اينجا تهران؛ در جست‌وجوي يك تخت خالي آي‌سي‌يو
درد بيماران حالا چيزي فراتر از دسترسي به دارو و تجهيزات پزشكي شده و همراهان آنها در شهرهايي مانند تهران در به در دنبال تخت خالي در بخش‌هاي عادي و ويژه هستند و اگر بخواهند بيماري را از بيمارستان خصوصي با هزينه‌هاي گزاف به بيمارستاني دولتي منتقل كنند، بايد به ده‌ها نفر رو بيندازند و كفش آهنين بپوشند تا يك تخت خالي پيدا شود.
درد بيماران حالا چيزي فراتر از دسترسي به دارو و تجهيزات پزشكي شده و همراهان آنها در شهرهايي مانند تهران در به در دنبال تخت خالي در بخش‌هاي عادي و ويژه هستند و اگر بخواهند بيماري را از بيمارستان خصوصي با هزينه‌هاي گزاف به بيمارستاني دولتي منتقل كنند، بايد به ده‌ها نفر رو بيندازند و كفش آهنين بپوشند تا يك تخت خالي پيدا شود.
آمارها چه ميگويند؟
براساس استانداردهاي جهاني، تعداد تخت به ازاي هر هزار نفر جمعيت بايد ۳.۱ باشد ولي اين ميزان در كشور ما ۱.۸ تخت به ازاي هر هزار نفر جمعيت است. كشورهايي مانند ژاپن، كره‌جنوبي، روسيه، آلمان و اتريش در اين ميان به ترتيب در رتبه‌هاي اول تا پنجم قرار دارند. «علي مشكيني» معاون مركز مديريت بيمارستاني و تعالي خدمات باليني وزارت بهداشت درباره آمارها به ايرنا، گفت: نقشه راه درمان تا سال ۱۴۰۴ وجود داشت كه تا حد زيادي محقق شد اما هنوز با شاخص ۲.۵ تخت به ازاي هزار نفر جمعيت فاصله داريم و شايد با كمبود حدود ۶۰ هزار تخت بيمارستاني مواجه هستيم. از طرفي جبران تخت‌هاي فرسوده نيز مطرح است. وي ادامه داد: در حال حاضر در مجموع حدود ۱۶۰ هزار تخت بيمارستاني فعال در دو بخش دولتي و غيردولتي در كشور داريم كه ۱۱۰ هزار تخت مربوط به بخش دولتي دانشگاهي است؛ البته حدود ۴۰ هزار تخت بيمارستاني با درصد پيشرفت‌هاي متفاوت در حال راه‌اندازي هستند كه در مراحل مختلف قرار دارند. از طرفي افتتاح‌هاي خوبي نيز انجام شده است. مشكيني گفت: در كشور ۶۷۰ بيمارستان دولتي و دانشگاهي و به‌طور كلي هزار و ۷۰۰ بيمارستان در كشور وجود دارد. وقتي مي‌توان گفت كه يك تخت بيمارستاني به صورت صددرصد در خدمت حوزه درمان است كه امكانات و نيازها و تسهيلات مورد‌نياز هم فراهم شده باشد.
تخت بيمارستاني در كنار نيروي انساني مهم است
نكته مهم اين است كه تعداد تخت بيمارستاني به تنهايي مهم نيست و اين موضوع در كنار توزيع مناسب تجهيزات پزشكي و نيروي انساني كاركرد دارد. موضوعي كه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي سال‌هاست با آن درگير است.
