سيگنال‌هاي متناقض در بورس‌هاي جهاني
در سه روز پاياني ماه آگوست و نخستين روز معاملاتي سپتامبر، بازارهاي جهاني چهره‌اي آميخته از اميد و ترديد را به نمايش گذاشتند. از يك‌سو، صعود بازار چين و رشد بورس هند توانست بخشي از فشارهاي رواني را كاهش دهد؛ از سوي ديگر، شاخص‌هاي اصلي وال‌استريت و بازارهاي اروپا با افت همراه شدند و چشم‌انداز ماه سپتامبر بار ديگر به عنوان يكي از پرچالش‌ترين مقاطع سال تقويت شد.
در سه روز پاياني ماه آگوست و نخستين روز معاملاتي سپتامبر، بازارهاي جهاني چهره‌اي آميخته از اميد و ترديد را به نمايش گذاشتند. از يك‌سو، صعود بازار چين و رشد بورس هند توانست بخشي از فشارهاي رواني را كاهش دهد؛ از سوي ديگر، شاخص‌هاي اصلي وال‌استريت و بازارهاي اروپا با افت همراه شدند و چشم‌انداز ماه سپتامبر بار ديگر به عنوان يكي از پرچالش‌ترين مقاطع سال تقويت شد.
احتياط در وال‌استريت
معاملات سه روز اخير در ايالات متحده روندي متزلزل داشت. شاخص 500/ S &P طي روزهاي ۲۸ تا ۳۰ آگوست در مجموع حدود ۶.۶ واحد افت كرد و در سطح ۶۴۵ واحدي (معادل ETF SPY) بسته شد. داوجونز نيز ۸۶.۹ واحد پايين آمد و به ۴۵۶ واحد در ETF مربوطه رسيد. شاخص نزدك كامپوزيت با كاهش ۴۱ واحدي، عقب‌نشيني خفيفي را تجربه كرد.
اين افت‌ها چندان چشمگير نبودند، اما معناي مهمي داشتند: سرمايه‌گذاران در حال آماده‌سازي خود براي انتشار گزارش اشتغال غيركشاورزي (NFP) در پايان هفته جاري هستند؛ داده‌اي كه جهت‌گيري نشست ۱۶ و ۱۷ سپتامبر فدرال رزرو را تعيين خواهد كرد. علاوه بر اين، دخالت سياسي اخير در بانك مركزي امريكا با اخراج «ليزا كوك» از هيات‌مديره فدرال رزرو توسط دونالد ترامپ، فضاي رواني بازار را متشنج كرده است. نگراني‌ها از كاهش استقلال سياست پولي باعث شده بخش بزرگي از سرمايه‌گذاران به جاي ورود به سهام، ترجيح دهند به سمت اوراق خزانه كوتاه‌مدت متمايل شوند.
بازارهاي اروپايي رشد محدود، نگراني فراگير
در اروپا نيز معاملات سه روز اخير با نوسان همراه بود. شاخص 100 FTSE بريتانيا توانست در آخرين روز ماه آگوست ۰.۳ درصد رشد كند. اين رشد عمدتاً مديون انعقاد قرارداد دفاعي ۱۰ ميليارد پوندي توسط شركت BAE Systems و افزايش قيمت فلزات گرانبها بود. با اين حال، شاخص STOXX Europe 600 در هفته منتهي به ۲۹ آگوست نزديك به ۲ درصد افت كرد و بار ديگر نشان داد كه سرمايه‌گذاران اروپايي نسبت به آينده اقتصادي و سياسي منطقه بي‌اعتماد باقي مانده‌اند.
بحران سياسي در فرانسه و نگراني از تنش‌هاي احتمالي در سياست پولي بانك مركزي اروپا، همچنان فشار بر بورس‌هاي قاره سبز را حفظ كرده است. تحليلگران يادآور مي‌شوند كه سپتامبر به‌طور سنتي ماهي پرريسك براي بازارهاي سهام است؛ داده‌هاي تاريخي نشان مي‌دهد شاخص جهاني MSCI World در اين ماه به‌طور متوسط ۴ درصد افت مي‌كند.
