واکنش بازارها به ماشه

در جلسه جمعه شب براساس آرا قرار شد مكانيسم ماشه عليه ايران فعال شود و همين موضوع باعث واكنش در تمامي بازارهاي مالي شده است. درحال حاضر قيمت دلار و طلا به بالاترين حد خود رسيدند و به نوعي ركورد شكن شدند و در مقابل بورس تهران روند اصلاحي گرفته است. 

كشورهاي روسيه، چين، پاكستان و الجزاير به قطعنامه «تداوم لغو تحريم‌ها عليه ايران» راي مثبت دادند؛ گويان و كره جنوبي هم به اين قطعنامه راي ممتنع دادند. در مقابل امريكا، انگليس، فرانسه، سومالي، سيرالئون، اسلووني، دانمارك، يونان و پاناما به اين قطعنامه راي منفي دادند.اين رويداد بعد از آن رخ داد كه شوراي امنيت سازمان ملل، با قطعنامه ادامه لغو تحريم‌هاي ايران، موافقت نكرد.

در توافق ايران و 1+5 مقرر شده بود كه اگر ايران به تعهدات برجامي خود عمل نكند و به غني‌سازي در سطح بالا ادامه دهد، شوراي امنيت در قالب ساز و كار اسنپ بك يا مكانيسم ماشه، مي‌تواند تحريم‌هاي ايران را مجددا برقرار كند.

قرار است از روز شنبه 5 مهر سال جاري، 6 قطعنامه تحريمي شوراي امنيت عليه ايران بار ديگر فعال شوند. اين قطعنامه‌ها طبق توافق برجام، متوقف شده بودند.نماينده فرانسه در شوراي امنيت درنشست امروز اعلام كرده بود كه يك هفته براي همكاري ايران تا روز رسمي جريان يافتن بازگشت تحريم‌ها باقي است.

كارشناس ارشد سياست خارجي گفت: در هشت روز آينده، اگر توافقي موقت صورت بگيرد يا ديداري ميان اروپايي‌ها و هيات ايراني در جريان نشست سالانه در نيويورك اتفاق افتد، اين امكان وجود دارد كه طي اين يك هفته معجزاتي رخ دهد و بتوان اميدوار بود كه مكانيسم ماشه به شش ماه تعويق خواهدشد.

بازارهاي مالي از شب گذشته تا لحظه تنظيم اين گزارش واكنش شديدي نسبت به مكانيسم ماشه داشته‌اند، اين موضوع درحالي است كه قرار است از شنبه هفته آينده مكانيسم ماشه فعال شود. از جمعه شب قيمت طلا و دلار به صورت غير رسمي روند افزايشي به خود گرفته و بررسي روند معاملات طلا در بازار به بيش از 9 ميليون و 300 هزار تومان رسيده و طي يك روز رشد بيش از 7 درصدي داشته است. از سوي ديگر قيمت دلار در بازار آزاد نيز تا اين لحظه نيز به محدوده 103 هزار توماني رسيده است.

در مقابل بورس تهران نيز روند نزولي به خود گرفته و مي‌توان گفت با فعال شدن مكانيسم ماشه نزولي شدن بورس تهران در كوتاه‌مدت روندي طبيعي است. 

درحال حاضر بحران اسنپ بك تنها به جان بورس نيفتاده و ديگر بازارهاي مالي نيز شرايط خوبي ندارند و بر همين اساس نمي‌توان گفت كه عدم مديريت شرايط چنين بلايي سر بورس آورده است. شايد براي بسياري از سهامداران فعال‌سازي مكانيسم ماشه در اين شرايط دور از انتظار بود و به همين واسطه بازار قرمزهاي سنگيني را تجربه نكرده بود، اما روز شنبه با رسمي شدن خبر فعال شدن مكانيسم ماشه شاهد آن بوديم كه بازار يكپارچه رخت قرمز برتن كرد و سهامداران به هر طريقي به دنبال خروج از بازار هستند. 

به گفته كارشناسان در كوتاه‌مدت اما، شوك‌هاي ناشي از اخبار سياسي (به‌ويژه اگر روند اسنپ‌بك سرعت بگيرد) مي‌تواند نوسانات منفي مقطعي ايجاد كند، اما احتمال ريزش‌هاي سنگين و دومينووار، با توجه به تخليه قبلي ريسك‌ها، چندان قوي نيست. در اين شرايط، صنايع دلاري مثل پتروشيمي، فلزات و معدني‌ها، به‌دليل وابستگي به نرخ ارز و صادرات، مي‌توانند در برابر نوسانات محافظه‌كارانه‌تر عمل كنند، در حالي كه گروه‌هايي مثل خودرو، بانك و حمل‌ونقل به‌شدت از تحولات سياسي تاثيرپذير خواهند بود.

