ساعات سرنوشت‌ساز در نيويورك
با وجود آنكه اقدام اخير اروپايي‌ها در فعال كردن مكانيزم ماشه و راي منفي به تداوم تعليق تحريم‌ها عليه ايران فضا را براي تعامل و مذاكرات مثبت محدود كرده اما هنوز مسيرهايي براي تعامل باز است.
با وجود آنكه اقدام اخير اروپايي‌ها در فعال كردن مكانيزم ماشه و راي منفي به تداوم تعليق تحريم‌ها عليه ايران فضا را براي تعامل و مذاكرات مثبت محدود كرده اما هنوز مسيرهايي براي تعامل باز است. وزير خارجه ايران كه از چند روز قبل در نيويورك مستقر شده با تعدادي از مقامات اروپايي جلسه داشته و يك جلسه مشترك با وزراي خارجه سه كشور اروپايي نيز برگزار كرده است. همزمان رييس سازمان انرژي اتمي ايران تاكيد كرده كه بازسازي تاسيسات اتمي پيگيري خواهد شد و مذاكره مستقيمي با امريكا در دستور كار قرار ندارد. هرچند از جزييات جلسه وزير خارجه با سه كشور اروپايي خبر دقيقي منتشر نشده اما ديدارهاي عراقچي در نيويورك ادامه دارد. سيد عباس عراقچي وزير امور خارجه جمهوري اسلامي ايران كه به نيويورك سفر كرده است، در ادامه تماس با همتايان خود از ساير كشورها با «تاكاشي ايوايا» وزير امور خارجه ژاپن ديدار و رايزني كرد. در اين ديدار در خصوص روابط دوجانبه ايران-ژاپن و تحولات منطقه‌اي و بين‌المللي گفت‌وگو و تبادل نظر شد. دو وزير با اشاره به روابط ديرينه و دوستانه ايران-ژاپن، بر اهميت تلاش براي تقويت روابط در همه زمينه‌هاي مورد علاقه دو كشور تاكيد كردند. در اين ديدار همچنين ضرورت اهتمام همه طرف‌هاي دخيل در موضوع هسته‌اي ايران براي استفاده از ديپلماسي جهت جلوگيري از بروز هرگونه بحران غيرضروري مورد تاكيد قرار گرفت.
همچنين سيد عباس عراقچي وزير امور خارجه جمهوري اسلامي ايران با «ديويد وان ويل» وزير امور خارجه هلند ديدار و گفت‌وگو كرد. در اين ديدار وزير امور خارجه كشورمان با تبريك به ديويد وان ويل كه به تازگي به عنوان وزير امور خارجه هلند منصوب شده است، بر آمادگي كشورمان براي تقويت روابط دوجانبه تاكيد كرد. دو وزير همچنين راجع به تحولات منطقه‌اي و بين‌المللي از جمله موضوع هسته‌اي ايران و اهميت نقش‌آفريني سازنده طرف‌هاي اروپايي دخيل در روندهاي مذاكراتي مرتبط با اين موضوع گفت‌وگو كردند. رويترز پس از جلسه مشترك ايران و سه كشور اروپايي از باز بودن مسير تعامل سخن گفته است. رويترز گزارش داد: به نظر مي‌رسد كه ايران و قدرت‌هاي اروپايي روز سه‌شنبه همچنان براي رسيدن به آخرين توافق جهت جلوگيري از اعمال مجدد تحريم‌هاي سازمان ملل پيش از مهلت ۲۷ سپتامبر با يكديگر اختلاف نظر داشتند، اما هر دو طرف در را براي ادامه راه و مذاكرات بيشتر باز گذاشتند. كايا كالاس پس از اين ديدار در جمع خبرنگاران گفت: شانس براي ديپلماسي وجود دارد. ضرب‌الاجل‌ها در حال اتمام هستند و بايد ديد چه مي‌شود. او در ادامه بدون اشاره به همكاري مداوم ايران با نهادهاي بين‌المللي در رابطه با برنامه هسته‌اي‌اش تاكيد كرد: ما بايد شاهد اقدامات واقعي از سوي ايران نيز باشيم. سه كشور اروپايي طرف برجام در ۲۸ اوت يك فرآيند ۳۰ روزه براي اعمال مجدد تحريم‌هاي سازمان ملل عليه ايران آغاز كردند كه در ۲۷ سپتامبر (پنجم مهرماه) به پايان مي‌رسد. آنها بدون در نظر گرفتن قصور