مذاكرات گازي با روسيه به مراحل آخر رسيد
مديرعامل شركت ملي گاز ايران از آمادگي شبكه گاز براي عبور از زمستان خبر داد و گفت: ذخاير سوخت نيروگاهي به سطح بي‌سابقه‌اي رسيده و مذاكرات گازي با روسيه در آستانه توافق نهايي است.
مديرعامل شركت ملي گاز ايران از آمادگي شبكه گاز براي عبور از زمستان خبر داد و گفت: ذخاير سوخت نيروگاهي به سطح بي‌سابقه‌اي رسيده و مذاكرات گازي با روسيه در آستانه توافق نهايي است.
ايران به عنوان دارنده دومين ذخاير گازي دنيا، نقش ويژه‌اي در اين حوزه ايفا مي‌كند، اما افزايش مصرف موجب شده كه چالش‌هايي در اين حوزه ايجاد شود. به‌منظور بررسي وضعيت توليد پالايشگاه‌ها، آخرين وضعيت واردات و صادرات و اقدامات صورت‌گرفته براي گذر از زمستان پيش رو، مصاحبه تفصيلي با سعيد توكلي، معاون وزير نفت و مديرعامل شركت ملي گاز ايران داشتيم كه در ادامه مي‌توانيد مشروح اين گفت‌وگو را بخوانيد.
خوشبختانه امسال، با مديريت يكپارچه در اقدامات وزارت نفت، از ابتداي سال و حتي زودتر، تعميرات اساسي در برخي پالايشگاه‌ها و مناطق عمليات انتقال گاز آغاز شد. براي اولين‌بار، تجربيات تعميرات اساسي قبل از شروع سال جديد را به كار گرفتيم و اين مهم، از اسفندماه اجرايي شد و امسال، در زمان نزديك به پايان برنامه تعميرات، همه اقدامات طبق برنامه انجام شد و هيچ تاخيري رخ نداد، حتي با وجود جنگ ۱۲ روزه كه شرايط را سخت كرده بود.
پالايشگاه‌ها نيز متناسب با ظرفيت خود و ميزان گاز دريافتي از بالادست، اقدامات لازم را انجام دادند و پايداري بسيار خوبي ايجاد شد. با اين حال، در فصل گرم، ميزان گاز تحويلي به دليل تعميرات اساسي زنجيره تأمين، كمي كمتر از زمستان است. با توجه به مصرف شدت بالاي انرژي و گاز در طول سال، به ويژه در نيروگاه‌ها و به خصوص فصل گرم، پالايشگاه‌ها در تابستان نيز با حداكثر ظرفيت فعاليت مي‌كنند.
برخي پالايشگاه‌ها بيش از ۴۰ سال و حتي مثلاً خط اول سراسري بالغ بر ۵۵ سال است و همچنان در سرويس قرار دارد. نگهداري و تعمير اين تجهيزات با سن بالا بسيار دشوار است.
وضعيت الحمدلله نرمال و خوب است، اما دو نكته مهم وجود دارد؛ نخست اينكه تجهيزات و تأسيسات ما سن بالايي دارند. برخي پالايشگاه‌ها بيش از ۴۰ سال و حتي مثلاً خط اول سراسري بالغ بر ۵۵ سال است و همچنان در سرويس قرار دارد. نگهداري و تعمير اين تجهيزات با سن بالا بسيار دشوار است، اما با تخصص و دانش موجود و استفاده از تجربيات گذشته، توانستيم پايداري شبكه و قابليت اطمينان لازم را در سطح بالايي حفظ كنيم.
اين اقدامات هزينه‌بر هستند، اما محاسبه دقيق آن مستلزم جمع‌بندي تمامي دوره‌هاي بازرسي و تعمير تجهيزات در سيستم مالي يكپارچه است. هزينه تعميرات بسته به نوع و دوره تعميرات متفاوت است؛ براي مثال، تعميرات دوره‌اي ممكن است تنها شامل چك كردن فيلتر و تعويض روغن باشد، اما در تعميرات اساسي، قطعات بيشتري نياز به تعويض دارند.
