جابه‌جايي سالانه ۲۷ ميليون تن كالا
با وجود تشديد تحريم‌ها عليه صنعت حمل و نقل دريايي ايران در يك دهه گذشته، گروه كشتيراني جمهوري اسلامي ايران توانسته است با اتكا به توان داخلي و ناوگاني متشكل از ۱۴۳ فروند كشتي و حدود ۴ هزار دريانورد ايراني، به جابه‌جايي سالانه ۲۷ ميليون تن كالا دست يابد؛ رقمي كه نشان از پويايي يكي از راهبردي‌ترين بخش‌هاي اقتصاد كشور در شرايط سخت دارد.
با وجود تشديد تحريم‌ها عليه صنعت حمل و نقل دريايي ايران در يك دهه گذشته، گروه كشتيراني جمهوري اسلامي ايران توانسته است با اتكا به توان داخلي و ناوگاني متشكل از ۱۴۳ فروند كشتي و حدود ۴ هزار دريانورد ايراني، به جابه‌جايي سالانه ۲۷ ميليون تن كالا دست يابد؛ رقمي كه نشان از پويايي يكي از راهبردي‌ترين بخش‌هاي اقتصاد كشور در شرايط سخت دارد.
در گفت‌وگويي كه ايسنا با محمدرضا مدرس خياباني، مديرعامل كشتيراني جمهوري اسلامي ايران داشته، ابعاد مهمي از دستاوردهاي اين ناوگان در عرصه داخلي و بين‌المللي تشريح شده است؛ از صفر شدن تعداد دريانوردان خارجي در ناوگان ايران گرفته تا سهم بالاي اين مجموعه در تأمين مايحتاج كارخانجات و سفره‌هاي خانوار.
مدرس خياباني با تأكيد بر اينكه حدود ۸۵ درصد تجارت جهاني از مسيرهاي دريايي انجام مي‌شود، به اهميت موقعيت ژئوپليتيكي ايران اشاره مي‌كند. به گفته او، كشورهايي كه به آب‌هاي آزاد و بنادر راهبردي دسترسي دارند، همواره با تدوين برنامه‌هاي كلان، به دنبال تقويت صنعت كشتيراني خود بوده‌اند.
در همين راستا، گروه كشتيراني جمهوري اسلامي ايران نيز با تدوين يك سند راهبردي پنج‌ساله، تلاش كرده تا همسو با اين روند جهاني حركت كند و نقش پررنگ‌تري در تجارت دريايي بين‌المللي ايفا نمايد.
مديرعامل كشتيراني جمهوري اسلامي ايران مي‌گويد: سند راهبردي پنج‌ساله به صورت مستمر بازنگري شده و مسير حركت ناوگان را مشخص مي‌كند؛ هدف اصلي آن، نوسازي ناوگان، ورود شناورهاي تازه‌نفس، و افزايش سهم كشور از تجارت جهاني است.
نوسازي ناوگان و تقويت سرمايه انساني
يكي از محورهاي كليدي توسعه‌اي در گروه كشتيراني جمهوري اسلامي ايران، توجه به سرمايه انساني به‌ويژه دريانوردان است. مدرس خياباني تأكيد مي‌كند كه در سال‌هاي اخير با بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي بومي، توانسته‌اند خلأ ناشي از خروج نيروهاي خارجي را پر كنند. به گفته او، هم‌اكنون تمامي عمليات دريايي ناوگان ملي توسط دريانوردان ايراني انجام مي‌شود.
او بيان مي‌كند: از سال ۱۳۹۸ روند كاهش دريانوردان خارجي آغاز شد و امروز تعداد آنها به صفر رسيده است. اين موفقيت به واسطه برنامه‌ريزي دقيق در حوزه آموزش‌هاي به‌روز و تطبيق با كنوانسيون‌هاي بين‌المللي به دست آمده است.
مديرعامل كشتيراني مي‌گويد بسياري از دريانوردان ايراني به دليل تخصص، مهارت و تعهد بالايي كه دارند، مورد توجه شركت‌هاي بزرگ خارجي نيز هستند؛ اما اولويت، حفظ و بهره‌برداري از اين ظرفيت انساني در ناوگان داخلي است.
عملكرد درخشان در دوران تحريم
مدرس خياباني با اشاره به فشارهاي خارجي در يك دهه گذشته، عملكرد كشتيراني جمهوري اسلامي ايران را در چنين شرايطي يك دستاورد ملي مي‌داند. او تصريح مي‌كند كه با وجود تشديد تحريم‌ها، اين گروه موفق شده سالانه حدود ۲۷ ميليون تن كالا را جابه‌جا كند؛ سهمي موثر در تأمين مواد اوليه كارخانجات و صادرات كالاهاي ايراني به بازارهاي هدف.
