخلاقي قصد دارد شهرهاي مبتني بر هوش مصنوعي بسازد كه حكمراني و خدمات عمومي بهتري را ارايه دهند و فرصت‌هاي گسترده‌تري را براي مشاغل و شهروندان ايجاد كنند.
عوامل كليدي موثر در استفاده از هوش مصنوعي
شركت اقتصاد ديجيتال مالزي معتقد است كه حركت مالزي به سمت شهرهاي هوشمند توسط سه عامل كليدي شكل خواهد گرفت. اولين عامل، تلفيق حمايت بودجه‌اي و نوآوري بخش خصوصي است تا همه پروژه‌هاي انجام‌شده بتوانند تأثير واقعي را بگذارند و فراتر از پروژه‌هاي آزمايشي يك‌باره باشند. اين كار تضمين مي‌كند كه شهروندان و مشاغل به‌طور مداوم به فرصت‌هاي مبتني بر هوش مصنوعي دسترسي خواهند داشت. نمونه‌اي از اين مورد در «پروژه دوقلوي ديجيتال پارامتريك پوتراجايا» (Putrajaya Parametric Digital Twin Project) ديده مي‌شود كه در آن داده‌هاي بلادرنگ و مدل‌سازي پارامتريك براي ايجاد يك ماكت مجازي از شهر مورد استفاده قرار مي‌گيرند. اين پروژه، برنامه‌ريزان شهري را قادر مي‌سازد تا كارآيي را افزايش دهند، پايداري و ايمني را حفظ كنند و امكان نگهداري پيش‌بيني‌شده زيرساخت‌ها را فراهم آورند. همه اين موارد با تصميم‌گيري بلادرنگ پشتيباني مي‌شوند. اين پروژه كه در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵ آغاز شد، با هدف تبديل پوتراجايا به اولين دوقلوي ديجيتال در سطح شهر و ايجاد يك مدل قابل تكرار براي ساير مراكز شهري در سراسر كشور انجام مي‌شود.
شركت اقتصاد ديجيتال مالزي فراتر از ترويج مشاركت‌هاي پايدار خصوصي و عمومي در تلاش است تا استعداد، فناوري و اعتماد را به‌طور يكپارچه همسو كند، زيرا تنها در اين صورت است كه مالزي مي‌تواند شهرها و سيستم‌هايي هوشمند، فراگير و مقاوم بسازد. اين شركت به‌طور مداوم با دانشگاه‌ها، مراكز آموزشي و صنعتي همكاري مي‌كند تا شركت‌هاي كوچك و متوسط ، كارآفرينان و مقامات شهري را با سواد هوش مصنوعي آشنا و آماده كند. اين مهارت‌هاي عملي، مشاغل آينده را براي شهرونداني كه هدف پيشرفت در يك اقتصاد مبتني بر هوش مصنوعي را در سر دارند، تضمين مي‌كند. آخرين عامل كليدي توانمندساز بر ايجاد اكوسيستم متمركز است. شركت اقتصاد ديجيتال مالزي به عنوان پلي بين ذي‌نفعان عمل مي‌كند و تضمين مي‌كند كه مشاركت‌ها به نتايج مطلوب منجر شوند و بر همه پروژه‌ها نظارت دارد. با تضمين يك اكوسيستم كارآمد و همسو كردن آن با چارچوب شهر هوشمند مالزي، شركت‌هاي كوچك و متوسط و استارت‌آپ‌ها مي‌توانند فرصت‌هاي واقعي را براي نوآوري به دست آورند. سپس، اين راه‌حل‌ها را مي‌توان به صورت منطقه‌اي گسترش داد تا اقتصاد ديجيتال مالزي و رقابت‌پذيري جهاني آن را تقويت كند.