واژه ناترازي گاز شايد به درستي وضعيت را بيان نكند؛ چراكه پيش‌فرض ما اين است كه درصد مشخصي از گاز بايد به همه مصرف‌كننده‌ها داده شود.
با اين حال، آرايش سبد سوخت كشور نشان مي‌دهد كه حدود ۷۰ تا ۷۵ درصد به گاز وابسته است؛ اين ميزان وابستگي در هيچ جاي دنيا مشابه ندارد، چه كشورهايي كه منابع سوخت فسيلي فراوان دارند و چه كشورهايي كه مصرف‌كننده صرفه‌جوي انرژي هستند، در طول سال، تقريباً ۸۰ تا ۸۳درصد سبد سوخت نيروگاه‌ها، به ويژه نيروگاه‌هاي بخار، به گاز وابسته است، درحالي كه در دنيا، اين سهم در نيروگاه‌ها حدود ۲۰ تا ۲۳درصد است.
بنابراين مي‌توان گفت ما در بحث گاز ناتراز نيستيم، بلكه در تنوع بخشي به سبد سوخت و استفاده نكردن از بقيه حامل‌هاي انرژي ناترازي داريم. مصرف گاز در كشور بسيار بالاست و تقريباً تمام جمعيت شهري و حدود ۸۶ تا ۹۰درصد جمعيت روستايي از گاز استفاده مي‌كنند. در بعضي مناطق حتي همزمان برق و گاز به عنوان دو حامل انرژي اصلي در دسترس است كه در دنيا كم‌نظير است. به اين ترتيب، ما بيش از حد به گاز وابسته هستيم و در واقع، در اين بخش، بيشتراز هستيم.
در زمستان، ميزان مصرف روزانه گاز در بخش خانگي به‌طور متوسط نزديك به ۳۳۰ ميليون مترمكعب است و در روزهاي سرد به ۴۰۰ ميليون مترمكعب در روز هم مي‌رسد. سال گذشته ميزان مصرف تفاوت زيادي با امسال نداشت، زيرا افزايش توليد گاز با افزايش تعداد مشتركان جديد و رشد مصرف نيروگاهي و صنعتي متوازن بود.
نكته مهم اين است كه بسياري از پالايشگاه‌هاي كشور در نيمه دوم عمر خود هستند و ميزان توليد گاز آنها به مرور كاهش مي‌يابد، اما با افزايش توليد از بالادست، اين كاهش جبران مي‌شود.
تاكنون حدود ۲ ميليارد و ۵۰۰ ميليون مترمكعب گاز بيشتر نسبت به مدت مشابه پارسال به نيروگاه‌ها داده‌ايم.
تاريخچه صادرات گاز ما نشان مي‌دهد كه از زمان كشف چاه‌هاي بيدبلند و پس از انقلاب، همواره تلاش شده تا مازاد گاز به كشورهاي ديگر صادر شود. به عنوان مثال، قبل از انقلاب با شوروي قراردادي بسته شد كه منجر به احداث خط ۱۱۰۶ كيلومتري و صادرات گاز شد. بعد از كشف مخزن مشترك عسلويه نيز، برداشت و صادرات گاز مجدداً در دستور كار قرار گرفت. قراردادهاي بلندمدت با تركيه و عراق هم نمونه‌هاي ديگري از تعهدات صادراتي هستند.
رهبر معظم انقلاب و وزير نفت بر تقويت واردات گاز تأكيد كرده‌اند و خوشبختانه مذاكرات با روسيه به نتايج خوبي رسيده و منتظر نهايي شدن قيمت و مكانيزم پرداخت هستيم، حتي در مكانيزم پرداخت هم پيشرفت‌هاي خوبي پيدا كرديم.
در حال حاضر، در فصل سرد، اولويت اصلي ما مصرف داخلي است. هيچ‌گاه نبايد گاز خانگي، تجاري، صنايع غيرعمده و حمل‌ونقل دچار قطعي شود. صنايع غيرعمده شامل صنايع كوچك و متوسط، مانند صنايع غذايي و دارويي هستند كه اهميت بالايي دارند.
