بورس زير سايه ترس
بازار سرمايه ايران در هفته‌هاي اخير مسيري پرفرازونشيب را تجربه كرده است. شاخص كل بورس پس از چند روز حركت صعودي كه آن را تا محدوده دو ميليون و ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار واحد رساند، در روزهاي اخير دوباره به فاز نزولي بازگشته و حتي امروز محدوده دو ميليون واحد را از دست داد. اين چرخش ناگهاني، همزمان با نزديك شدن به مهلت اجرايي شدن مكانيزم ماشه، نگراني‌ها را در ميان فعالان بازار افزايش داده است.
بازار سرمايه ايران در هفته‌هاي اخير مسيري پرفرازونشيب را تجربه كرده است. شاخص كل بورس پس از چند روز حركت صعودي كه آن را تا محدوده دو ميليون و ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار واحد رساند، در روزهاي اخير دوباره به فاز نزولي بازگشته و حتي امروز محدوده دو ميليون واحد را از دست داد. اين چرخش ناگهاني، همزمان با نزديك شدن به مهلت اجرايي شدن مكانيزم ماشه، نگراني‌ها را در ميان فعالان بازار افزايش داده است. در حالي كه طي دو تا سه هفته گذشته بسياري از نمادها به محدوده ارزندگي رسيده بودند و اين موضوع تقاضاي تازه‌اي را به بازار تزريق كرده بود، اكنون سايه تهديدهاي سياسي دوباره بر سر معاملات سنگيني مي‌كند. علت اصلي اين تغيير روند افزايش ريسك‌هاي سيستماتيك است؛ ريسك‌هايي كه اين بار فراتر از صرفا متغيرهاي اقتصادي يا بنيادي، به تحولات ژئوپليتيك و احتمال بازگشت تنش‌هاي نظامي گره خورده است. در سال‌هاي گذشته، سرمايه‌گذاران معمولا سهم ريسك‌هاي سيستماتيك ناشي از جنگ يا بحران‌هاي مشابه را چيزي در حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد در نظر مي‌گرفتند. اما اكنون، اين سهم حداقل به ۵۰ درصد رسيده است. به بيان ديگر، وزن عوامل سياسي و امنيتي در تصميم‌گيري‌هاي بورسي به‌طور بي‌سابقه‌اي افزايش پيدا كرده و بر روند معاملات سايه انداخته است. افزايش نگراني‌ها تنها به بازار سهام محدود نيست. بازار طلا نيز كه معمولا در شرايط نااطميناني به عنوان پناهگاه سرمايه ديده مي‌شود، واكنش جالبي داشته است. بهاي طلا پس از انتشار اخبار جنگ و تشديد تهديدها در ابتدا رشد كرد، اما جريان قوي ورود نقدينگي به اين بازار ديده نشد. به خصوص در روزهاي اخير كه به پايان هفته نزديك مي‌شويم، سرمايه‌گذاران حتي در خريد طلا نيز با احتياط بيشتري عمل كرده‌اند. يكي از دلايل اين احتياط، كاهش نقدشوندگي در ايام تعطيل عنوان مي‌شود. سرمايه‌گذاران اين روزها تنها به بازدهي يا رشد قيمت فكر نمي‌كنند، بلكه نگران هستند كه در صورت وقوع ناگهاني يك رويداد سياسي يا نظامي در تعطيلات، امكان نقد كردن دارايي‌ها به سرعت وجود نداشته باشد. اين رويكرد به‌ويژه در شرايطي كه اخبار غيرمنتظره و شوك‌هاي سياسي دز فضاي منطقه پررنگ‌تر شده، بيش از پيش اهميت يافته است. از منظر استراتژي سرمايه‌گذاري، اكنون رصد دقيق اخبار مرتبط با مكانيزم ماشه و تحولات ديپلماتيك اهميت زيادي دارد. اين اخبار نه‌تنها بر فضاي رواني سرمايه‌گذاران اثر مي‌گذارد، بلكه جهت‌دهي به حركت نقدينگي را نيز مشخص مي‌كند. پول هوشمند در شرايط پرابهام معمولا به سمت بازارهايي حركت مي‌كند كه توانايي حفظ ارزش يا نقدشوندگي بالاتري دارند، حتي اگر بازده اسمي آنها كوتاه‌مدت كم باشد.
بازار سرمايه روزهاي پرالتهابي را مي‌گذراند. تركيب فشار ناشي از ريسك‌هاي سياسي، نگراني بابت نرخ بهره، كاهش ارزش معاملات و دامنه نوسان محدود، معجوني از عوامل منفي ايجاد كرده كه اجازه نمي‌دهد حتي ارزندگي ذاتي بسياري از سهام، موجي از تقاضاي پايدار ايجاد كند. آنچه امروز بيش از هر چيز به چشم مي‌آيد، اين است كه سايه جنگ و مكانيزم ماشه به اندازه‌اي پررنگ شده كه همه تحليل‌هاي بنيادي و تكنيكال را به حاشيه رانده و سرمايه‌گذاران، بيش از هر زمان ديگري، گوش به زنگ اخبار سياسي مانده‌اند.