اروپايي‌ها در عمل به تعهداتشان در برجام، تهران را به عدم پايبندي به توافق هسته‌اي ۲۰۱۵ متهم كردند. اين در حالي است كه ايران همواره به تعهدات هسته‌اي خود در اين توافق پايبند بود و به‌رغم نقض توافق هسته‌اي توسط ايالات متحده تا مدت‌ها پس از خروج يك‌جانبه واشنگتن از توافق در سال ۲۰۱۸ كماكان به‌طور كامل به تعهدات خود عمل كرد. قدرت‌هاي اروپايي مي‌گويند كه در صورت بازگرداندن دسترسي بازرسان هسته‌اي سازمان ملل، رفع سوالات در مورد ذخاير اورانيوم غني‌شده و مذاكره با ايالات متحده، بازگرداندن تحريم‌هاي ايران را تا ۶ ماه به تعويق بيندازند تا فضايي براي مذاكره در مورد يك توافق بلندمدت فراهم شود. همزمان گروه هفت در تلاشي بي‌پايه براي فشار بر ايران از لزوم تعاملات جديد سخن گفته است. وزراي امور خارجه گروه هفت شامل كانادا، فرانسه، آلمان، ايتاليا، ژاپن، انگليس، امريكا و به همراه نماينده عالي اتحاديه اروپا، روز چهارشنبه و در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل متحد در نيويورك گرد هم آمدند و بيانيه‌اي مشترك صادر كردند. وزراي خارجه گروه هفت ضمن اتهام زني به روسيه، نقض حريم هوايي استوني، لهستان و روماني توسط روسيه را محكوم كرده و آن را تهديدي براي امنيت بين‌المللي دانستند. آنها بر تعهد خود براي حمايت از اوكراين در راستاي دستيابي به صلحي پايدار و تقويت استقلال و رفاه اين كشور تأكيد كردند. هماهنگي با امريكا براي ارايه تضمين‌هاي امنيتي به اوكراين و اعمال تحريم‌هاي اقتصادي بيشتر عليه روسيه، از جمله اقدامات عليه كشورهاي ثالث، از ديگر محورهاي اين بيانيه بود. همچنين، وزراي خارجه گروه هفت از مذاكرات براي استفاده از دارايي‌هاي دولتي روسيه براي حمايت از اوكراين استقبال كردند. آنها در ادامه خواستار «ارسال گسترده كمك‌هاي بشردوستانه به غزه، آزادي گروگان‌ها و آتش‌بس بين اسراييل و حماس شدند». وزراي خارجه گروه هفت ادعا كردند حماس نبايد نقشي در آينده غزه داشته باشد و همچنين آمادگي خود را براي همكاري با شركاي عربي براي بازسازي غزه و ايجاد صلح پايدار اعلام كردند. در بخش مربوط به ايرانِ اين بيانيه و بدون اشاره به همكاري گسترده تهران با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي آمده است: ما از ايران مي‌خواهيم كه به‌طور كامل به تعهدات خود تحت معاهده منع گسترش تسليحات هسته‌اي عمل كند، همكاري كامل با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي را از سر بگيرد، و در گفت‌وگوهاي مستقيم با ايالات متحده براي دستيابي به يك توافق هسته‌اي قوي، پايدار و جامع كه تضمين كند ايران هرگز به سلاح هسته‌اي دست نخواهد يافت، مشاركت كند. ما از تصميم سه كشور اروپايي براي فعال‌سازي مكانيسم پس‌گشت استقبال مي‌كنيم. وزراي خارجه گروه هفت بر اهميت «حفظ منطقه ايندوپاسيفيك آزاد و مبتني بر قانون» تأكيد كرده و با هرگونه تلاش براي تغيير وضعيت موجود از طريق زور در درياي چين شرقي، درياي چين جنوبي و تنگه تايوان مخالفت كردند. آنها همچنين خواستار خلع سلاح هسته‌اي كامل كره شمالي شدند. وزراي خارجه گروه هفت در پايان و در هشتادمين سالگرد تأسيس سازمان ملل بر ضرورت اصلاح اين سازمان براي تطبيق با نيازهاي كنوني تأكيد كرد.