مذاكرات با روسيه به نتايج خوبي رسيده و منتظر نهايي شدن قيمت و مكانيزم پرداخت هستيم، حتي در مكانيزم پرداخت هم پيشرفت‌هاي خوبي پيدا كرديم.
گاز وارداتي با قيمت واقعي، به بخش مولد كشور اختصاص مي‌يابد و كمك مي‌كند تا اقتصاد داخلي، اشتغال، توليد و رشد اقتصادي تقويت شود و درنهايت به امنيت و حال عمومي مردم نيز كمك مي‌كند.
بله با اين توضيح كه قرارداد صادرات گاز به تركيه و عراق يك قرارداد بلندمدت است، نگاه وزارت نفت و شركت ملي گاز اين است كه تعهدات را به گونه‌اي مديريت كنيم كه مصرف‌كنندگان داخلي نيز تأمين پايداري داشته باشند؛ در واقع وقتي قرارداد بين‌المللي بسته مي‌شود، بايد بازيگري در سطح بين‌المللي داشته باشيم. ايران به عنوان سومين توليدكننده گاز دنيا، بايد در اين ميدان حضور داشته باشد تا فرصت‌ها از دست نرود.
بحث مديريت و بهينه‌سازي مصرف انرژي بسيار جدي و حائز اهميت است؛ تاكنون در خيلي از موارد به صورت اقتضايي تصميم‌گيري شد. گاز را به مناطق دوردست و حتي خوش‌نشين رسانديم كه اساساً توجيه نداشت، اما يكي از اقدامات مهم وزارت نفت، توجه جدي به بهينه‌سازي مصرف انرژي است.
از سال گذشته، اقدامات بسيار اساسي انجام شد؛ در بحث كارورهاي انرژي، پايلوتي انجام شد كه مورد تأييد قرار گرفت و توانست مصوبه هيات وزيران را بگيرد. برنامه‌هايي مانند نصب بخاري‌هاي راندمان بالا كه قرارداد يك ميليون و ۷۲۵ هزار دستگاه امضا شد و ۳۰۰ هزار مورد آن تا آخر سال نصب مي‌شود و مابقي ظرفيت شوراي اقتصاد نيز در حال تهيه است.
درخصوص گواهي‌هاي صرفه‌جويي انرژي، فرهنگ‌سازي در مدارس و همياران گاز، همگي در راستاي مديريت مصرف و افزايش بهره‌وري انرژي انجام شده است.
به گزارش ايسنا، گازطبيعي، به عنوان سوختي پاك‌تر نسبت به ساير سوخت‌هاي فسيلي، بايد با توجه به ارزش و محدوديتش، بهينه مصرف شود. هر مولكول گازطبيعي كه امروز استفاده مي‌كنيم، ميليون‌ها سال پيش توليد شده و بايد با ديد درست و رويكرد علمي از آن بهره‌برداري كنيم، نه با راندمان پايين و مصرف بي‌رويه كه اكنون در نيروگاه‌ها، و صنايع و حتي بخش خانگي شاهد آن هستيم.
ما دومين دارنده مخازن گازي دنيا هستيم. اما بايد دقت كنيم كه گاز، يك منبع ارزشمند و با ارزش افزوده بالا است و منطقي نيست كه عمده آن در خانه‌هاي‌مان مصرف شود، درحالي كه مي‌توان آن را به پتروشيمي و صنايع با ارزش افزوده بالا داد. متأسفانه در برخي خانه‌ها از بخاري‌هايي با راندمان كمتر از ۵۰درصد استفاده مي‌شود كه علاوه بر اتلاف انرژي، بهره‌وري اقتصادي و ملاحظات محيط‌زيستي ندارد. اين موضوع بخشي ساده است، اما بخش ديگري هم به باورها و عادات مصرفي ما برمي‌گردد.
