پساب، كليد نجات تهران از تنش آبي
تهران امروز در يكي از حساس‌ترين مقاطع مديريت منابع آبي خود قرار دارد. كاهش ۴۰ درصدي بارش‌ها، افت ۴۲ درصدي ورودي سدها و رسيدن اغلب سدهاي پايتخت به مرز حجم مرده، زنگ خطري جدي براي آينده كلانشهر است.
تهران امروز در يكي از حساس‌ترين مقاطع مديريت منابع آبي خود قرار دارد. كاهش ۴۰ درصدي بارش‌ها، افت ۴۲ درصدي ورودي سدها و رسيدن اغلب سدهاي پايتخت به مرز حجم مرده، زنگ خطري جدي براي آينده كلانشهر است. تحليلگران حوزه آب معتقدند كه اگر سياست‌هاي مصرف اصلاح نشود، تهران در سال‌هاي پيش‌رو با كمبود گسترده آب شرب روبه‌رو خواهد شد. به گزارش ايلنا از شركت فاضلاب تهران، آخرين پايش شركت مديريت منابع آب نشان مي‌دهد ذخيره سدهاي تهران در مهرماه فقط ۲۵۸ ميليون مترمكعب بوده كه نسبت به سال قبل ۲۲۷ ميليون مترمكعب كمتر است. از پنج سد اصلي تهران، فقط سد طالقان شرايط نسبتا پايداري دارد و ديگر سدها تقريبا به حجم مرده رسيده‌اند. اين وضعيت، استفاده از هر قطره آب را به چالشي جدي بدل كرده است. سال گذشته بيش از ۳۹۰ ميليون مترمكعب پساب در تهران توليد شده است؛ رقمي كه معادل نيمي از ظرفيت ذخيره فعلي سدهاي پايتخت است. اين حجم از آب تصفيه‌شده قابليت جايگزيني با آب شرب در مصارف غيرضروري مانند آبياري فضاي سبز، شست‌وشوي شهري و حتي فرآيندهاي صنعتي را دارد. عباسعلي مصرزاده، مديرعامل شركت فاضلاب تهران، با اشاره به ظرفيت بالاي شبكه جمع‌آوري و تصفيه فاضلاب پايتخت مي‌گويد: «زيرساخت‌هاي لازم براي جايگزيني مصرف آب خام با پساب در بخش صنعت و فضاي سبز كاملا فراهم است و مطابق قانون برنامه هفتم توسعه و قانون هواي پاك، صنايع موظف به استفاده از پساب هستند. ادامه برداشت بي‌رويه از منابع زيرزميني نه‌تنها ذخاير آبي تهران را تهديد مي‌كند، بلكه باعث نشست زمين و بحران‌هاي زيست‌محيطي مي‌شود.» به گفته مصرزاده، تاكنون قراردادهاي متعددي با صنايع بزرگ نظير پالايشگاه تهران، نفت بهران، ايرانول و كربن بارد براي تامين آب از پساب امضا شده است. به عنوان نمونه، پالايشگاه تهران در سال گذشته ۱۹ ميليون مترمكعب پساب برداشت كرده كه حدود ۵ درصد از كل توليد پساب شهر تهران است. فعاليت تصفيه‌خانه‌هاي فاضلاب شهر تهران نيز اين امكان را فراهم كرده كه سالانه بيش از ۳۹۰ ميليون مترمكعب پساب استاندارد توليد شود. تعداد زيادي از صنايع در مجاورت كانال خروجي پساب تصفيه خانه‌هاي بزرگ شهر تهران قرار دارند، ولي هنوز تمايلي براي استفاده از اين منبع پايدار آب ديده نمي‌شود و اين صنايع همچنان از ساير منابع آب استفاده مي‌كنند. كارشناسان حوزه آب بر اين باورند كه بحران كنوني مي‌تواند فرصتي براي تحول در الگوي مصرف باشد. پساب نه‌تنها مي‌تواند امنيت آبي صنايع و فضاي سبز شهري را تضمين كند، بلكه با كاهش برداشت از منابع زيرزميني، پايداري اكوسيستم تهران را نيز حفظ خواهد كرد. اجراي كامل قانون و نظارت سخت‌گيرانه بر صنايع، شرط موفقيت اين برنامه است. تهران در نقطه‌اي ايستاده كه انتخاب‌هاي امروز، سرنوشت آبي نسل‌هاي بعدي را تعيين مي‌كند. جايگزيني پساب با آب شرب در بخش‌هاي غيرضروري، نه يك توصيه بلكه ضرورتي راهبردي است.