با امريكا مذاكره مستقيم نخواهيم داشت
همزمان با تعاملات در نيويورك مقامات ايراني خطوط قرمز كشور در حوزه مذاكرات را نيز تشريح مي‌كنند. «محمد اسلامي» رييس سازمان انرژي اتمي ايران در اظهاراتي قول داد تأسيسات هسته‌اي كشور كه در جريان تجاوز وحشيانه ايالات متحده در اول تيرماه نابود شده‌اند، به‌رغم فشارهاي بين‌المللي و تهديد حملات بيشتر اسراييل، بازسازي خواهند شد. او كه با شبكه اسكاي نيوز گفت‌وگو مي‌كرد، اظهار داشت: كاملا طبيعي است كه در جريان حمله نظامي به تأسيسات هسته‌اي، آنها آسيب ببينند و زيرساخت‌ها نابود شوند. آنچه مهم است، اين است كه علم، دانش، فناوري و صنعت، ريشه‌هاي ديرينه و عميقي در تاريخ ايران دارند. ايالات متحده در ۲۲ ژوئن (يكم تيرماه) با استفاده از بمب‌افكن‌هاي بي-۲ سه سايت هسته‌اي در ايران، شامل تاسيسات فردو، نطنز و اصفهان را هدف قرار داد. تصاوير ماهواره‌اي از محل اين تاسيسات خسارات عمده‌اي را نشان مي‌دهد، اما از آنجا كه برخي از آنها در اعماق كوه‌ها قرار دارند، تعيين ميزان دقيق خسارات بمب‌هاي امريكايي دشوار است. كمي پس از حملات، وزير امور خارجه ايران اذعان كرد كه خسارت جدي و زيادي وارد شده است. اما محمد اسلامي كه معاون رييس‌جمهور ايران نيز هست، از حق كشور براي توسعه توانايي هسته‌اي خود دفاع كرد و همانطور كه جمهوري اسلامي ايران بارها گفته است، تاكيد كرد كه اين كار براي مقاصد صلح‌آميز است.
اسلامي در پاسخ به اين سوال كه «چرا ايران نياز به غني‌سازي اورانيوم تا سطوح نزديك به درجه تسليحاتي دارد؟» گفت: درصد غني‌سازي كه در افكار عمومي و رسانه‌ها مطرح مي‌شود، توسط سياستمداران، شيادان و دشمنان ما ارايه و به آن دامن زده مي‌شود. وي ادامه داد: درصد غني‌سازي وقتي بالاست، لزوما براي سلاح نيست. ما براي ابزارهاي اندازه‌گيري دقيق و حساس به غني‌سازي بالاتري نياز داريم. هيچ‌كس اين اقلام را به ما نمي‌فروشد. ما سال‌هاست كه تحت تحريم هستيم. اسلامي تاكيد كرد: ما به اين محصولات براي سيستم ايمني راكتورهايمان و براي فرآيندهاي حساس مورد استفاده براي مديريت راكتورهايمان نياز داريم.
بنابر گزارش اسكاي نيوز، مقامات ايراني و اروپايي طرف برجام روز سه‌شنبه در ديداري مشترك با مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا در حاشيه گردهمايي رهبران و ديپلمات‌هاي سراسر جهان در مجمع عمومي سازمان ملل در نيويورك با يكديگر درباره موضوع هسته‌اي ايران و سازوكار اسنپ‌بك گفت‌وگو كردند. تروييكاي اروپايي شامل انگليس، فرانسه و آلمان در ۲۸ اوت آغاز يك مهلت ۳۰ روزه براي بازگرداندن تحريم‌هاي ايران، طبق سازوكار موسوم به «اسنپ بك» را اعلام كردند و گفتند كه اين روند در صورتي متوقف خواهد شد كه تا پيش از انقضاي توافق هسته‌اي ۲۰۱۵، اقدامات فوري از سوي ايران انجام شود. اين شرايط همچنين شامل بازگرداندن دسترسي بازرسان سازمان ملل به تاسيسات هسته‌اي ايران و از سرگيري مذاكرات با ايالات متحده است.
رييس سازمان انرژي اتمي ايران به اسكاي نيوز گفت كه تهران پس از جنگ اخير با امريكايي‌ها مذاكره نخواهد كرد. او با تاكيد بر اينكه «نيازي به مذاكره با آنها نيست» خاطرنشان كرد: دولت امريكا ظلم بزرگي به مردم ايران كرده، از ابتداي انقلاب اسلامي ضربات سنگيني به ايران وارد كرده و اخيرا حملات نظامي عليه كشورمان انجام داده است. اسلامي در ادامه بيان كرد: دشمن، دشمن است حتي اگر خصومتي نشان نداده باشد. اين در حالي است كه دشمني آنها همواره زياد بوده است، مذاكره با چنين دشمني بيهوده است. وي افزود: آنها در حالي كه مذاكرات غيرمستقيم انجام مي‌شد و مذاكرات ما در جريان بود، عمليات نظامي انجام دادند. معاون رييس‌جمهور ايران