به نوعي مي‌توان گفت كه اين گروه بيش از ساير گروه‌ها سرخ پوش‌تر خواهند بود و باتوجه به اينكه گروه‌هايي چون خودرو و بانك تاثير بسزايي روي شاخص كل دارند، مي‌توانند شاخص را قرمز سازند و درنهايت با قرمز شدن اين گروه‌ها كليت بازار قرمزپوش مي‌شود.

البته باتوجه به اينكه بازارهاي موازي بورس همانند بازارهاي طلا، سكه، دلار و حتي بازارهاي مسكن و خودرو به واسطه فعال‌سازي مكانيسم ماشه روندهاي جديدي را تجربه مي‌كنند و در ميان مدت اين بازارها نوساني خواهند بود. در نتيجه بازارهاي سهام نيز همانند اين بازارها روند جديد يا اصلاحي را تجربه خواهد كرد و پس از آن روند نوساني در بازارها جاري خصوصا بورس تهران جاري خواهد شد.

   بازار از نگاه معاملات

در اولين روز كاري هفته يعني شنبه 29 شهريور 1404، شاخص كل بورس تهران با كاهش 50 هزارو 666 هزار واحدي معادل 1.95 درصدي نسبت به معاملات روز گذشته مواجه شد و در تراز 2 ميليون و 504 هزار واحدي ايستاد.

 همچنين شاخص كل هم وزن نيز 8 هزار و 891 واحد معادل 1.12 درصد نسبت به معاملات روز چهارشنبه كاهش يافت ودرنهايت در جايگاه 781هزار و 799واحدي ايستاد. در سوي ديگر معاملات نيز شاخص كل فرابورس 209 واحد معادل 0.87 درصد كاهش يافت و در جايگاه 23 هزار و 795 واحدي ايستاد.

ارزش كل معاملات روز شنبه بازار 57,492 ميليارد تومان بوده كه از اين مبلغ 4,094 ميليارد تومان آن مربوط به معاملات خرد سهام و حق تقدم و صندوق‌هاي سهامي بوده است.7 درصد از كل ارزش معاملات مربوط به معاملات خرد بود.

از ميان 658نماد بازار سرمايه در اين روز 27 نماد مثبت و 617 نماد نيز منفي بودند. از سوي ديگر 19 نماد معادل 3 درصد از نمادها در صف خريد و 501 نماد معادل 76 درصد از نمادها در صف فروش حضور داشتند. 

پُرتراكنش‌ترين نمادها هم وبملت، خساپا، خودرو، فملي، شستا و فولاد بودند كه همگي با كاهش ارزش سهام در نزديكي كف دامنه نوسان (منفي ۳ درصد) مواجه شدند. 

خالص پول حقيقي خروجي از بازار سهام ۱۳۴۸ ميليارد تومان، صندوق‌هاي درآمد ثابت ۲۵۱۳ ميليارد تومان و صندوق‌هاي اهرمي ۴۶۱.۶ ميليارد تومان بود ولي به صندوق‌هاي سهامي ۱۴۸ ميليارد تومان و صندوق‌هاي طلا ۱۱۲ ميليارد تومان پول حقيقي وارد شد.

طي روز شنبه هيچ صنعتي در بازار بازدهي مثبت نداشت و بيشترين بازدهي روز منفي صنايع به خدمات رفاهي متنوع، فرآورده‌هاي نفتي، خودرو، توليد فلزات گرانبهاي غيرآهن، بانك‌ها و موسسات اعتباري، زغال سنگ، پيمانكاري صنعتي، آهن و فولاد، فعاليت‌هاي مرتبط با اوراق بهادار، شيريني‌جات، ماشين آلات الكتريكي، محصولات كشاورزي، حمل و نقل بار زميني، توليد كود و تركيبات نيتروژن، لاستيك و پلاستيك، نوشيدني، سرمايه‌گذاري، سيمان، آهك و گچ، خدمات رفاهي-برق، ماشين‌آلات، محصولات پاك‌كننده، كاشي و سراميك، هتل و رستوران، مواد شيميايي-متنوع، ساير محصولات غذايي و سايل غذايي بيشترين ارزش بازار منفي را تجربه كردند.