چشم‌انداز دور تازه مذاكرات ايران و امريكا
با انعقاد توافقنامه صلح ميان اسراييل و حماس، ابهامات بسياري درباره آينده منطقه و دورنمايي كه در خاورميانه شكل مي‌گيرد، ايجاد شده كه به نظرم لازم است درباره آنها بحث و تبادل نظر شود.
با انعقاد توافقنامه صلح ميان اسراييل و حماس، ابهامات بسياري درباره آينده منطقه و دورنمايي كه در خاورميانه شكل مي‌گيرد، ايجاد شده كه به نظرم لازم است درباره آنها بحث و تبادل نظر شود. از هر زاويه‌اي كه بخواهيم به موضوع نگاه كنيم، نمي‌توان انكار كرد كه اسراييل پس از دو سال تجاوزگري به هيچ كدام از اهدافش از جمله از بين رفتن حماس و تصرف غزه و كرانه باختري دست پيدا نكرده است. ضمن اينكه هم در سطح جهان و هم در سطح منطقه، جنبش‌هاي مقابله با صهیونيست‌ها شكل گرفته است. در اين ميان برخي اين پرسش را مطرح مي‌كنند كه آيا توافق شكل گرفته ميان اسراييل و حماس را مي‌توان به كل منطقه تسري داد؟ بايد توجه داشت كه مسائل خاورميانه را نمي‌توان به اين راحتي تحليل كرد. هزاران سال است برخي شكاف‌هاي مرزي، ديني، عقيدتي و تنازعات تاريخي بر سر هژمون در اين منطقه شكل گرفته است. بنابراين به اين راحتي‌ها نمي‌توان تمام اين منازعات را روي ميز قرار داد و همه را پشت سر گذاشت. البته احتمال حركت طرفين اثرگذار به سمت صلح در كوتاه‌مدت و ميان‌مدت محتمل است. اما حفاظت از اين توافق و تبديل كردن آن به يك صلح پايدار بسيار دشوار است. فراموش نكنيد در دولت اول ترامپ هم پايه‌هاي صلح ابراهيم گذاشته شد، اما در ادامه با تجاوزات اسراييل و ماجراي ۷ اكتبر روي هوا رفت. از سوي ديگر برخي كشورها از جمله ايران با هژمون امريكا در منطقه مشكل داشته و آن را برنمي‌تابند. ايران خروج امريكا از منطقه را به عنوان يك راهبرد در دستور كار قرار داده و براي تحقق آن تلاش مي‌كند. وقتي ايران با هژمون امريكا در منطقه مخالفت مي‌كند، طبيعي است كه زير بار تسلط اسراييل (به عنوان گماشته امريكا) در اين منطقه هم نمي‌رود. دولت ترامپ هم يك دولت دايمي نيست و سرانجام دوره ترامپ و ايده‌هايش هم به سر مي‌رسد. اما در كوتاه‌مدت و ميان‌مدت پذيرفته كه يك فضاي تنفسي براي توافق و گفت‌وگو ايجاد شود. اما تصور نمي‌كنم اين روند در بلندمدت باعث شكل‌گيري يك صلح پايدار شود.
اگر توافق پابرجا بماند و ۲۰بندي كه ترامپ مطرح كرده، اجرايي شود و از سوي ديگر هم جامعه جهاني به تشكيل كشور فلسطين مطابق درخواست اكثريت كشورهاي جهان جامه عمل بپوشاند و نهايتا درگيري‌هاي مسلحانه پايان يابد، احتمال اينكه دوره‌اي از صلح آغاز شود، وجود دارد. اما اين اگر‌ها و اماها بسيار زياد هستند. ممكن است برخي دولت‌ها طرفدار اين فضاي تنفس باشند، اما بدون ترديد، ملت‌هاي منطقه از عراق و لبنان گرفته تا اردن و ليران و...با تسلط اسراييل موافق نيستند. سر جمع همه اين موارد گوياي اين واقعيت است كه مشكلات خاورميانه با پيچيدگي‌هاي بسياري همراه است و تا زماني كه اين پيچيدگي‌ها حل و فصل نشده و گره‌ها باز نشوند، هر توافقي تنها براي مدت زمان كوتاهي تداوم دارد.
در مورد ايران، ترامپ پالس‌هاي مثبت بسياري به ايران ارسال كرده كه ناشي از تلاش او براي تثبيت توافق خود ميان اسراييلي‌ها و فلسطيني‌هاست. امريكا به دنبال آن است كه مديريت خاورميانه را به اسراييل بسپارد و امريكا تنها در نقش حامي قرار گيرد. فكر نمي‌كنم امريكا از خواسته‌هاي خود در مورد ايران دست بردارد. ايران اعلام كرده بر سر مساله موشكي، با هيچ طرفي مذاكره ندارد. در اين شرايط تنها پرونده مذاكراتي پيش روي دو كشور، بحث هسته‌اي خواهد بود. با توجه به اينكه ايران به دانش هسته‌اي و چرخه غني‌سازي سوخت به‌طور كامل احاطه يافته، مذاكره هسته‌اي مشكلي براي ايران ايجاد نمي‌كند. ايران به دنبال خريد زمان است تا دولت تندروها در امريكا پايان يابد و بتواند محور مقاومت را دوباره بازسازي كرده تا نقش‌آفريني خود را از سر بگيرد.
