هوش تجاري در خط مقدم مديريت بلاياي طبيعي

در دنياي امروز كه شهرها با رشد شتابان جمعيت، توسعه زيرساخت‌ها و افزايش تهديدات طبيعي مواجه‌اند، بهره‌گيري از فناوري‌هاي نوين به ضرورتي انكارناپذير تبديل شده است. در اين ميان، هوش تجاري (Business Intelligence) به عنوان ابزاري كليدي در آينده‌نگري و تصميم‌گيري هوشمندانه در مديريت شهري و پيش‌بيني بلاياي طبيعي، جايگاه ويژه‌اي يافته است. سيد محسن طباطبايي مزدآبادي، دبيركل انجمن علمي اقتصاد شهري ايران، در گفت‌وگو با مهر با تأكيد بر نقش هوش تجاري در كاهش آسيب‌پذيري شهرها گفت: در عصر كنوني، هوش تجاري با تحليل داده‌هاي شهري، اقتصادي و زيست‌محيطي، به مديران شهري اين امكان را مي‌دهد كه تصميماتي آگاهانه‌تر، سريع‌تر و كارآمدتر اتخاذ كنند. او با اشاره به تجارب موفق جهاني در اين زمينه افزود: در كشورهايي مانند ژاپن، كره جنوبي، ايتاليا، تركيه و هلند، هوش تجاري به عنوان زيربناي اصلي مديريت شهرهاي هوشمند به كار گرفته مي‌شود. طباطبايي مزدآبادي، به نمونه‌اي از اين كاربردها در شهر سئول اشاره كرد و توضيح داد: در سئول، سامانه‌اي مبتني بر هوش تجاري طراحي شده كه داده‌هاي ترافيكي، آلودگي هوا و مصرف انرژي را به‌صورت زنده تحليل مي‌كند تا تصميمات مديريتي در لحظه اتخاذ شود. به گفته او، شهر رم نيز از اين فناوري براي تحليل جمعيت، منابع آب و توسعه زيرساخت‌ها بهره مي‌برد و همين امر باعث افزايش بازدهي سرمايه‌گذاري‌ها و كاهش هزينه‌هاي ناشي از تصميم‌گيري‌هاي اشتباه شده است.

     نقش هوش تجاري در پيش‌بيني  زلزله و بلاياي طبيعي

دبيركل انجمن علمي اقتصاد شهري ايران در ادامه گفت: هوش تجاري علاوه بر مديريت عمومي شهر، در حوزه آينده‌نگري بلاياي طبيعي و زلزله نيز نقش چشمگيري دارد. كشورهايي مانند ژاپن، چين، نيوزيلند و تركيه با بهره‌گيري از سامانه‌هاي هوش تجاري توانسته‌اند داده‌هاي لرزه‌نگاري، ساختار زمين، مقاومت ساختمان‌ها و تراكم جمعيت را در قالب داشبوردهاي هوشمند تحليل كنند. او افزود: براي نمونه در ژاپن، سامانه‌هاي هوش تجاري داده‌هاي حسگرهاي زمين‌لرزه را با اطلاعات شهري تلفيق مي‌كنند و در صورت احتمال وقوع زلزله، هشدارهايي دقيق و ناحيه‌اي صادر مي‌شود. همچنين، طباطبايي مزدآبادي به تجربه موفق چين در اين زمينه اشاره كرد و گفت: در شهر چنگدو، از هوش تجاري براي طراحي مسيرهاي تخليه اضطراري و پيش‌بيني نقاط آسيب‌پذير شهري استفاده مي‌شود. دبيركل انجمن علمي اقتصاد شهري ايران با تأكيد بر اهميت تحليل داده‌ها در كاهش خسارات زلزله بيان كرد: در تركيه نيز پس از زلزله‌هاي اخير، سيستم‌هاي تحليلي يكپارچه توسعه يافته‌اند كه داده‌هاي لرزه‌اي، جمعيتي و عمراني را در يك پايگاه مركزي گردآوري مي‌كنند تا تصميمات  مديريتي سريع‌تر و هدفمندتر اتخاذ شوند.

     تحليل داده، كليد تصميم‌گيري علمي

طباطبايي مزدآبادي، در ادامه تصريح كرد: تحليل داده‌ها به مهندسان و مديران شهري كمك مي‌كند تا مناطق پرخطر را شناسايي كرده و در پروژه‌هاي بازسازي يا توسعه شهري اولويت‌بندي دقيق‌تري انجام دهند. او هشدار داد: در صورت عدم استفاده از فناوري‌هاي هوش تجاري، شهرها با چالش‌هايي نظير تصميم‌گيري ديرهنگام، نبود هماهنگي بين نهادها، اتلاف منابع مالي و افزايش خسارات ناشي از حوادث غيرمنتظره مواجه خواهند شد. دبيركل انجمن علمي اقتصاد شهري ايران همچنين بر لزوم داده‌محور بودن تصميم‌گيري‌ها تأكيد كرد و گفت: نبود سيستم‌هاي داده‌محور باعث مي‌شود تصميم‌ها صرفا بر اساس تجربه يا حدس اتخاذ شوند، در حالي كه داده‌هاي هوش تجاري تصويري علمي و واقع‌گرايانه از وضعيت شهري و ريسك‌هاي آينده ارايه مي‌دهند. دبيركل انجمن علمي اقتصاد شهري ايران در بخش پاياني سخنان خود، مدل مفهومي هوش تجاري را چنين تشريح كرد: اين مدل شامل سه مرحله اصلي است؛ نخست، جمع‌آوري داده‌ها از منابع شهري، زيست‌محيطي و لرزه‌اي؛ دوم، تحليل و پردازش داده‌ها براي شناسايي الگوها و پيش‌بيني خطرات؛ و سوم، تصميم‌گيري هوشمند براي افزايش تاب‌آوري و كاهش آسيب‌ها. او در ادامه افزود: ورودي داده‌ها شامل اطلاعات لرزه‌اي، زيرساختي، جمعيتي و محيطي است. اين داده‌ها توسط ابزارهاي BI پالايش مي‌شوند و الگوهاي خطر شناسايي مي‌گردند. سپس، با شبيه‌سازي سناريوها، نقاط آسيب‌پذير مشخص مي‌شوند. در نهايت، طباطبايي مزدآبادي تأكيد كرد: تصميم‌گيري هوشمند شامل تدوين راهكارهاي ايمني، مديريت بحران و تعيين مسيرهاي تخليه اضطراري بر پايه داده‌هاست. هدف نهايي، افزايش ايمني، تاب‌آوري و كاهش خسارات مالي و انساني است.