علت اعتراض كارگران كارخانه پگاه چه بود؟
در روزهاي گذشته اخباري مبني بر اعتصاب كارگران كارخانه پگاه تهران به دليل مطالبات پرداخت نشده آنها در فضاي مجازي منتشر شد.
در روزهاي گذشته اخباري مبني بر اعتصاب كارگران كارخانه پگاه تهران به دليل مطالبات پرداخت نشده آنها در فضاي مجازي منتشر شد. مطالباتي كه يكي از مديران اين مجموعه در مراجعه حضوري خبرنگار تجارتنيوز آن را مساله‌اي جدا از حقوق و مزاياي ماهيانه كارگران عنوان كرد و مدعي شد پگاه يكي از كارخانه‌هاي فعال و سودده است و پرداخت حقوق هيچ كارگري با تعويق صورت نمي‌گيرد. اما مساله مطالبات اين كارگران به همان زخم كهنه‌اي برمي‌گردد كه پيمانكاران بر پيكر نيروي كار كشور وارد آورده و همچنان نيز حضورشان در اكثر شركت‌ها، بنگاه‌هاي اقتصادي و ديگر عرصه‌هاي خدماتي و توليدي كشور باعث شده تا كارگران هيچ‌گاه به حقوق واقعي‌شان دست پيدا نكنند. بنا به گفته اين مدير كارخانه پگاه تهران عده‌اي از كارگران كه سال‌ها قبل تحت قرارداد با پيمانكاران در اين كارخانه فعاليت مي‌كردند، مطالباتي دارند از جمله حق بيمه و حقوق معوق كه به آنها پرداخت نشده است. كارخانه نتوانسته نشاني از اين پيمانكاران پيدا كند و حالا كارگران خواهان اين هستند تا سال‌هاي كاري‌شان در سايه بي‌مسووليتي پيمانكاران از بين نرود.
اين مدير در بخش ديگري از حرف‌‌هاي خود به تجارتنيوز مي‌گويد: متاسفانه پيمانكاراني كه حدود 10 سال پيش با كارگران اين كارخانه قرارداد داشته‌اند در پرداخت حقوق و مزايا و البته سنوات و سابقه بيمه كارگران خلف وعده كرده‌اند و حالا كارگران از كارخانه انتظار دارند اين معوقات را پرداخت كند. او مي‌افزايد: البته كارخانه هم اين مساله را تا حدودي قبول كرده اما از آنجايي كه اين موضوع رقم بالايي را شامل مي‌شود نيازمند تامين بودجه است و براي تامين آن بايد چند نهاد و ارگان تصميم‌گيري كنند. همين هماهنگي‌ها شامل مرور زمان مي‌شود و كارگران با توجه به اينكه در شرايط كنوني با مشكلات معيشتي مواجه هستند اصرار بر انجام سريع اين كار دارند.
برخي خطوط توليد كارخانه پگاه تهران با كاهش راندمان روبه‌رو شده‌اند
اما بر خلاف ادعاي مطرح شده از سوي اين مدير، يكي از كارگران شاغل در پگاه تهران به خبرنگار تجارتنيوز مي‌گويد: برخي خطوط توليد كارخانه پگاه تهران در ماه‌هاي اخير با كاهش راندمان روبه‌رو شده‌اند. كارگران مي‌گويند وقتي انگيزه مالي و امنيت شغلي وجود ندارد، كيفيت كار هم افت مي‌كند. او مي‌افزايد: وقتي پيمانكار هر سه ماه نيرو را عوض مي‌كند، چطور انتظار داريد خط توليد با دقت كار كند؟ آموزش نيروهاي تازه هزينه‌بر است، اما پيمانكار فقط به فكر كاهش هزينه كوتاه‌مدت است.
مطالبه حذف پيمانكاران سال‌هاست ادامه دارد
مطالبه حذف پيمانكاران از بدنه شركت‌ها و كارخانه‌ها، مطالبه‌اي تازه نيست. بيش از دو دهه است كه تشكل‌هاي كارگري، فعالان صنفي و حتي برخي كارشناسان اقتصادي نسبت به اين ساختار هشدار داده‌اند. اما با وجود وعده‌هاي پياپي دولت‌ها، هيچ‌گاه گام جدي براي اصلاح اين وضعيت برداشته نشده است. حالا، اتفاقات اخير در كارخانه لبنيات پگاه تهران دوباره نگاه‌ها را به سمت يكي از قديمي‌ترين زخم‌هاي بازار كار ايران برگردانده است. پيمانكاراني كه به جاي تسهيل، به ابزار استثمار بدل شده‌اند.
