ذخاير نهاده‌ها در وضعيت بحراني
فعالان اقتصادي پايتخت در تازه‌ترين نشست خود با تأكيد بر كسري شديد نهاده‌هاي كشاورزي و دامي، نسبت به پيامدهاي آن بر توليد و امنيت غذايي كشور هشدار دادند.
تعادل | فعالان اقتصادي پايتخت در تازه‌ترين نشست خود با تأكيد بر كسري شديد نهاده‌هاي كشاورزي و دامي، نسبت به پيامدهاي آن بر توليد و امنيت غذايي كشور هشدار دادند. نماينده انجمن غلات، هشدار داد در صورت تداوم مشكلات ارزي، بازار كنجاله سويا طي ۴۰ تا ۴۵ روز آينده با بحران مشابه روبرو خواهد شد. او به كسري جدي در تأمين جو اشاره و واردات ماهانه ۵۵۰ هزار تن را براي حفظ وضع موجود دامداري‌ها ضروري دانست. همچنين در اين نشست، مشكلاتي چون «كمبود نقدينگي، اختلال در تخصيص ارز، سياست‌هاي دستوري و تداخل نهادهاي تصميم‌گير» از عوامل اصلي بي‌ثباتي در بازار كشاورزي و صنايع تبديلي عنوان شد.
وضعيت بحراني ذخاير نهاده‌ها
دومين نشست كميسيون كشاورزي و صنايع تبديلي اتاق تهران با حضور نمايندگان تشكل‌هاي فعال در اين حوزه برگزار شد. اين جلسه عمدتاً به بررسي وضعيت توليد محصولات كشاورزي و دامي و تحليل چالش‌هاي موجود از جمله نهاده‌ها، منابع آب و سياست‌هاي تجاري اختصاص داشت. محمد جعفري كه به نمايندگي از انجمن غلات در اين جلسه حضور يافته بود، درباره نژاد مرغ آرين توضيح داد: اگرچه تقويت نژاد داخلي «آرين» از منظر تاب‌آوري زنجيره، ضروري است؛ اما اين تقويت بايد با «تأمين پايدار منابع تحقيق و توسعه»، ارتقاي بهره‌وري ژنتيكي و پرهيز از تحميل‌هاي غيركارشناسي به توليدكنندگان همراه باشد. به گفته او، سياست‌هاي سهميه‌اي اجباري بدون پشتيباني علمي و مالي كافي، مي‌تواند به افت كيفيت و توليد منجر شود. او در ادامه به كاهش سرانه مصرف گوشت قرمز در ايران اشاره كرد و گفت كه اين مساله پيامدهاي منفي براي سلامت عمومي به همراه خواهد داشت. در اين ميان، همگرايي كم‌سابقه قيمت دام سبك و سنگين نشانه فشار گسترده بر زنجيره تأمين است. او با انتقاد از سياست‌هاي ارزي كشور كه به عدم دسترسي به نهاده كافي منجر شده، گزارشي از موجودي نهاده‌هاي دامي و غلات ارايه كرد. او با اشاره به اينكه «مصرف روزانه ذرت حدود ۳۰ هزار تُن برآورد مي‌شود» ادامه داد: با اين حساب كشور ماهانه به نزديك 920 هزار تُن ذرت نياز دارد. بخش قابل توجهي از ذرت موجود نيز پيش‌فروش شده و الزاماً به توليدكنندگانِ داراي جوجه در سالن نمي‌رسد. جعفري در مورد وضعيت جو نيز توضيح داد: هم‌زمان با فصل برداشت، قيمت‌ها در سامانه نسبت به بازار آزاد بالاتر و جذب كالا در لحظات اوليه انجام مي‌شود؛ اين امر نشانگر كسري جدي توليد و فشار تقاضاست. براي نيمه دوم سال، واردات ماهانه حدود ۵۵۰ هزار تُن جو براي حفظ وضع موجود دامداري‌ها ضروري است. به گفته او، در مورد دانه و كنجاله سويا، روند ورود محموله‌ها شكننده ارزيابي مي‌شود و بر اين اساس، در بازه ۴۰ تا ۴۵ روز آينده، بازار كنجاله سويا مي‌تواند به وضعيت ذرت و جو دچار شود، مگر آنكه تأمين ارز و ترخيص تسهيل شود. جعفري گفت: موجودي روغن‌ها و دانه‌هاي روغني به نسبت غلات وضعيت بهتري دارد، اما همچنان كمتر از سطح مطلوبِ پشتيبان امنيت غذايي‌اند. جعفري در ادامه از ضرورت چاره‌انديشي براي تامين نيازهاي كشور در حوزه نهاده‌ها سخن گفت. كاوه زرگران رييس كميسيون كشاورزي و صنايع تبديلي اتاق تهران، نيز گزارشي از آخرين تحولات اين حوزه ارايه كرد. وي با اشاره به وضعيت بحراني ذخاير نهاده‌ها، بر لزوم اقدام فوري دولت تأكيد كرد. زرگران كاهش سطح زير كشت جو را ناشي از سياست قيمت‌گذاري دستوري و جذابيت بيشتر كشت گندم دانست و گفت اين شرايط موجب دو برابر شدن قيمت جو در بازار نسبت به نرخ مصوب شده است. وي كمبود نقدينگي، اختلال در تخصيص ارز، نبود بودجه كافي براي واردات و پرداخت معوقات و ناپايداري قواعد ثبت سفارش و تخصيص ارز را از ريشه‌هاي اصلي كمبود نهاده‌ها معرفي كرد و خواستار نقش‌آفريني موثر بانك مركزي در كنار وزارت جهاد كشاورزي و وزارت اقتصاد شد. زرگران همچنين از تمايل دولت به واردات مرغ و گوشت انتقاد كرد و آن را تهديدي براي توليد داخلي دانست. او استمرار خشكسالي و كاهش بارش‌ها را نيز عاملي جدي در تهديد امنيت غذايي معرفي كرد و نسبت به وضعيت درياچه اروميه و تبعات زيست‌محيطي هشدار داد. در ادامه جلسه، عباس رجايي عضو هيات نمايندگان اتاق تهران، به تشريح طرح «تاب‌آوري اقتصاد بخش كشاورزي» پرداخت و تأكيد كرد كه اين طرح بيشتر بر اقدامات بلندمدت در شرايط بحراني مانند جنگ متمركز است و چندان قابليت اجرايي در كوتاه‌مدت ندارد.