«رضا گل پيرا» معاون توسعه، مديريت منابع و برنامه‌ريزي انستيتو قلب و عروق شهيد رجايي و رييس اسبق مركز مديريت بيمارستاني و تعالي خدمات باليني وزارت بهداشت در اين زمينه به ايرنا گفت: براساس برنامه‌هاي مختلف قرار بود در هر استان به ازاي جمعيت و براساس سطح بندي، تخت بيمارستاني توليد شود. نظام سلامت در دوره‌هاي مختلف كمترين ميزان كمك‌ها را براي به سرانجام رساندن اين اقدام دريافت كرده است. بسياري از اقدامات براي ساخت بيمارستان به ثمر رسيده، اما مواردي نيز وجود دارد كه پروژه نيمه كاره رها شده يا پيش نرفته است. وي ادامه داد: گاهي با فشارهايي كه از طرف نمايندگان مجلس وارد مي‌شود، بيمارستاني ساخته شده كه ظرفيت اسمي دارد و ظرفيت عملياتي ندارد. بيمارستان كمتر از ۲۵۰ تخت، بيمارستان ضررده محسوب مي‌شود و مي‌توانستيم با ساخت كلينيك‌هاي سرپايي يا كلينيك‌هايي كه تخت شبانه روزي داشته باشد، مشكل مردم را حل كنيم، اما اصرار مي‌شد كه بيمارستان ۳۲ يا ۶۴ يا ۹۰ تخت ساخته شود. در حال حاضر ظرفيت بسياري از اين بيمارستان‌ها خالي است؛ چون به اندازه كافي تجهيزات و نيروي انساني ندارند. به‌طور مثال در شهري با ۲۰۰ هزار نفر جمعيت، تصميم گرفتند يك بيمارستان بسازند؛ عاقبت اين بيمارستان چيست؟
گل پيرا بيان كرد: در حال حاضر هزينه‌هاي تخت بيمارستاني و به خصوص تخت ويژه بسيار زياد است؛ نظام سلامت بايد به اين اجماع برسد كه تخت‌هاي بيمارستاني را براساس نظام سطح‌بندي توسعه بدهد همچنين از تخت‌هاي موجود با در‌نظر گرفتن نيروي انساني مناسب، به درستي استفاده كرد. وي افزود: در شهرهاي اطراف تهران، ميزان تخت به ازاي هزار نفر جمعيت، ۰.۹ است. اين بيماران مجبور مي‌شوند براي دريافت درمان به تهران مراجعه كنند و در نتيجه تخت بيمارستاني براي بيماران شهر تهران كم مي‌آيد.
همه تخت‌هاي بيمارستاني به صورت موثر در خدمت نظام سلامت نيستند
معاون مركز مديريت بيمارستاني و تعالي خدمات باليني وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي نيز در اين زمينه گفت: در زمينه تخت بيمارستاني فقط موضوع تعداد در دسترسي مطرح نيست و موقعيت قرارگيري و رعايت سطح‌بندي نيز اهميت دارد؛ با ايجاد تسهيلات براي انتقال بيمار، انتظارهاي غير‌اصولي براي توسعه تخت بيمارستاني در نقاط كم‌جمعيت و نقاطي كه تامين پزشك متخصص به صرفه نيست، مهم است. علي مشكيني افزود: اگر تخت‌هاي بيمارستاني غير اثربخش و خارج از فرمول دسترسي را كم كنيم، مي‌توان گفت كه همه اين ۱۱۰ هزار تخت به صورت موثر در خدمت نظام سلامت نيستند. اگر در يك بيمارستان، متخصصان و نيروي انساني لازم حضور نداشته باشند، تخت‌هاي بيمارستاني به صورت صددرصد در خدمت حوزه درمان قرار ندارند.
كمبود نقدينگي يكي از مشكلات توسعه نظام سلامت
از طرفي كارشناسان ميگويند كه اجراي بسياري از برنامه‌هاي توسعه‌اي نظام سلامت به واسطه كمبود نقدينگي، متوقف يا نيمه كاره رها شده است. موضوعي كه به‌طور مستقيم به سهم سلامت از توليد ناخالص ملي بر مي‌گردد. معاون توسعه، مديريت منابع و برنامه‌ريزي انستيتو قلب و عروق شهيد رجايي در اين زمينه اظهار كرد: مشكل اساسي در نظام سلامت، نقدينگي است. وزارت بهداشت هيچ‌وقت نتوانسته بر اساس برنامه‌ريزي‌هاي انجام شده، اقداماتي كه در راستاي سلامت مردم است را به‌طور كامل پياده كند. باتوجه به جمعيت و پراكندگي مراكز درماني، حدود ۱۵۰۰ بيمارستان موجود است و بيشترين بيمارستان‌ها در بخش دولتي و دانشگاهي فعاليت مي‌كنند. يعني ۶۰درصد در بخش دولتي، ۷درصد در تامين‌اجتماعي، حدود ۱۳درصد در بخش خيريه و عمومي غيردولتي و بقيه بيمارستان‌هاي خصوصي هستند.