آسيا؛ تضاد ميان پكن و توكيو
بازارهاي آسيايي نيز چهره‌اي دوگانه داشتند. در روز اول سپتامبر كه شاخص نيكي ژاپن ۱.۵ درصد افت كرد، همچنين كوسپي كره جنوبي با كاهش ۱.۴ درصدي مواجه شد و 200 ASX استراليا نيز ۰.۵ درصد پايين آمد.
اما در سوي ديگر، بورس چين و هنگ‌كنگ رشد چشمگيري را ثبت كردند. شاخص هانگ‌سنگ بيش از ۲ درصد افزايش يافت و شاخص كامپوزيت شانگهاي نيز ۰.۳ درصد بالا رفت. صعود سهام مرتبط با فناوري و هوش مصنوعي، به‌ويژه جهش نزديك به ۱۹ درصدي سهام گروه علي‌بابا در هنگ‌كنگ، عامل اصلي اين رشد بود. افزون بر آن، شاخص 300 CSI چين در كل ماه آگوست رشدي بيش از ۱۰ درصد را تجربه كرد؛ رشدي كه عمدتاً بر پايه انتظارات مثبت نسبت به رقابت داخلي در حوزه تراشه‌هاي هوش مصنوعي و حمايت دولت پكن از شركت‌هاي بزرگ فناوري شكل گرفته است.
آغاز صعود در هند
بازار سهام هند در روز ۱ سپتامبر شاهد جهشي قابل توجه بود. شاخص Sensex بيش از ۳۰۰ واحد بالا رفت و شاخص Nifty توانست سطح ۲۴ هزار و ۵۰۰ واحد را پشت سر بگذارد. انتشار آمار رشد اقتصادي سه‌ماهه دوم كه بالاتر از انتظارات بود، اعتماد سرمايه‌گذاران را تقويت كرد. افزون بر آن، تصميم دادگاه امريكا درخصوص غيرقانوني دانستن بخش عمده‌اي از تعرفه‌هاي دوره ترامپ، چشم‌انداز بهتري براي تجارت جهاني ترسيم كرد و بر بازار هند نيز تأثير مثبت گذاشت.
صعود پنگاه‌هاي امن
همزمان با نوسانات سهام، بازارهاي كالا و ارز نيز واكنش‌هاي خاص خود را داشتند. قيمت طلا در روزهاي پاياني آگوست اندكي افزايش يافت و در حوالي ۲۴۵۰ دلار در هر اونس تثبيت شد. تحليلگران اين رشد را ناشي از افزايش تقاضا براي دارايي‌هاي امن در بحبوحه نگراني‌هاي سياسي و پولي مي‌دانند.
در بازار نفت، قيمت نفت برنت در محدوده ۸۰ دلار باقي ماند. كاهش تقاضا در اروپا و آسيا مانع از رشد بيشتر قيمت شد، هرچند تنش‌هاي ژئوپوليتيك در خاورميانه همچنان ريسك عرضه را بالا نگه داشته است.بازار ارز نيز بي‌نصيب نماند. دلار امريكا در برابر ين ژاپن تقويت شد و به محدوده ۱۵۰ ين رسيد؛ سطحي كه بار ديگر نگراني‌ها درباره احتمال مداخله بانك مركزي ژاپن را زنده كرد. در مقابل، يورو در برابر دلار اندكي تضعيف شد و به زير ۱.۰۸ رسيد.
پنج عامل اصلي طي سه روز گذشته تاثيرگذار بود و به نوعي توانست تغيير مسير را ممكن سازد. نخست سياست‌هاي پولي امريكا كه ترديد درباره جهت‌گيري فدرال رزرو و نگراني از كاهش استقلال آن، اصلي‌ترين عامل احتياط در وال‌استريت بود. دومين مورد نيز تعرفه‌ها و تجارت‌هاي جهاني، هرچند دادگاه امريكا تعرفه‌هاي دوره ترامپ را غيرقانوني اعلام كرده، اما تا اكتبر پابرجا خواهند ماند و همچنان سايه‌اي از بي‌ثباتي بر بازارها مي‌اندازند.