نقد بازارگاه در تامين نهاده‌ها
فرزاد طلاكش دبيركل فدراسيون طيور ايران نيز با انتقاد از مداخله نهادهاي غيرمرتبط در صنعت طيور گفت اين مداخلات از سال ۱۳۹۸ تاكنون موجب بي‌ثباتي بازار مرغ شده است. او در ادامه نقش بازارگاه در تامين نهاده‌ها را به نقد كشيد و گفت كه متوليان اين سامانه گزارشي ارايه دهند كه از زمان راه‌اندازي اين سامانه چه دستاوردي حاصل شده است. طلاكش، از واردات بي‌رويه گوشت مرغ كه به گفته او، توليد داخل را تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد انتقاد كرد. او مداخلات دستوري و انحصاري در توليد مرغ نژاد آرين را مورد انتقاد قرار داد و گفت: علي‌رغم وجود زيرساخت‌هاي قوي در زنجيره‌هاي طيور، افزايش هزينه نهاده‌ها و محدوديت‌هاي سياستي، بازار مرغ را بي‌ثبات كرده است. فشار براي واردات مرغ منجمد نيز درحالي مطرح مي‌شود كه ريشه نابساماني‌ها عمدتاً در سياست‌گذاري و اختلالات ارزي و سامانه‌اي است. طلاكش افزود: 98 درصد سرمايه‌گذاري در صنعت طيور كشور متعلق به بخش خصوصي است. در تمام قوانين جاري مشورت با بخش خصوصي را به عنوان تكليف عنوان كرده است. اما اين اصل رعايت نشده و طبق مصوبه‌اي كه از سوي نهادهاي امنيتي با برداشت از برنامه هفتم به وزارت جهاد ابلاغ شده، سهم جوجه‌ريزي آرين بايد به ميزان چهار درصد در سال باشد و در انتهاي برنامه هفتم به 20 درصد برسد در حالي که اين برنامه‌ريزي بر مبناي آمارهاي واقعي صورت نگرفته است.
سرانه مصرف حبوبات در ايران كمتر از استاندارد جهاني!
داود لپه‌چي رييس انجمن حبوبات، هم در اظهاراتي سرانه مصرف حبوبات در ايران را كمتر از استانداردهاي جهاني و منطقه‌اي اعلام كرد و بر ضرورت به‌روزرساني آمار توليد داخلي و تسهيل در تخصيص ارز تأكيد داشت. عطاالله اشرفي اصفهاني نايب‌رييس كميسيون نيز بر اهميت استفاده از ارز حاصل از صادرات ديگران به عنوان ظرفيت مثبت ارزي تأكيد كرد و خواستار پيگيري براي عملياتي شدن اين امكان شد. مسعود بختياري رييس سنديكاي صنايع كنسرو نيز از نبود قانون جامع در حوزه غذا و تعدد دستگاه‌هاي تصميم‌گير انتقاد كرد و سياست قيمت‌گذاري دستوري را عاملي براي ناكارآمدي و كاهش سرمايه‌گذاري در صنايع تبديلي دانست. او پيشنهاد حذف الزام درج قيمت توليدكننده بر كالاهاي تندمصرف و جايگزيني آن با نظارت هوشمند را ارايه داد. در ادامه، رجايي پيشنهاد واگذاري مديريت بازار مرغ از توليد تا توزيع و صادرات به تشكل‌هاي بخش خصوصي را مطرح كرد. ماكان صداقت از فعالان صنعت غذا نيز بر اين نكته تأكيد داشت كه دولت بايد صرفاً در ذخاير استراتژيك نقش‌آفرين باشد و وظايف اصلي بازار به بخش خصوصي واگذار شود. سيد مهدي حسيني رييس انجمن واردكنندگان سم و كود نيز با اشاره به كمبود مزمن كودهاي فسفاته، كاهش راندمان توليد گندم را نتيجه مستقيم اين مشكل دانست و تأكيد كرد تأخير در ثبت سفارش‌ها و محدوديت‌هاي صادراتي كشورهاي مبدأ مي‌تواند فرصت تأمين نهاده‌ها را از بين ببرد. در پايان جلسه، حاضران مجموعه‌اي از راهكارها و پيشنهادات را براي بهبود شرايط مطرح كردند؛ از جمله: «تأمين مستمر نهاده‌ها (ذرت، جو، كنجاله سويا)، ثبات‌بخشي به سياست‌هاي ارزي و تجاري، اصلاح حكمراني داده و بهره‌گيري از هوش مصنوعي براي پيش‌بيني كمبودها، نشانه‌گذاري و رهگيري كالاها براي جلوگيري از انحراف آماري، ارتقاي شفافيت از طريق انتشار داده‌هاي معتبر، بازتعريف رابطه دولت و بخش خصوصي و حذف تدريجي قيمت‌گذاري دستوري.»
