سردرگمي سهامداران بورس در فضاي مه‌آلود
در اواخر شهريور ۱۴۰۴ بازار سرمايه ايران در وضعيتي پرنوسان و مبهم گرفتار شده است؛ فضايي كه نه از تحليل‌هاي تكنيكال پيروي مي‌كند و نه از سياست‌گذاري‌هاي شفاف. سهامداران ميان خوش‌بيني و ترديد در رفت‌وآمدند.
در اواخر شهريور ۱۴۰۴ بازار سرمايه ايران در وضعيتي پرنوسان و مبهم گرفتار شده است؛ فضايي كه نه از تحليل‌هاي تكنيكال پيروي مي‌كند و نه از سياست‌گذاري‌هاي شفاف. سهامداران ميان خوش‌بيني و ترديد در رفت‌وآمدند. برخي با اميد به بازگشت شاخص‌ها و ورود نقدينگي تازه، در مسير خريد و بازي با اهرم‌ها حركت مي‌كنند و گروهي ديگر، با نگاه بدبينانه، ترجيح مي‌دهند نظاره‌گر باشند. اين دو مسير متضاد، بازار را در رفت‌وآمدي فرسايشي قرار داده‌اند كه تنها يك عامل مي‌تواند آن را مديريت كند؛ اخبار.
در شرايطي كه سه هفته تا انتشار اطلاعيه‌هاي رسمي و اثرگذار باقي مانده، بازار در خلأ اطلاعاتي به سر مي‌برد و هر خبر غيررسمي يا شايعه، مي‌تواند موجي از نوسان ايجاد كند. اين وضعيت، سهامداران را در نوعي تعليق رواني قرار داده است؛ نه تمايل به ورود به صندوق‌هاي طلا دارند، نه جرأت چشم‌پوشي از فرصت‌هاي مثبت بازار. اين بلاتكليفي، نه‌تنها مختص بازار سهام، بلكه بازتابي از فضاي كلي اقتصاد كشور است، فضايي غبارآلود كه دير يا زود، به شكلي سريع و شايد غيرمنتظره، تعيين تكليف خواهد شد.
عليرضا سادات معتقد است كه بازار سرمايه ايران در هفته قبل با تحولات غيرمنتظره‌اي روبرو شده؛ از بازگشت جريان پولي تازه و خوش‌بيني‌هاي ناگهاني گرفته تا انتشار تدريجي اخبار مثبت در صنايع مختلف. با اين حال، مثبت‌ها زياد ادامه نداشت.
عليرضا سادات كارشناس بورس به بازار گفت: در چنين شرايطي، تنها كساني كه ديد تحليلي قوي‌تر و قدرت ريسك‌پذيري بالاتري دارند، مي‌توانند از فرصت‌هاي موجود بهره‌برداري كنند. توصيه اين است كه به جاي واكنش‌هاي هيجاني، با تمركز بر سهم‌هاي بنيادي و سودساز، سبدي امن‌تر و پربازده‌تر تشكيل شود. تغيير استراتژي با يك روز مثبت يا منفي، اشتباهي رايج است؛ اما فاصله گرفتن از بدبيني مطلق، مي‌تواند نقطه شروعي براي بازسازي اعتماد باشد. وي افزود: در همين حال، بخشي از جريان پولي كه منشأ آن خارج از بازار سرمايه است در هفته‌هاي اخير فعال‌تر شده و حتي جلوتر از بسياري از بازيگران سنتي بازار حركت كرده است. اين جريان، اگرچه هنوز درشت نيست، اما مي‌تواند نشانه‌اي از تغيير رفتار سرمايه‌گذاران و ورود نقدينگي جديد باشد.
سادات تصريح كرد: در شرايطي كه بازار با ريزش، ابهام و خشم سهامداران مواجه است، دفاع ضعيف سازمان بورس، آن هم در بدترين زمان ممكن، نه‌تنها كمكي به بهبود فضا نمي‌كند، بلكه موجب تشديد بي‌اعتمادي مي‌شود. همچنين دستاوردهايي كه فاقد اثرگذاري واقعي هستند، دعوت به صبر در اوج نااطميناني، و بي‌توجهي به نيازهاي رواني بازار، همگي نشانه‌هايي از فاصله ميان سياست‌گذار و بدنه بازار است.
وي تاكيد كرد: انتظار فعالان بازار از رييس سازمان بورس، نه حضور رسانه‌اي بي‌اثر، بلكه اقدام عملي، چانه‌زني موثر با نهادهاي تصميم‌گير و ارايه راهكارهاي واقعي براي حمايت از بازار است.
سادات گفت: بازار سرمايه ايران در هفته قبل با تحولات غيرمنتظره‌اي روبرو شده؛ از بازگشت جريان پولي تازه و خوش‌بيني‌هاي ناگهاني گرفته تا انتشار تدريجي اخبار مثبت در صنايع مختلف. با اين حال مثبت‌ها زياد ادامه نداشت، در همين حال، سياست‌هاي ارزي دولت نيز وارد مرحله‌اي تازه شده‌اند كه مي‌تواند مسير بازار را در ماه‌هاي آينده دگرگون كند. وي ادامه داد: واكنش بازار به اخبار مثبت خودرويي و سياسي، اگر صرفاً در اختيار معامله‌گران خرد بود، به اين شدت رخ نمي‌داد. اين نشان مي‌دهد كه نيرويي فراتر از انتظارات معمول در حال هدايت بازار است.