سومين مورد نيز چين و فناوري كه رشد سريع بخش هوش مصنوعي و حمايت‌هاي دولتي باعث شد بازارهاي چين برخلاف همتايان آسيايي خود مثبت شوند. مورد بعدي تقاضا براي دارايي امن است كه افزيش خريد طلا و اوراق خزانه نشان‌دهنده نگراني سرمايه‌گذاران از آينده كوتاه‌مدت است. و در نهايت رشد اقتصادي هند كه داده‌هاي GDP و حمايت از سهام بانكي و فناوري، موتور اصلي رشد بازار اين كشور بودند.
چالش پيش روي بازارها
ورود به سپتامبر همواره براي بازارهاي جهاني دشوار بوده است. داده‌هاي تاريخي نشان مي‌دهد در اين ماه به‌طور ميانگين بازارها با افتي قابل توجه روبرو مي‌شوند. امسال نيز مجموعه‌اي از عوامل پرريسك در حال شكل‌گيري است كه اين عوامل همانند گزارش NFP، تصميمات تجاري دولت امريكا، بحران‌هاي ژئوپوليتيك و روند بازارهاي چيني است. درخصوص گزارش NFP بايد گفت كه اين داده مشخص مي‌كند ايا فدرال رزرو در نشست پيش‌رو نرخ بهره را كاهش خواهد داد يا خير و اين تصمیمي مي‌تواند روند معاملات در تمامي بازارها را تغيير دهد و به نوعي يك سيگنال قوي براي تمامي بازارها است. از سوی ديگر سرنوشت تعرفه‌ها تا اكتبر نامشخص است و اين مولفه سردرگمي بازارها را در پي دارد. سومين مورد بحران‌هاي ژئوپوليتيك كه هرگونه تنش مي‌تواند مسير بازارها را در تمامي دنيا تغيير دهد. درنهايت بازارهاي چين كه در صورت ادامه رشد سهام فناوري و تقويت تقاضاي داخلي اين بازار مي‌تواند بخشي از فشارهاي منفي جهاني را خنثي كند.
به‌طور كلي سه روز اخير براي بورس‌هاي جهاني تركيبي از فشار و اميد بود. وال‌استريت با احتياط عقب نشست، اروپا زير سايه نگراني‌ها افت كرد، آسيا تضادي آشكار ميان چين و ژاپن نشان داد و هند با جهشي پرقدرت سپتامبر را آغاز كرد. بازار كالا و ارز نيز سيگنال روشني از جابه‌جايي نقدينگي به سمت دارايي‌هاي امن ارسال كردند.
در شرايط كنوني، سرمايه‌گذاران بيش از هر زمان ديگري چشم به داده‌هاي اقتصادي امريكا و تصميمات سياست‌گذاران دوخته‌اند. سپتامبر كه به‌طور سنتي پرريسك‌ترين ماه بازارهاست، امسال نيز مي‌تواند صحنه‌اي براي نوسانات شديد باشد. از اين رو، استراتژي‌هاي محافظه‌كارانه، تنوع‌بخشي پرتفوي و توجه به دارايي‌هاي امن، به عنوان اولويت‌هاي اصلي در دستور كار معامله‌گران و مديران سرمايه قرار گرفته است.
وضعيت بورس ايران
بازار سهام در ايران نيز شرايط خوبي ندارد و همواره شاهد زيان‌هاي پي در پي و خروج نقدينگي از اين بازار هستيم. اخبار سياسي و اقتصادي بسياري روي بازار سهام تاثير ميگذارد اما داده‌هاي بازارهاي جهاني تاثير بسزايي روي روند معاملات دارند و باعث مي‌شود كه شاخص‌هاي بازار سهام تغيير مسير دهند.
