سقوط اينترنت ايران در رتبه‌بندي جهاني
در تازه‌ترين گزارش منتشرشده از سوي وب‌سايت اسپيدتست، ايران بار ديگر در زمينه سرعت اينترنت با كاهش رتبه مواجه شده است؛ كاهش‌هايي كه اين‌بار بيشتر در حوزه اينترنت موبايل خودنمايي مي‌كند.
در تازه‌ترين گزارش منتشرشده از سوي وب‌سايت اسپيدتست، ايران بار ديگر در زمينه سرعت اينترنت با كاهش رتبه مواجه شده است؛ كاهش‌هايي كه اين‌بار بيشتر در حوزه اينترنت موبايل خودنمايي مي‌كند. در حالي كه ميانگين جهاني سرعت اينترنت موبايل در ماه آگوست ۲۰۲۵ به بيش از ۹۰ مگابيت بر ثانيه رسيده، ايران تنها به عدد ۵۷/۶۴ مگابيت دست يافته و در نتيجه با چهار پله سقوط، به رتبه ۶۹ جهاني نزول كرده است. اينترنت ثابت نيز با ميانگين ۱۹/۵۱ مگابيت بر ثانيه نه تنها تغيير چشمگيري نكرده، بلكه با يك پله سقوط در رتبه ۱۳۹ جهان قرار گرفته است. اين اعداد نه تنها نشان‌دهنده وضعيت كنوني اينترنت كشور هستند، بلكه فاصله عميق ايران با ميانگين جهاني و كشورهاي همسايه را آشكار مي‌كنند.
ايران در برابر جهان؛ شكاف وسيع سرعت
آمار جهاني نشان مي‌دهد كه ميانگين سرعت اينترنت موبايل در دنيا اكنون ۹۰/۶۹ مگابيت بر ثانيه است، يعني حدود ۳۳ درصد بيشتر از سرعت ايران. در حوزه اينترنت ثابت، اين شكاف به مراتب چشمگيرتر است. ميانگين جهاني اينترنت ثابت ۱۰۴/۴۳ مگابيت بر ثانيه گزارش شده، در حالي كه ايران تنها ۱۹/۵ مگابيت را تجربه مي‌كند. به بيان ديگر، اينترنت ثابت ايران كمتر از يك‌پنجم ميانگين جهاني سرعت دارد. اين شكاف گسترده نه تنها يك آمار خشك و بي‌روح نيست، بلكه تأثيري مستقيم بر زندگي روزمره مردم، فعاليت‌هاي اقتصادي و چشم‌انداز آينده ديجيتال كشور دارد.
جايگاه منطقه‌اي ايران عقب‌ماندگي از همسايگان
مقايسه با كشورهاي منطقه تصوير نگران‌كننده‌تري به دست مي‌دهد. در حالي كه امارات متحده عربي، قطر و كويت در صدر جدول جهاني اينترنت موبايل قرار دارند و سرعت‌هايي بالاتر از ۵۰۰ مگابيت بر ثانيه را به كاربران خود ارايه مي‌دهند، ايران همچنان در رتبه‌هاي مياني جدول گرفتار مانده است. در اينترنت ثابت نيز كشورهايي مانند سنگاپور، شيلي، هنگ‌كنگ و امارات با سرعت‌هايي فراتر از ۳۰۰ مگابيت بر ثانيه در صدر قرار دارند؛ رقمي كه بيش از پانزده برابر سرعت اينترنت ثابت ايران است. چنين فاصله‌اي نشان مي‌دهد كه مشكل ايران صرفاً عقب‌ماندن از ميانگين جهاني نيست، بلكه حتي در قياس با همسايگان منطقه‌اي كه شرايط جغرافيايي و جمعيتي مشابهي دارند نيز عملكردي ضعيف‌تر دارد.
نوسان و كاهش سرعت؛ روندي نگران‌كننده
بررسي آمار ماه‌هاي گذشته نشان مي‌دهد كه سرعت اينترنت ايران نه تنها پايين است، بلكه روندي ناپايدار و نزولي دارد. در ماه جولاي، سرعت اينترنت موبايل ايران ۶۱/۳۱ مگابيت گزارش شده بود؛ رقمي كه يك ماه بعد به ۵۷/۶۴ مگابيت كاهش يافت. همين كاهش موجب شد تا رتبه ايران از ۶۵ به ۶۹ سقوط كند. اين در حالي است كه در اكثر كشورهاي توسعه‌يافته يا حتي در حال توسعه، روند سرعت اينترنت صعودي يا دست‌كم باثبات بوده است. اين نوسان مداوم براي كاربراني كه نيازمند ارتباط پايدار جهت آموزش آنلاين، تجارت الكترونيك يا حتي سرگرمي‌هاي ديجيتال هستند، پيامدهاي جدي به دنبال دارد.