به گفته مديرعامل كشتيراني جمهوري اسلامي ايران، اين عملكرد در شرايطي محقق شده كه حلقه تحريم‌ها هر سال تنگ‌تر شده است و بسياري از شركت‌هاي بين‌المللي حاضر به همكاري مستقيم نبوده‌اند. اما كشتيراني جمهوري اسلامي ايران توانسته با اتكاي كامل به ظرفيت‌هاي داخلي، چرخه حياتي تأمين و توزيع كالا را حفظ كند.
توسعه بنادر راهبردي؛ تمركز بر چابهار
يكي ديگر از محورهاي مهم توسعه‌اي، توجه به زيرساخت‌هاي بندري است. مدرس خياباني به بندر چابهار به عنوان يك نقطه راهبردي اشاره كرده و از اقدامات زيرساختي گسترده در اين منطقه خبر مي‌دهد. مديرعامل كشتيراني جمهوري اسلامي ايران مي‌گويد: از ابتداي سال جاري تاكنون بيش از ۷۵ هزار TEU عمليات تخليه و بارگيري در بندر چابهار انجام شده و پيش‌بيني مي‌شود اين رقم تا پايان سال از مرز ۱۳۰ هزار TEU عبور كند.
اين آمار، نشان‌دهنده روند رو به رشد فعاليت‌هاي كشتيراني در اين بندر مهم جنوب شرقي كشور است؛ بندري كه دروازه‌اي مهم براي اتصال ايران به شرق آسيا، هند و آفريقا محسوب مي‌شود.
آينده‌نگري براي بحران جهاني دريانوردي
در شرايطي كه بسياري از كشورها با كمبود دريانورد و نيروي انساني ماهر در اين صنعت مواجه هستند، كشتيراني جمهوري اسلامي ايران برنامه‌ريزي دقيقي براي مقابله با اين بحران جهاني انجام داده است.
مدرس خياباني مي‌گويد: با جذب دانشجويان علاقه‌مند به شغل دريانوردي به صورت بورسيه از دانشگاه‌هاي برتر كشور، تلاش شده تا آينده ناوگان از نظر منابع انساني تضمين شود. هدف، استمرار حضور دريانوردان خبره ايراني روي كشتي‌هاي داخلي است.
نگاه ملي‌گرايانه در مديريت ناوگان
آن‌طور كه مديرعامل كشتيراني جمهوري اسلامي ايران بيان مي‌كند، همه اين دستاوردها بدون تعهد، تخصص و فداكاري دريانوردان ايراني ممكن نبود. وي معتقد است كه سكان ناوگان كشتيراني جمهوري اسلامي ايران هم‌اكنون به‌طور كامل در دست نيروهاي ايراني است كه نه تنها در داخل كشور، بلكه در عرصه بين‌المللي نيز به عنوان نيرويي قابل اعتماد شناخته مي‌شوند.
او مي‌افزايد: كشتي‌هاي ما با پرچم جمهوري اسلامي ايران در آبراهه‌هاي بين‌المللي تردد مي‌كنند و نيروي انساني ما از لحاظ مهارت، تخصص و تعهد، زبانزد در دنياست.
به گفته مديرعامل گروه كشتيراني جمهوري اسلامي ايران، حمل ۲۷ ميليون تن كالا و تأمين بي‌وقفه نيازهاي كشور، حاصل فداكاري همين قشر است كه در سخت‌ترين شرايط، ماموريت‌هاي خود را با موفقيت به انجام رسانده‌اند. او تأكيد كرد: خدمات ارزشمند، صادقانه و ملي‌گرايانه دريانوردان ايراني شايسته قدرداني است. صنعت كشتيراني يكي از پايه‌هاي اساسي اقتصاد كشور است و ثبات عملكرد آن، تضمين‌كننده امنيت غذايي، صنعتي و صادراتي كشور به شمار مي‌آيد.
در حالي كه بسياري از شركت‌هاي كشتيراني جهاني با بحران نيروي انساني، فشارهاي سياسي و چالش‌هاي لجستيكي مواجه‌اند، گروه كشتيراني جمهوري اسلامي ايران با تكيه بر ظرفيت داخلي، نه تنها بقاي خود را در دوران تحريم تضمين كرده، بلكه گام‌هايي استوار در مسير توسعه برداشته است. صفر شدن حضور دريانوردان خارجي، جهش در فعاليت‌هاي بندري و جابه‌جايي ميليون‌ها تن كالا، تنها بخشي از تصوير موفقيت اين صنعت در سال‌هاي اخير است.
