ريسك باز هم افزايش يافت
واكنش بازار سرمايه به مكانيسم ماشه تاكنون، تركيبي از شوك سياسي، احتياط سرمايه‌گذاران و جابه‌جايي نقدينگي به سمت دارايي‌هاي امن مانند طلا و درآمد ثابت بوده است.در روزهاي پاياني تابستان، بازار سرمايه ايران در نقطه‌اي حساس ايستاده است؛ جايي از اميد به توافق به ترس از فعال شدن مكانيزم ماشه رسيد.
واكنش بازار سرمايه به مكانيسم ماشه تاكنون، تركيبي از شوك سياسي، احتياط سرمايه‌گذاران و جابه‌جايي نقدينگي به سمت دارايي‌هاي امن مانند طلا و درآمد ثابت بوده است.در روزهاي پاياني تابستان، بازار سرمايه ايران در نقطه‌اي حساس ايستاده است؛ جايي از اميد به توافق به ترس از فعال شدن مكانيزم ماشه رسيد. واكنش بازار به اخبار اخير، هرچند پرنوسان، اما منطقي به نظر مي‌رسد. به‌طوري كه بار ديگر بازار را به ميدان تفسيرهاي سياسي و تحليل‌هاي تكنيكال كشانده است.
بازار از يك‌سو، اخبار منفي در حوزه خودرو، معامله بلوك سايپا، قيمت‌گذاري و بورس كالا را داشته و جو منفي بر گروه خودرويي حاكم شد. از سوي ديگر، خبر مكانيسم ماشه را دارد، هرچند هنوز نهايي نيست. برخي تحليلگران معتقدند اين تصميم شوراي امنيت كه به‌معناي بازگشت خودكار تحريم‌هاي بين‌المللي عليه ايران تلقي مي‌شود، فضاي بازار را به‌شدت تحت تأثير قرار داده و مسير سرمايه‌گذاري را وارد مرحله‌اي تازه كرده است.
تركيبي از شوك، احتياط و بازآرايي در معاملات بورس
عليرضا سادات، كارشناس بورس به بازار گفت: واكنش بازار به اين خبر، تركيبي از شوك، احتياط و بازآرايي بود. بسياري از فعالان بازار، از مدت‌ها پيش احتمال وقوع اين سناريو را در تحليل‌هاي خود لحاظ كرده بودند، اما اجرايي شدن آن، به‌ويژه در اين مقطع زماني، وزن رواني سنگيني بر بازار وارد كرد. شاخص كل بورس كه در هفته‌هاي گذشته در محدوده ۲ ميليون و ۳۹۰ هزار واحد نوسان مي‌كرد، با انتشار خبر فعال‌سازي ماشه، ابتدا با فشار فروش مواجه شد اما در ادامه با حمايت‌هاي پراكنده حقيقي‌ها و صندوق‌هاي طلا، بخشي از افت را جبران كرد.
عليرضا سادات معتقد است كه در چنين فضايي، رفتار سرمايه‌گذاران دستخوش تغييرات معناداري شده است. ورود پول به صندوق‌هاي درآمد ثابت افزايش يافته و سهم اين صندوق‌ها در تركيب دارايي‌ها به بيش از ۴۰ درصد رسيده است. در مقابل، سهم بازار سهام در سبد سرمايه‌گذاران كاهش يافته، هرچند برخي نمادهاي ريالي مانند سيمان، شوينده، غذايي و دارويي با توجه به ماهيت داخلي و كم‌تأثير بودن از تحريم‌ها، همچنان مورد توجه قرار دارند. وي افزود: در بازار ارز، دلار با جهشي محسوس از مرز ۱۰۰ هزار تومان عبور كرد و در معاملات نقدي به محدوده چند هزار تومان بالاتر رسيد. اين رشد، نه‌تنها ناشي از شوك سياسي، بلكه حاصل انتظارات تورمي و كاهش اميد به توافقات ديپلماتيك بود. در بازار طلا نيز، قيمت هر گرم طلاي ۱۸ عيار به بالاي ۸ ميليون و ۶۰۰ هزار تومان رسيد و صندوق‌هاي طلا با افزايش تقاضا و كاهش حباب قيمتي، به مقصد اصلي نقدينگي تبديل شدند.
اين كارشناس تصريح كرد: در چنين فضايي، رفتار سرمايه‌گذاران دستخوش تغييرات معناداري شده است. ورود پول به صندوق‌هاي درآمد ثابت افزايش يافته و سهم اين صندوق‌ها در تركيب دارايي‌ها به بيش از ۴۰ درصد رسيده است. در مقابل، سهم بازار سهام در سبد سرمايه‌گذاران كاهش يافته، هرچند برخي نمادهاي ريالي مانند سيمان، شوينده، غذايي و دارويي با توجه به ماهيت داخلي و كم‌تأثير بودن از تحريم‌ها، همچنان مورد توجه قرار دارند.
