۵۰ تا ۶۰ درصد متقاضيان جهش تحصيلي، نمي‌توانند شرايط ارتقا را كسب كنند
با وجود رشد چشمگير تعداد دانش‌آموزاني كه هر سال متقاضي جهش تحصيلي مي‌شوند، آمارها نشان مي‌دهد بين ۵۰ تا ۶۰ درصد از آنان در نهايت موفق به كسب شرايط لازم براي ارتقا نمي‌شوند
با وجود رشد چشمگير تعداد دانش‌آموزاني كه هر سال متقاضي جهش تحصيلي مي‌شوند، آمارها نشان مي‌دهد بين ۵۰ تا ۶۰ درصد از آنان در نهايت موفق به كسب شرايط لازم براي ارتقا نمي‌شوند. اين در حالي است كه بسياري از خانواده‌ها، جهش تحصيلي را ميان‌بُري براي موفقيت تحصيلي و ورود زودهنگام فرزندانشان به مقاطع بالاتر مي‌دانند. اما واقعيت آن است كه اين مسير، تنها به استعداد تحصيلي وابسته نيست؛ بلكه مجموعه‌اي از عوامل رواني، عاطفي و اجتماعي در آن نقش دارد. كارشناسان آموزش و روان‌شناسان تربيتي هشدار مي‌دهند كه شتاب در طي كردن مراحل تحصيل، بدون در نظر گرفتن بلوغ ذهني و هيجاني كودك، مي‌تواند در آينده پيامدهاي منفي بر رشد شخصيتي و انگيزه تحصيلي او بگذارد. با اين حال، همچنان فشارهاي بيروني، رقابت‌هاي آموزشي و نگاه والدين به «موفقيت زودرس» موجب مي‌شود شمار داوطلبان جهش تحصيلي هر سال افزايش يابد، در حالي كه نيمي از آنان در همان ايستگاه نخست متوقف مي‌شوند.
جهش تحصيلي بر سر دو راهي
معاون دبيركل شوراي عالي آموزش‌وپرورش ضمن برشمردن شرايط لازم براي «جهش تحصيلي» دانش‌آموزان گفت: ۵۰ تا۶۰ درصد دانش‌آموزان متقاضي نمي‌توانند شرايط ارتقاء (جهش تحصيلي) را كسب كنند لذا معاونت ابتدايي خواستار تدوين دستورالعملي است تا با در نظر گرفتن شرايط واقعي، صرفا دانش‌آموزاني بتوانند از جهش استفاده كنند كه واقعا حقشان است. موسي الرضا كفاش در گفت‌وگو با ايسنا، در خصوص جهش تحصيلي دانش‌آموزان گفت: از نظر صاحب نظران دو نگاه وجود دارد، افرادي كه مطلقا موافق با موضوع جهش تحصيلي نيستند و اعلام مي‌كنند براي دانش‌آموز آسيب زاست و به نفع دانش‌آموز نيست و همچنين گروه ديگري كه اعلام مي‌كنند تسريع تحصيلي، مشكلي ندارد.
