۱۰۰ ميليارد دلار سهام براي نهاد غيرانتفاعي و توافق با مايكروسافت
شركت اوپن‌اي‌آي اعلام كرد كه بخشي از سهام خود به ارزش دست‌كم ۱۰۰ ميليارد دلار را به نهاد غيرانتفاعي و عام‌المنفعه حاكم بر اين سازمان اعطا كرده است و همزمان با مايكروسافت، سرمايه‌گذار و حامي اصلي خود، به توافقي اوليه براي حل اختلافات مالي دست يافته است.
شركت اوپن‌اي‌آي اعلام كرد كه بخشي از سهام خود به ارزش دست‌كم ۱۰۰ ميليارد دلار را به نهاد غيرانتفاعي و عام‌المنفعه حاكم بر اين سازمان اعطا كرده است و همزمان با مايكروسافت، سرمايه‌گذار و حامي اصلي خود، به توافقي اوليه براي حل اختلافات مالي دست يافته است. به گزارش پيوست به نقل از نيويورك تايمز، اين دو اقدام از جمله مهم‌ترين گام‌ها براي تغيير ساختار بزرگ‌ترين استارت‌آپ هوش مصنوعي جهان است كه به دنبال پيشروي در يك مسير سود‌محور و همچنين جذب سرمايه بيشتر است.
گرچه مايكروسافت يكي از بزرگ‌ترين حاميان شركت از همان ابتداي عرضه ChatGPT است، اما اين استارت‌آپ در يك سال گذشته رابطه نزديكي را با سافت‌بنك ژاپن به عنوان سرمايه‌گذار اصلي برقرار كرده است. علاوه بر اين گزارش‌هاي از قرارداد ۳۰۰ ميليارد دلاري اوپن‌اي‌آي با شركت اوراكل خبر مي‌دهند كه قرار است بخش عمده نياز به زيرساخت رايانشي اين شركت را برطرف كند. پيش از اين اما يكي از بزرگ‌ترين موانع تغيير ساختار اوپن‌اي‌آي، سرمايه‌گذاري‌هاي سنگين مايكروسافت در اوپن‌اي‌آي و در نتيجه تاثير اين غول فناوري در تصميم‌گيري‌ها بود. شركت ردموندي بين سال‌هاي ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ بيش از ۱۳ ميليارد دلار در اوپن‌اي‌آي سرمايه‌گذاري كرد و در ازاي آن حدود ۴۹ درصد از سودهاي آتي اين شركت را در اختيار گرفت. مايكروسافت تاكنون تمايل چنداني به تغيير توافقنامه خود با اوپن‌اي‌آي نشان نداده بود، مگر اينكه پول قابل توجهي در قبال سرمايه‌گذاري زودهنگام خود درايفت كند.
اما حالا دو طرف اعلام كرده‌اند كه براساس توافق جديد، شرايط مالي قرارداد تجاري سال ۲۰۱۹ را بازنگري كرده‌اند؛ قراردادي كه شامل شيوه اشتراك‌گذاري فناوري‌ها و تقسيم درآمدها مي‌شود. با اين حال، يكي از بندهاي مهم قرارداد قبلي كه دسترسي مايكروسافت به قدرتمندترين فناوري‌هاي اوپن‌اي‌آي را در صورت دستيابي به هوش مصنوعي عمومي (AGI) لغو مي‌كرد، همچنان به قوت خود باقي است. البته كه اين بند در نسخه جديد توافقنامه اصلاح شده است، اما جزييات دقيق آن در اختيار عموم قرار نگرفته است. خبر اين توافق و اعطاي سهام به نهاد عام‌المنفعه در حالي صورت مي‌گيرد كه اوپن‌اي‌آي در مسير تغيير ساختار خود با فشار‌هاي ديگري نيز روبرو است. نهادهاي ناظر در ايالت‌هاي كاليفرنيا و دلاور در حال بررسي اين تغيير ماهيت هستند و شماري از رقباي سرشناس از جمله ايلان ماسك نگراني‌هاي جدي درباره فاصله گرفتن اوپن‌اي‌آي از وعده‌هاي اوليه‌اش در زمينه توسعه ايمن و مسوولانه فناوري هوش مصنوعي مطرح كرده‌اند.