وي تاكيد كرد: تحليلگران معتقدند كه با فعال شدن ماشه، بازار وارد فاز اصلاحي محدود خواهد شد. برآوردها نشان مي‌دهد كه افت قيمت‌ها در بسياري از نمادها بين ۸ تا ۱۰درصد خواهد بود، اما در مقابل، نسبت ريسك به بازده بازار در نقاط جذابي قرار دارد كه مي‌تواند سرمايه‌گذاران را به ماندن ترغيب كند. به‌ويژه اگر گزارش‌هاي ماهانه و ميان‌دوره‌اي شركت‌ها در مهرماه مثبت باشند، مي‌توان به بازگشت تدريجي اعتماد اميدوار بود.
سادات گفت: همچنين بايد توجه داشت كه در صنعت خودرو، بار ديگر شاهد رفتار دوگانه دولت بوديم.
وعده‌هاي آزادسازي، واگذاري بلوك‌ها و اصلاح قيمت‌گذاري، در عمل با مقاومت‌هاي ساختاري مواجه شدند. رفتار متناقض دولت از سخنراني‌هاي حمايتي تا اقدامات محدودكننده اعتماد فعالان بازار را خدشه‌دار كرده و نشان داده كه اصلاحات اقتصادي هنوز در حد شعار باقي مانده‌اند. سهامداران، هرچند ديگر از اين تناقض‌ها سورپرايز نمي‌شوند، اما همچنان از نبود شفافيت و ثبات در سياست‌گذاري رنج مي‌برند.
وي ادامه داد: در اين ميان، نقش سازمان بورس بيش از پيش حياتي شده است. اگر اين نهاد بخواهد از جايگاه نظارتي خود دفاع كند، بايد مانند يك وكيل مدافع از حقوق سهامداران دفاع كند و در برابر مسببان اختلال‌هاي اخير موضع‌گيري كند. شكايت از مسببان اختلال در بازار، نه‌تنها اقدامي قانوني، بلكه ضرورتي اخلاقي براي حفظ اعتماد عمومي است اعتمادي كه مهم‌ترين سرمايه بازارهاي مالي است.
همچنين پويان مظفري كارشناس بورس به بازار گفت: پس از درگيري نظامي ميان ايران و اسراييل، سطح ريسك در بازار به بالاترين حد خود رسيد. سپس با مطرح شدن فعال‌سازي مكانيزم ماشه، برآورد فعالان اقتصادي از ريسك باز هم افزايش يافت. هرچند توافق ايران با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، به عنوان يك اتفاق مهم بود كه مي‌توانست از منظر تعويق در اجراي ماشه و كاهش احتمال درگيري نظامي، اثرگذار باشد.
به گفته پويان مظفري براي بقا در نوسانات، بايد طلا را نه به عنوان ابزار سودآوري، بلكه به عنوان ضربه‌گير در سبد دارايي‌ها ببينيم. طلا در اين برهه، دارايي‌اي نيست كه براي رشد بخريد؛ بلكه دارايي‌اي است كه براي حفظ آرامش و ثبات بايد داشته باشيد. بخشي از سبد سهامداران بايد به طلا اختصاص يابد، با ذهنيت مديريت ريسك و نه كسب سود داشته باشند
وي درباره چشم‌انداز بازار سهام چنين تحليل كرد: در چنين شرايطي، بازار سهام مي‌تواند به تعادل نسبي بازگردد. ريزش‌هاي اخير بسيار هيجاني بودند و بخشي از آنها قابليت بازيابي دارند هرچند نه به‌طور كامل. در اين مسير، انتخاب سهم مناسب مي‌تواند نقش كليدي در رشد سرمايه ايفا كند.
مظفري در بخش مديريت ريسك، مظفري به نقش طلا اشاره كرد و گفت: براي بقا در نوسانات، بايد طلا را نه به عنوان ابزار سودآوري، بلكه به عنوان ضربه‌گير در سبد دارايي‌ها ببينيم. طلا در اين برهه، دارايي‌اي نيست كه براي رشد بخريد؛ بلكه دارايي است كه براي حفظ آرامش و ثبات بايد داشته باشيد. بخشي از سبد سهامداران بايد به طلا اختصاص يابد، با ذهنيت مديريت ريسك و نه كسب سود داشته باشند.
در پايان، او درباره فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري در صنايع و ابزارهاي مالي گفت: در فضاي فعلي، صنايع ريالي مانند سيمان، شوينده، لاستيك، غذايي و دارويي مي‌توانند بازدهي مناسبي داشته باشند. اما در حوزه صندوق‌هاي سهامي، به‌دليل مشكل نقدشوندگي، پيشنهاد خاصي ندارم. در مقابل، صندوق‌هاي طلا گزينه‌هاي قابل‌اتكاتري هستند. به‌ويژه صندوق‌هاي كه هم از منظر نقدشوندگي و هم از نظر تركيب دارايي (سكه و آب‌شده)، انتخاب مناسبي براي سرمايه‌گذاران هستند.