مثال‌هايي از دنياي واقعي
جاه‌طلبي‌هاي شهر هوشمند مالزي در مسير خود قرار دارد و از مراحل برنامه‌ريزي فراتر رفته است. اين را مي‌توان در شوراي ايالتي و محلي مشاهده كرد كه پروژه‌هاي مبتني بر هوش مصنوعي را براي تقويت تاب‌آوري و رقابت‌پذيري شهري به صورت آزمايشي اجرا مي‌كنند. در شهر كوالالامپور، شهرداري از هوش مصنوعي و فناوري دوقلوي ديجيتال براي بهينه‌سازي جريان ترافيك، كاهش ازدحام و بهبود واكنش اضطراري استفاده مي‌كند. در شهر جوهر بهرو، يك سيستم هشدار اوليه سيل با حسگرها و تحليل هوش مصنوعي در حال اجراست تا هشدارهاي سريع‌تري را ارايه دهد و خطر بروز فاجعه و خسارت‌هاي اقتصادي را پايين بياورد. ايالت پنانگ به عنوان بخشي از طرح گسترده‌تر شهر هوش مصنوعي «جزيره مجازي پنانگ»، استفاده از هوش مصنوعي را در گردشگري و مديريت ميراث آغاز كرده است. جزيره مجازي پنانگ شامل بخش نگهداري سوابق ديجيتالي هر ساختمان است كه براي بهبود تجربيات بازديدكنندگان و حفاظت همزمان از دارايي‌هاي فرهنگي استفاده مي‌شود. در همين حال، پايتخت اداري نيز «رصدخانه شهري پوتراجايا» (Putrajaya Urban Observatory) را راه‌اندازي كرده است كه به عنوان مكاني براي جمع‌آوري داده‌ها و نظارت بر جنبه‌هاي شهري مانند كيفيت هوا، بهداشت عمومي، ايمني و مديريت ترافيك و زباله عمل مي‌كند. اين پروژه‌ها نشان مي‌دهند كه چگونه مالزي در حال حاضر از هوش مصنوعي براي رسيدگي به چالش‌هاي مبرم شهري استفاده مي‌كند و در عين حال، زمينه را براي شهرهاي هوشمندتر و پايدارتر فراهم مي‌آورد. همچنين، اين پروژه‌ها به عنوان طرح‌هايي براي ساير شهرهاي مالزي عمل مي‌كنند.
نمايش ايده‌هاي شهر هوشمند مالزي
برخي از اين پروژه‌ها در «نمايشگاه شهر هوشمند كوالالامپور» ( 2025 SCEKL) كه اخيراً در ماه سپتامبر برگزار شد، به نمايش درآمدند. كوالالامپور به عنوان اولين شهر جنوب شرقي آسيا كه ميزبان «كنگره جهاني نمايشگاه شهر هوشمند» (Smart City Expo World Congress) بود، خود را به عنوان قطب اصلي گفت‌وگوي شهرهاي هوش مصنوعي و تحول ديجيتال منطقه قرار داده است. اين رويداد شاهد جلسات تطبيق كسب‌وكار بود كه فرصت‌هاي صادراتي به ارزش ۹۸ ميليون دلار امريكا را تسهيل كرد. در اين رويداد، چندين شركت جهاني مانند «اريكسون» (Ericsson) و «دل» (Dell) چندين تفاهمنامه امضا كردند و جاه‌طلبي‌هاي نوپاي كشور در حوزه هوش مصنوعي را بيش از پيش تثبيت كردند. كنگره جهاني نمايشگاه شهر هوشمند در ماه نوامبر در بارسلونا برگزار خواهد شد. در اين رويداد، شركت اقتصاد ديجيتال مالزي از غرفه مالزي براي نمايش راهبردهاي ديجيتال نوآورانه اين كشور، جذب سرمايه‌گذاري خارجي، ترويج صادرات ديجيتال و تقويت نقش مالزي به عنوان دروازه آسه‌آن و يك مركز جهاني رو به رشد براي نوآوري در شهر هوشمند استفاده خواهد كرد. شركت اقتصاد ديجيتال مالزي معتقد است كه همه اين تلاش‌ها به ساخت شهرهاي هوش مصنوعي براي مردم مالزي كمك خواهد كرد و مزاياي ملموس آن به رفت‌وآمدهاي روان‌تر، محله‌هاي امن‌تر و خدمات عمومي پاسخگوتر تبديل خواهد شد؛ ضمن اينكه ميلياردها دلار سرمايه‌گذاري را به دنبال خواهد داشت و مشاغل با ارزش بالا و پايدار را در سراسر اين كشور ايجاد خواهد كرد.
