تهران در مسير ايمن‌سازي زيرزمين
درحالي كه تهران روزبه‌روز بيشتر درگير توسعه زيرساخت‌هاي زيرزميني مانند مترو، تونل‌ها و تاسيسات خدماتي مي‌شود، ارتقاي ايمني اين فضاها به يكي از اولويت‌هاي اصلي مديريت شهري تبديل شده است.
درحالي كه تهران روزبه‌روز بيشتر درگير توسعه زيرساخت‌هاي زيرزميني مانند مترو، تونل‌ها و تاسيسات خدماتي مي‌شود، ارتقاي ايمني اين فضاها به يكي از اولويت‌هاي اصلي مديريت شهري تبديل شده است. نشانه‌هاي جدي از اين تحول در هجدهمين جلسه كميته هماهنگي واكنش اضطراري در مترو و فضاهاي زيرسطحي مشهود بود؛ جايي كه مسوولان شهري از تدوين دستورالعملي جامع براي مقابله با ۱۰ مخاطره اصلي در فضاهاي زيرزميني خبر دادند. علي نصيري، رييس سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران، در اين جلسه با تأكيد بر اهميت اين موضوع گفت: ايمني فضاهاي زيرسطحي يكي از اولويت‌هاي مهم مديريت شهري است.» به گفته او، پس از تدوين دستورالعمل ايمني در برابر حريق، اكنون نوبت به سند جامعي رسيده كه مخاطراتي همچون زلزله، فرونشست، فروريزش، زمين‌لغزش، سيل، توفان، مواد خطرناك و ديگر تهديدات را پوشش مي‌دهد. نصيري اين پروژه را نتيجه چهار سال همكاري ميان نهادهاي مختلف دانست و افزود: اين مسير كه از چهار سال پيش آغاز شد، امروز به نقطه‌اي رسيده كه مي‌توانيم با افتخار از آن ياد كنيم. نمونه بارز اين همكاري، پيشرفت ۹۰ درصدي پروژه ايمن‌سازي تونل نيك‌پسندي (راه‌آهن تهران-تبريز) است كه با مشاركت شركت راه‌آهن، شهرداري، شركت برق منطقه‌اي تهران و پيگيري مستمر دادستاني تهران محقق شده است.
امنيت در دل ايمني نهفته است
به گزارش ايسنا رييس سازمان پيشگيري و مديريت بحران با نگاهي عميق‌تر، فضاهاي زيرسطحي تهران را «دنيايي پيچيده» توصيف كرد كه در آن «ايمني و امنيت به‌طور كامل درهم‌تنيده‌اند.» او هشدار داد: هر حادثه امنيتي مي‌تواند پيامدهاي ايمني گسترده‌اي ايجاد كند. از همين رو تمرين، آموزش و تدوين برنامه واكنش دقيق براي مقابله با شرايط اضطراري ضروري است. يكي از مهم‌ترين بخش‌هاي سخنان نصيري، تاكيد او بر اهميت مديريت رفتار جمعيت در شرايط بحراني بود. او با يادآوري حادثه پل كاظمين بغداد كه منجر به مرگ ۹۵۰ نفر بر اثر هراس جمعي شد، گفت: تجربه‌هاي جهاني نشان داده‌اند كه حتي يك شايعه يا صداي ناگهاني در فضاهاي شلوغ، در صورت نبود آمادگي، مي‌تواند به فاجعه انساني منجر شود.
مترو؛ مسير نجات در بحران‌هاي آينده
در يك رويكرد نوآورانه، يكي از اهداف مهم اين دوره مديريت شهري، اتصال بيمارستان‌ها به خطوط مترو براي تسهيل امدادرساني و واكنش اضطراري است. نصيري در اين باره اظهار كرد: اميدواريم با همكاري شركت مترو، وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشكي تهران، اتصال بيمارستان حضرت امام (ره) به خطوط مترو در همين دوره مديريت شهري به بهره‌برداري برسد. همچنين طراحي اتصال بيمارستان ميلاد به مترو نيز در حال نهايي شدن است.
اين تصميم مي‌تواند در بحران‌هايي مانند زلزله يا حملات تروريستي، جان بسياري را نجات دهد. اتصال بيمارستان‌ها به خطوط حمل‌ونقل سريع‌السير نه‌تنها انتقال مجروحان را تسهيل مي‌كند بلكه به نيروهاي امدادي نيز امكان مي‌دهد با سرعت بيشتري به محل حادثه برسند.
تمرين، تمرين، تمرين!
علي كثيري، معاون پدافند غيرعامل سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران نيز در اين جلسه از تعامل خوب ميان نهادهاي عملياتي خبر داد و گفت: بخش عمده‌اي از مصوبات جلسات گذشته اجرايي شده و تنها برخي موارد نيازمند پيگيري بيشتر و همكاري و هم‌افزايي دستگاه‌هاي مسوول است. او همچنين از بازديدهاي ميداني مشترك با آتش‌نشاني خبر داد كه طي آن تمام ايستگاه‌هاي مترو از نظر ايمني، مسيرهاي دسترسي و تجهيزات ارزيابي مي‌شوند. كثيري تأكيد كرد: توسعه بازديدهاي پيشگيرانه و فني از ايستگاه‌هاي مترو در راستاي دستورالعمل ارتقاي ضريب ايمني مترو در برابر حريق در دستور كار قرار دارد.
تهران، الگويي براي ساير شهرها؟
با نهايي‌شدن اين دستورالعمل‌ها، تمرين‌هاي بين‌بخشي، افزايش تعامل سازماني و توسعه زيرساخت‌هاي ايمني، تهران در حال تبديل‌شدن به الگويي براي ساير كلان‌شهرهاي كشور است. نصيري در پايان با لحني اميدوارانه گفت: تهران به مرحله‌اي رسيده كه مي‌تواند الگويي براي مديريت ايمني فضاهاي زيرسطحي در كشور باشد. در نهايت، فضاهاي زيرزميني پايتخت ديگر تنها محل عبور و مرور نيستند؛ آنها به جبهه‌اي استراتژيك در برابر بحران‌ها تبديل شده‌اند. حال بايد ديد در برابر تهديدات واقعي، اين اقدامات روي كاغذ چگونه در ميدان عمل محك خواهند خورد.
