۴۰۰۰ كودك خياباني در تهران شناسايي و ساماندهي شدند

رييس سازمان بهزيستي كشور ضمن تشريح اقدامات اين سازمان براي ساماندهي كودكان خياباني و چالش‌هاي پيش رو، از كاهش محسوس تعداد كودكان خياباني در تهران خبر داد. سيد جواد حسيني با اشاره به فعاليت‌هاي گسترده اين سازمان از سال ۱۳۵۹، اظهار كرد: سازمان بهزيستي در ابتداي شروع فعاليت خود در سال ۱۳۵۹ حدود ۸ فعاليت را برعهده داشت كه اكنون به ۱۷۰ محور فعاليت، در حوزه‌هاي مختلف اجتماعي رسيده است كه يكي از محورهاي اين فعاليت مربوط به آسيب‌هاي اجتماعي و كودكان است كه سازمان هم در زمينه مهارت‌آموزي، اشتغال، آموزش و نگهداري از كودكان و آسيب‌هاي كودكان كار و خيابان فعاليت مي‌كند. وي با تاكيد بر اينكه دست كم ۵۰ درصد كودكان كار ايراني هستند، درباره تعداد خدمات گيرندگان تصريح كرد: طبق آمار سال ۱۴۰۳، حدود ۱۲ هزار و ۶۶۳ پرونده فعال در حوزه كودكان كار ثبت شده كه از اين تعداد، ۹۸۹۷ نفر در مراكز روزانه و ۲۷۶۶ نفر در مراكز نگهداري تحت پوشش بودند. حسيني با بيان اينكه آنچه تحت عنوان «كودكان كار» شناخته مي‌شود، تنها منحصر به كودكان خياباني نيست، توضيح داد: بخش زيادي از اين كودكان در مزارع، كوره‌هاي آجرپزي و كارگاه‌ها و ساير اماكن مشغول به كار هستند كه معمولا مورد غفلت قرار مي‌گيرند در حالي كه هنگام صحبت از كودكان كار، بيشتر توجه‌ها به كودكان خياباني جلب مي‌شود. رييس سازمان بهزيستي كشور با بيان اينكه در سازمان دو نوع مركز شامل «مراكز نگهداري» و «مراكز روزانه» براي حمايت از اين كودكان وجود دارد، به ساختار حمايتي سازمان بهزيستي در اين زمينه پرداخت و گفت: در حال حاضر ۳۶ مركز نگهداري وجود دارد كه ۱۸ مركز دولتي و ۱۸ مركز غيردولتي هستند، علاوه بر اين، ۵۱ مركز روزانه آموزشي، حمايتي و توانمندسازي نيز براي كودكان فعال هستند كه به‌طور كلي سياست سازمان بهزيستي، چه در حوزه كودكان، چه زنان و چه سالمندان، هدايت اين افراد به مراكز روزانه است. به عبارتي از بخش مقيم بودن و شبانه‌روزي به سمت مراكز روزانه حركت كنند.

حسيني با تأكيد بر اينكه رويكرد سازمان بهزيستي، «خانواده‌محوري» است، تصريح كرد: با رويكرد خانواده‌محوري افراد در مراكز روزانه، در طول روز خدمات دريافت مي‌كنند و شب به خانواده خود بازمي‌گردند و ارتباط با خانه قطع نمي‌شود.

     مدت زمان نگهداري كودكان خياباني 

در مراكز بهزيستي

وي در ادامه به تشريح جزييات مراكز نگهداري كودكان كار پرداخت و يادآور شد: مراكز نگهداري كودكان شامل چهار تيپ «مراكز سرپايي»، «مراكز نگهداري كوتاه‌مدت»، «مراكز ميان مدت» و «مراكز بلندمدت» است. در «مراكز سرپايي» كودكاني كه پس از شناسايي در همان روز، تعيين و تكليف مي‌شوند. در «مراكز كوتاه‌مدت» كودكان ممكن است مدت كوتاهي در آنجا نگهداري شوند و همچنين شناسايي شده و خدمات دريافت مي‌كنند و سپس به خانواده‌ها تحويل داده مي‌شوند يا بعد از مدت كوتاهي به مراكز نگهداري منتقل مي‌شوند كه تا ۲۱ روز امكان نگهداري در اين مراكز كوتاه‌مدت وجود دارد. در «مراكز ميان مدت» نيز تا سه ماه امكان نگهداري از كودك وجود دارد و «مراكز بلندمدت» نيز تا يكسال از كودكان نگهداري مي‌شود.