ضعف تاريخي در اينترنت ثابت
ايران سال‌هاست كه در زمينه اينترنت ثابت نتوانسته به رشد قابل توجهي دست يابد. سرعت ۱۹ مگابيتي اينترنت ثابت، حتي براي استفاده روزمره و كاربري‌هاي ساده نيز ناكافي است، چه برسد به نيازهاي تخصصي همچون استريم ويدئو با كيفيت بالا، تحليل داده‌هاي حجيم يا استفاده از خدمات ابري. عقب‌ماندگي در توسعه شبكه فيبرنوري خانگي (FTTH) و اتكا به زيرساخت‌هاي قديمي مسي از مهم‌ترين دلايل اين وضعيت است. اين در حالي است كه بسياري از كشورها با سرمايه‌گذاري گسترده روي شبكه‌هاي فيبر و نسل پنجم ارتباطات، به سرعت‌هاي چند صد مگابيتي دست يافته‌اند و تجربه كاربري كاملاً متفاوتي ارايه مي‌كنند.
تأثيرات اقتصادي و اجتماعي اينترنت ضعيف
سرعت پايين اينترنت در ايران تنها يك مساله فني نيست، بلكه آثار اقتصادي و اجتماعي گسترده‌اي دارد. استارت‌آپ‌ها و شركت‌هاي فناوري براي رقابت در بازارهاي جهاني نيازمند زيرساخت ارتباطي قوي هستند؛ نبود اينترنت پرسرعت و پايدار عملاً فرصت‌هاي رشد بسياري را از آنها سلب مي‌كند. همچنين در دوران پساكرونا كه آموزش آنلاين و دوركاري به بخش جدايي‌ناپذير زندگي روزمره بدل شده، ضعف زيرساخت اينترنت باعث افت كيفيت آموزشي و كاهش بهره‌وري كاري شده است. در سطح اجتماعي نيز نارضايتي عمومي از كيفيت اينترنت به يكي از دغدغه‌هاي اصلي كاربران تبديل شده است.
عقب‌ماندگي ديجيتال و تهديد آينده
جهان امروز به سمت اقتصاد ديجيتال حركت مي‌كند؛ جايي كه اينترنت پرسرعت بستر اصلي براي نوآوري، تجارت و ارتباطات جهاني است. عقب‌ماندگي در اين حوزه به معناي عقب‌ماندن در ساير حوزه‌ها نيز خواهد بود. ايران با سرعت‌هاي فعلي نه تنها نمي‌تواند در مسير توسعه خدمات مبتني بر داده‌هاي كلان و اينترنت اشيا حركت كند، بلكه حتي در پذيرش نسل‌هاي جديد فناوري همچون ۵G و ۶G نيز با چالش مواجه خواهد شد. در نتيجه شكاف فناورانه با جهان هر روز عميق‌تر مي‌شود و اين امر نه تنها رشد اقتصادي، بلكه امنيت سايبري و توان رقابتي كشور را نيز تهديد مي‌كند.
ضرورت اصلاح سياست‌ها و سرمايه‌گذاري
كارشناسان بر اين باورند كه براي برون‌رفت از اين وضعيت، نياز به تغييرات جدي در سياست‌گذاري و افزايش سرمايه‌گذاري در زيرساخت‌هاي ارتباطي وجود دارد. توسعه فيبرنوري تا منازل، تقويت شبكه موبايل نسل پنجم، ايجاد شفافيت در ارايه خدمات توسط اپراتورها و اعمال نظارت موثر بر كيفيت سرويس از جمله اقداماتي است كه مي‌تواند وضعيت را بهبود بخشد. همچنين بايد با ايجاد مشوق‌هاي اقتصادي، سرمايه‌گذاري بخش خصوصي در اين حوزه را تقويت كرد. همكاري با شركت‌هاي بين‌المللي و بهره‌گيري از فناوري‌هاي روز نيز مي‌تواند به كاهش فاصله ايران با جهان كمك كند.
فرصت‌هايي كه هر روز از دست مي‌روند
اينترنت امروز ديگر تنها ابزاري براي سرگرمي يا ارتباطات فردي نيست، بلكه زيرساختي حياتي براي اقتصاد، آموزش، سلامت و امنيت محسوب مي‌شود. گزارش اسپيدتست نشان مي‌دهد كه ايران نه تنها با ميانگين جهاني فاصله زيادي دارد، بلكه حتي در مقايسه با كشورهاي منطقه نيز جايگاه مطلوبي ندارد. تداوم اين وضعيت به معناي از دست رفتن فرصت‌هاي ارزشمند اقتصادي و اجتماعي است. اگرچه هنوز امكان جبران وجود دارد، اما اين امر مستلزم تصميم‌هاي جسورانه، سرمايه‌گذاري گسترده و اصلاحات ساختاري در سياست‌گذاري است. در غير اين صورت، شكاف ديجيتال ايران با جهان هر روز بيشتر خواهد شد و اين موضوع آثار بلندمدتي بر آينده كشور بر جاي خواهد گذاشت.