دو شرط براي «جهش تحصيلي»
وي با بيان اينكه در ماده ۱۸ آيين نامه «ارزشيابي پيشرفت تحصيل تربيتي دوره ابتدايي» آمده است كه دانش‌آموزان ساعي و برجسته‌اي كه يك پايه را در مدرسه گذرانده‌اند، با دو شرط مي‌توانند جهش تحصيلي انجام دهند افزود: اولانمرات پايه خوانده شده اين دانش‌آموزان بايد در سطح «خيلي خوب» باشد كه معمولا اين گونه است؛ سپس در ارزشيابي كه بعدا در آن پايه شركت مي‌كنند هم سطح «خيلي خوب» را از همه دروس كسب كنند. همچنين ادارات آموزش و پرورش استثنايي، شرايط هوشي و رواني دانش‌آموز را مورد سنجش قرار بدهند و اگر دانش‌آموزي شرايط لازم را بر اساس معيارهاي آنان داشت، به ما معرفي مي‌كنند. معاون دبيركل شوراي عالي آموزش‌وپرورش با بيان اينكه جهش تحصيلي در دوره «ابتدايي» و «متوسطه اول ـ پايه هشتم» انجام مي‌شود ادامه داد: جهش در ساير پايه‌ها به صورت موردي بررسي مي‌شود. كفاش با بيان اينكه آنچه در آيين نامه آمده اين است كه جهش تحصيلي يك بار در هر دوره است گفت: فردي كه براي بار دوم خواستار جهش تحصيلي است، پرونده‌اش در قالب كميسيون خاص با اختياري كه به استان‌ها داده شده، بررسي‌ها مي‌شود. حتي مواردي داريم كه خواستار جهش تحصيلي از پايه اول به ششم بوده؛ البته بايد گفت برخي دانش‌آموزان ضريب هوشي ۱۵۰ و ۱۶۰ دارند كه استعدادي خدادادي است و اگر اين دانش‌آموزان در مدرسه با همسن و سال‌هاي خودشان بمانند، مخل براي خود و كلاس هستند.
لزوم تدوين برنامه‌هاي تحصيلي مكمل براي دانش‌آموزان با ضريب هوشي بالا
وي با بيان اينكه معتقديم آموزش و پرورش بايد براي اين افراد برنامه داشته باشد افزود: صرفا تسريع تحصيلي مسكن است، معلوم نيست دانش‌آموزي كه از لحاظ استعداد تحصيلي در سطح خوب و هوش بالايي است، در ارتباطات اجتماعي هم توانمند باشد، لذا مطلوب اين است كه در پايه خود تحصيل كند منتها براي آنهايي كه ضرايب هوشي بالا دارند، برنامه‌هاي مكمل ديگري در نظر گرفته شود. در ساير كشورها اين گونه است و بچه‌ها آموزش‌هاي ديگري را در كنار آموزش‌هاي معمول مي‌بينند.
علت مخالفت برخي كارشناسان با جهش تحصيلي
نيمي از دانش‌آموزان خواهان جهش تحصيلي، نمي‌توانند شرايط ارتقاء به پايه بالاتر را كسب كنند. كفاش با بيان اين مطلب افزود: در پيش‌نويس آيين نامه ارزشيابي پيشرفت تحصيلي و تربيتي جديد، موضوع جهش تحصيلي حذف و به آيين نامه اجرايي منتقل شده است. وي در پاسخ به اين سوال كه علت مخالفت برخي صاحب نظران با جهش تحصيلي چيست؟ عنوان كرد: ۵۰ تا۶۰ درصد دانش‌آموزان متقاضي كه نمي‌توانند شرايط ارتقا را كسب كنند، احساس شكست و كمبود مي‌كنند كه دليل مخالفت با جهش تحصيلي اين موضوع است. كفاش با بيان اينكه برخي دانش‌آموزان حتي اگر تعدادشان هم كم باشد اما متقاضي جهش تحصيلي‌اند و داراي استعداد برترند و چون برنامه‌اي براي آنها نداريم، نگهداري آنها در آن پايه ممكن است درست نباشد اظهار كرد: معاونت آموزش ابتدايي خواستار اين است كه دستورالعملي با همكاري سازمان آموزش و پرورش استثنايي تدوين شود تا شرايط واقعي در نظر گرفته شود نه اينكه هركسي كه مي‌خواهد خواستار جهش تحصيلي باشد و آن را انجام دهد؛ در واقع بحث بر اين اساس است كه افرادي بتوانند از جهش تحصيلي استفاده كنند كه واقعا حقشان است.
جداسازي دانش‌آموزان معلول ذهني از مدارس عادي
معاون دبيركل شوراي عالي آموزش‌وپرورش با بيان اينكه براي دانش‌آموزان با معلوليت ذهني هم بايد يك نوع آموزش خاص وجود داشته باشد، گفت: برخي معتقدند در فضاي مدرسه همه بايد در كنار هم باشند و جداسازي كار خوبي تلقي نمي‌شود كه جاي بحث دارد.