سادات گفت: در دل اين تحولات، حس غافلگيري و سردرگمي ميان سهامداران موج مي‌زند. بسياري هنوز در ترديدند كه آيا بايد دل به دريا زد يا همچنان نظاره‌گر ماند. اما بازار، درست در زماني كه همه به خروج از سهام و ورود به دلار و طلا فكر مي‌كردند، با قدرت از خاكستر برمي‌خيزد و بازدهي قابل توجهي را نصيب ريسك‌پذيران مي‌كند. اين غيرقابل پيش‌بيني بودن، همان ويژگي منحصربه‌فردي است كه بازار سرمايه را از ساير بازارها متمايز مي‌كند.
دلايل افزايش فشار عرضه
همچنين رحيم كريمي، تحليلگر بازار سرمايه به بازار گفت: در چند روز اخير معاملات با تقاضاي قوي، آغاز، اما به تدريج فشار عرضه بر بازار غالب شد. اين روند، منجر به قرمزپوش شدن بيشتر نمادهاي معاملاتي شد كه نشان‌دهنده تسلط فروشندگان بر خريداران در ساعات پاياني معاملات است. چنين روندي مي‌تواند حاكي از عدم اطمينان سرمايه‌گذاران و تمايل آنها به خروج از مواضع خود در مواجهه با عدم قطعيت باشد.
به گفته رحيم كريمي افزايش ارزش معاملات خرد به عنوان تنها نكته مثبت روز قابل توجه است. اين رقم اهميت ويژه‌اي دارد زيرا مطابق تحليل‌هاي پيشين، براي صدور سيگنال معتبر ورود به بازار، ارزش معاملات بايد بالاي ۸ هزار ميليارد تومان باشد و اين سطح بايد طي ۳ تا ۴ روز كاري متوالي تثبيت شود.
وي افزود: يكي از شاخص‌هاي مهم در تحليل وضعيت بازار، بررسي نسبت سفارش‌هاي خريد و فروش است كه نوساني بوده است. اين عدم تعادل گسترده، نشان‌دهنده فشار قابل‌توجه عرضه و عدم وجود تقاضاي كافي براي جذب اين حجم از فروش است. چنين وضعيتي معمولاً زمينه‌ساز ادامه روند نزولي قيمت‌ها خواهد بود.
كريمي گفت: افزايش ارزش معاملات خرد به عنوان تنها نكته مثبت روز قابل توجه است. اين رقم اهميت ويژه‌اي دارد زيرا مطابق تحليل‌هاي پيشين، براي صدور سيگنال معتبر ورود به بازار، ارزش معاملات بايد بالاي ۸ هزار ميليارد تومان باشد و اين سطح بايد طي ۳ تا ۴ روز كاري متوالي تثبيت شود. اين شاخص مي‌تواند نشان‌دهنده حضور فعال سرمايه‌گذاران خرد و حفظ علاقه آنها به بازار باشد.
وي تاكيد كرد: تحليل جامع فاكتورهاي اصلي جريان نقدينگي نشان مي‌دهد كه كفه ترازو به سمت عرضه سنگين‌تر شده است. اهميت روزهاي آتي در اين است كه آيا ارزش معاملات بالاي ۸ هزار ميليارد تومان قابل تثبيت خواهد بود يا خير. تحقق اين امر شرط لازم براي صدور سيگنال‌هاي معتبر ورود به بازار محسوب مي‌شود. بدون اين تثبيت، احتمال ادامه نوسانات و عدم قطعيت در بازار افزايش مي‌يابد و سرمايه‌گذاران بايد با احتياط بيشتري عمل كنند.
طبق شنيده‌ها، بيش از ۱۲ هزار كد معاملاتي جديد در هفته‌هاي اخير فعال شده‌اند. اين پول‌ها، نه خيلي بزرگ و نه خيلي كوچك، اما موثر بوده‌اند و استارت رشد اخير بازار را زده‌اند. با اين حال، بخش عمده‌اي از نقدينگي بورسي هنوز در حاشيه مانده و منتظر تثبيت شرايط است.
از منظر تكنيكال، دو سناريو پيش‌روي بازار قرار دارد. سناريوي اول، توقف شاخص در محدوده ۲.۵ ميليون واحد و انتظار براي اخبار جديد است. سناريوي دوم، حركت تدريجي شاخص به سمت ۲.۸ ميليون واحد در ماه‌هاي مهر و آبان، به‌واسطه آرامش سياسي و گزارش‌هاي مثبت است. در هر دو حالت، نقش اخبار در تعيين مسير بازار بسيار پررنگ است و هر تحول سياسي يا اقتصادي مي‌تواند اين سناريوها را تغيير دهد.
در مجموع، بازار سرمايه ايران در آستانه يك چرخش مهم قرار دارد. ورود جريان پولي تازه، انتشار تدريجي اخبار مثبت و تغييرات در سياست ارزي، همگي عواملي هستند كه مي‌توانند مسير بازار را در ماه‌هاي آينده تعيين كنند اما همچنان، نقش اخبار به‌ويژه سياسي و كدالي‌در شكل‌دهي به سناريوهاي پيش‌رو حياتي است. سرمايه‌گذاران بايد با دقت، انعطاف و تحليل چندلايه، مسير خود را در اين فضاي پيچيده انتخاب كنند.