     ۹۵ تا ۹۷ درصد كودكان خياباني

 داراي «خانواده » هستند

رييس سازمان بهزيستي كشور گفت: در حال حاضر چرخش‌هاي تحول‌آفريني در سازمان بهزيستي وجود دارد و يكي از آنها اين است كه مركز محوري را به سمت «خانواده و جامعه‌محوري» حركت دهيم، چراكه مطالعات سازمان بهزيستي نشان داده‌ ۹۵ تا ۹۷ درصد اين كودكان خانواده دارند و لذا بايد اين كودكان را به خانواده پيوند بزنيم بنابراين با رويكرد كاهش آسيب و توانمندسازي، مراكز روزانه را به جاي مراكز شبانه‌روزي گسترش داده‌ايم. وي افزود: براي تحقق اين موضوع، بايد مراكز روزانه توسعه يابد؛ لذا در مراكز روزانه ديگر نگهداري صرف صورت نمي‌گيرد، بلكه خدمات آموزشي، بهداشتي، مهارتي و توانمندسازي به كودكان ارايه مي‌شود. رييس سازمان بهزيستي با اشاره به اعتبارات اختصاص‌يافته، اظهار كرد: در سال ۱۴۰۳ حدود ۹۳ ميليارد تومان و در سال ۱۴۰۴ تاكنون حدود ۱۳۰ ميليارد تومان براي ساماندهي كودكان كار هزينه شده است. وي همچنين افزود: از اواخر سال ۱۴۰۲ و اوايل سال ۱۴۰۳ در تهران با هماهنگي نهادهايي مانند دادستاني، دادگستري و شهرداري، فرآيند ساماندهي كودكان خياباني با سرعت بيشتري دنبال شده و لذا از اواخر ۱۴۰۲ به‌طور محسوسي كودكان خياباني در تهران كاهش يافته است. به‌طوري‌كه در تهران ۴۰۰۰ كودك در اين طرح، ساماندهي شده‌اند كه يكي از كانون‌هايي كه در اين زمينه بسيار كمك‌كننده بوده «مركز شوق زندگي» بوده است.

البته در اين زمينه از وجود چند چالش سخن گفت و ادامه داد: بيشتر مراكز ساماندهي در شهرهاي بالاي ۲۰۰ هزار نفر فعال هستند. البته تلاش داريم با بهره‌گيري از ظرفيت «مراكز مثبت زندگي»، پوشش مناسبي در شهرهاي كوچك‌تر نيز فراهم كنيم. از سوي ديگر، كار پيرامون كودكان كار و خيابان، موضوعي چندلايه و چندوجهي است و يك سازمان به‌طور مشخص نمي‌تواند در ساماندهي اين كودكان موفق باشد و نهادهايي مانند آموزش و پرورش، كميته امداد، وزارت كشور و شهرداري نقش‌آفرين هستند. وي در پايان درباره وظايف قانوني سازمان بهزيستي در اين زمينه اشاره كرد و افزود: در قانون وظايف و تكاليفي براي سازمان بهزيستي در زمينه ساماندهي كودكان كار و خياباني در نظر گرفته شده است، اما امكانات، ساختار و اعتبارات موجود، متناسب با اين وظايف نيست. از سوي ديگر هنوز آنچنان كه بايسته و شايسته است از ظرفيت سمن‌ها در بحث كودكان خياباني استفاده نكرده‌ايم و استراتژي كنوني سازمان بهزيستي اين است كه به اين سمت پيش برويم.