يادآورد شد: آنها به ميز مذاكره آمدند و سپس آن را رها و فراموش كردند كه قولي داده بودند و توافقي كرده بودند. دولت امريكا پر از وعده‌هاي عمل نشده است. وعده‌هاي عمل نشده زيادي دارد و ديگر كسي نمي‌تواند به آنها اعتماد كند. همچنين مشاور مقام معظم رهبري در امور بين‌الملل درباره موضع ايران در برابر تجاوز رژيم صهيونيستي به قطر نيز تاكيد كرد: ما به‌شدت تجاوز رژيم صهيونيستي و حاميانش از جمله امريكا و انگليس عليه كشور قطر را محكوم مي‌كنيم. به عنوان يك مسلمان، از اينكه برادران و خواهران مسلمان ما در سرزمين‌هاي خود امنيت‌شان به خطر افتاده و جان‌شان در معرض تهديد است، بسيار اندوهگينيم. از بارزترين نمونه‌هاي اين جنايات مي‌توان به جنگي اشاره كرد كه نزديك به ۷۰۰ روز است در غزه جريان دارد و جناياتي كه رژيم صهيونيستي عليه فلسطيني‌هاي مظلوم، مردان، زنان، كودكان و سالمندان، مرتكب شده است. ملت ايران از اين حوادث به‌شدت متألم است و در همه شرايط مدافع كيان اسلام و جان مسلمانان باقي خواهد ماند. وي در ارزيابي ابعاد تجاوز رژيم صهيونيستي به قطر نيز تصريح كرد: آنچه در قطر رخ داد نكات مهمي را آشكار ساخت، اين رژيم صهيونيستي صليبي جز بازتوليد جنگ‌هاي صليبي نيست كه در آنها مسلمانان به‌طور بي‌رحمانه و بي‌دليل فقط به عنوان مسلمان ذبح مي‌شدند. تاريخ ثبت كرده كه در جنگ‌هاي صليبي (۴۸۸ ـ ۶۹۲ هـ) مسلمانان بارها به دست گروه‌هايي از اروپاييان اوباش كشته شدند. حتي يكي از فرماندهان انگليسي به نام ريچارد شيردل در نامه‌اي به پادشاه انگلستان نوشت «در اورشليم، در معبد سليمان، خون مسلمانان تا زانوهاي ما مي‌رسيد.» امروز نيز گروهي پليد بدون پيروي از هيچ ديني و از سوي پيروان حقيقي پيامبر موسي (عليه‌السلام) مردود، وحشتناك‌ترين جنايات را عليه مسلمانان مرتكب مي‌شوند. اين صهيونيست‌ها شاخه‌اي شيطاني از گرايش انجيلي افراطي هستند؛ همان‌هايي كه پس از انفجار برج‌هاي تجارت جهاني، «جورج بوش پسر» رييس‌جمهور امريكا اعلام كرد «جنگ‌هاي صليبي از نو آغاز شده‌اند.» و سپس مشخص شد كه همان جريان براي فراهم كردن بهانه‌اي براي حمله به عراق و افغانستان آن حادثه را طراحي كرده بود. ولايتي ادامه داد: امروز نيز حكام امريكا هيچ‌يك از اصول را رعايت نمي‌كنند؛ صبح چيزي مي‌گويند و شب خلاف آن عمل مي‌كنند. مثالي از اين در قضيه قطر مشاهده شد: گرچه قطر از امريكا حمايت مي‌كرد، دولت امريكا ابتدا از اقدام رژيم صهيونيستي تا حدودي حمايت كرد، اما پس از ناكامي در نيل به هدف اصلي (پاكسازي رهبران مقاومت در حماس) موضع خود را تغيير داد و اعلام كرد كه با آن عمل موافق نبوده است. وي ادامه داد: در مورد نقش انگليس نيز برخي گزارش‌ها حاكي است كه لندن يكي از هواپيماهاي سوخت‌رسان خود را براي سوخت‌رساني هوايي به جنگنده‌هاي صهيونيستي فرستاد، اما به‌منظور فريب افكار عمومي ادعا كرد كه اين پرواز در چارچوب مانور با نيروهاي قطري بوده است. همه اين شواهد نشان مي‌دهد غربيان هنوز از ارتكاب هر جنايتي عليه مسلمانان ابايي ندارند. اميد است امت اسلامي و عربي از اين تجربيات تلخ و از دستاوردهاي مقاومت موثر در مواجهه با اين دشمنان سرسخت درس بگيرند و ديگر فريب اين شياطين را نخورند. جمهوري اسلامي ايران هم با صداقت آماده ارايه هرگونه كمك لازم به كشورهاي اسلامي براي دفاع از كيان و منافع آنهاست. مسير اعلامي از سوي ايران با قدرت و مانند گذشته ادامه دارد. از سويي درهاي ديپلماسي در صورتي كه حقوق ملت ايران تضمين شود باز خواهد بود و از سوي ديگر هيچ قدرتي نمي‌تواند با زور و فشار خواسته‌هاي خود را به ايران تحميل كند. ساعات حساسي در نيويورك آغاز شده و بايد ديد كه سرانجام آن چه خواهد شد.