منتقدان مي‌گويند شركت اوپن‌اي‌آي كه در ابتدا خود را استارت‌آپي براي دنبال كردن فناوري براي منفعت عام معرفي كرده بود، حالا بيش از اندازه به يك غول فناوري تبديل شده است و تمركز خود بر منافع عمومي و ايمني هوش مصنوعي را كنار گذاشته است. اين انتقادات پس از موفقيت گسترده ChatGPT كه باعث پيشتازي شركت در صنعت هوش مصنوعي و در نتيجه جذب سرمايه گسترده (حدود ۶۸ ميليارد دلار سرمايه جديد) شد، شدت بيشتري گرفت.
ماهيت جديد: شركت سهامي كه منفعت عمومي را دنبال مي‌كند
اوپن‌اي‌آي در ابتدا نزديك به يك دهه پيش به عنوان يك نهاد غيرانتفاعي و عام‌المنفعه آغاز به كار كرد. اما با گسترش سريع كسب‌وكار و ضرورت جذب سرمايه‌هاي عظيم، بنيان‌گذاران به رهبري سم آلتمن تصيمم به تغيير ساختار سازمان گرفتند. تبديل به يك شركت سهامي عام با منفعت عمومي به اوپن‌اي‌آي اين اجازه را مي‌دهد تا در آينده سهام خود را در بازار عرضه كرده و سرمايه‌گذاران عمومي را جذب خود كند؛ مساله‌اي كه در قالب غيرانتفاعي امروز اين شركت امكان‌پذير نيست. شركت‌هاي سهامي عام با منفعت عمومي در عين حركت در مسير سود‌آوري، موظف است كه اهداف اجتماعي و عمومي را نيز دنبال كنند. براساس اين مدل اوپن‌اي‌آي مي‌تواند ميان جذب سرمايه و پايبندي به ماموريت اصلي خود يعني «توسعه هوش مصنوعي براي منافع بشري» تعادل برقرار كند. با توجه به انتقال يك بسته سهامي ارزشمند به نهاد غيرانتفاعي، اين نهاد نيز نقش مهمي در شركت ايفا خواهد كرد. در نتيجه اين انتقال، نهاد غيرانتفاعي اوپن‌اي‌آي به يكي از ثروتمندترين سازمان‌هاي بشردوستانه در جهان بدل خواهد شد. برت تيلور، رييس هيات‌مديره اوپن‌اي‌آي، طي پستي وبلاگي تاكيد كرد كه اين نهاد اكنون منابعي در اختيار خواهد داشت كه آن را به يكي از پرتوان‌ترين سازمان‌هاي خيرخواهانه در سطح جهان تبديل مي‌كند. بر اساس گزارش‌ها، سهم اين نهاد در ساختار جديد بيش از ۲۰ درصد از كل سهام شركت است.
توافق با مايكروسافت و آينده شركت
اوپن‌اي‌آي و مايكروسافت طي بيانيه‌اي مشترك اعلام كردند كه يك تفاهم‌نامه غيرالزام‌آور براي بازسازي روابط خود امضا كرده‌اند و به زودي آن را در قالب قرارداد رسمي نهايي خواهند كرد. هرچند جزييات مالي و فني اين قرارداد هنوز منتشر نشده، اما كارشناسان معتقدند كه توافق بر سر تقسيم سود و دسترسي به فناوري‌ها، راه را براي تغيير ساختار حقوقي اوپن‌اي‌آي هموار كرده است. با توجه به اين تغييرات، اوپن‌اي‌آي به‌طور بالقوه مي‌تواند در سال‌هاي آينده به بازار سهام وارد شود و به جذب سرمايه عمومي بپردازد.