حضور پيمانكاران؛ نداشتن امنيت شغلي براي كارگران
فرزاد محمدي، فعال كارگري، در اين باره به تجارتنيوز مي‌گويد: در كارخانه پگاه تهران، بيش از ۶۰ درصد كارگران به صورت پيمانكاري مشغول به كارند. اين يعني بخش بزرگي از نيروي توليد در مهم‌ترين كارخانه لبنيات كشور، نه به شركت اصلي، بلكه به واسطه‌اي پاسخگو است كه فقط سود خود را مي‌خواهد. چنين مدلي از پايه ناعادلانه است، چون رابطه كارگر با كارفرما را قطع مي‌كند و قدرت چانه‌زني را از نيروي كار مي‌گيرد. او مي‌افزايد: مساله اينجاست كه حضور پيمانكاران باعث شده تا كارگران با قراردادهاي كوتاه‌مدت از امنيت شغلي برخوردار نباشند. ضمن اينكه پيمانكار بيش از آنكه به فكر حق و حقوق كارگران باشد به سود نهايي خود فكر مي‌كند و همين مساله باعث مي‌شود كه معضلي مانند آنچه براي كارگران پگاه پيش آمده در ديگر حوزه‌ها نيز وجود داشته باشد. اين فعال كارگري اظهار مي‌دارد: اكثر شركت‌ها و كارخانجات بزرگ كشور در دست پيمانكاراني است كه عمدتا سود خود را بر منافع كارگران ارجح مي‌دانند. شما نگاهي به وضعيت كارگران مشغول در شركت‌هاي نفت و پتروشيمي بيندازيد. اكثر آنها به دليل كار با پيمانكاران سودجو از ابتدايي‌ترين حقوق خود محروم مانده‌اند.
پيمانكاران عمدتا به قوانين كار هيچ تعلق خاطري ندارند
محمدي ادامه مي‌دهد: حتي قوانين كار در هواي گرم نيز براي اين كارگران رعايت نمي‌شود، چرا كه پيمانكاران عمدتا به قوانين كار هيچ تعلق خاطري ندارند و تنها به منافع خود فكر مي‌كنند. اين فعال كارگري مي‌افزايد: پيمانكاران گاهي حتي در پرداخت حقوق، تبعيض قائل مي‌شوند؛ نيروهاي تازه‌وارد با حقوق كمتر و بدون بيمه مشغول مي‌شوند، درحالي كه كارگر باسابقه نيز هيچ امتياز ويژه‌اي ندارد. در واقع، پيمانكار با قراردادهاي متنوع و نامشخص، ساختاري از بي‌ثباتي ايجاد كرده است كه هرگونه مطالبه‌گري را پرهزينه مي‌كند.
دولت؛ نظاره‌گر خاموش يا شريك ساختار ناكارآمد؟
مطالبه حذف پيمانكاران، سال‌هاست در نامه‌ها، تجمع‌ها و بيانيه‌هاي كارگري تكرار مي‌شود. اما دولت‌ها عموما اين موضوع را با توجيه «غيرممكن بودن بازگشت همه كارگران به استخدام مستقيم» به حاشيه مي‌رانند. به گفته كارشناسان، حذف پيمانكاران نيازمند اصلاح اساسي در قوانين كار و بودجه دستگاه‌هاي اجرايي است. اما فعالان كارگري معتقدند پشت اين تعلل، منافع پنهان و روابط اقتصادي پيچيده‌اي نهفته است. فرزاد محمدي با بيان مطلب فوق اظهار مي‌دارد: پيمانكاران تنها يك شركت كوچك نيستند. بسياري از آنها به نهادهاي بزرگ اقتصادي و حتي شبه‌دولتي وصلند. در برخي موارد، مديران بازنشسته وزارتخانه‌ها خود مالك شركت‌هاي پيمانكاري‌اند. طبيعي است كه در چنين وضعيتي دولت تمايلي به حذف اين حلقه نداشته باشد، چون حذف پيمانكار يعني حذف منافع يك طبقه خاص از سودجويان.
