فرار سرمايه از بازار سرمايه
خروج نقدينگي از بازار سهام هر روز قوت مي‌گيرد، درست است شاخص‌هاي بازار اين روزها در محدوده‌هاي مثبت نيز حركت مي‌كنند اما مشكل اينجاست كه حتي با مثبت شدن شاخص‌ها روند معاملات و حتي قيمت سهام بازار تغييري نمي‌كند و همچنان گريز سرمايه‌ها از بازار بيش ازپيش تقويت مي‌شود.
خروج نقدينگي از بازار سهام هر روز قوت مي‌گيرد، درست است شاخص‌هاي بازار اين روزها در محدوده‌هاي مثبت نيز حركت مي‌كنند اما مشكل اينجاست كه حتي با مثبت شدن شاخص‌ها روند معاملات و حتي قيمت سهام بازار تغييري نمي‌كند و همچنان گريز سرمايه‌ها از بازار بيش ازپيش تقويت مي‌شود.
اين روزها اخبار سياسي تاثير بسزايي روي بورس دارند و همين اخبار باعث شده كه شاخص روند اصلاحي را تجربه كند و در ادامه اين مسير نقدينگي و اعتماد نيز از بازار خارج شود. اخباري مثل ترس از جنگ دوباره يا فعال شدن مكانيسم ماشه باعث شده كه سهامداران با احتياط بيشتري در بازار معاملات خود را انجام دهند و به نوعي نسبت به ريسك‌ها و افزايش فشارها در بازار موضع داشته باشند.
بازار سهام طي ماه‌هاي اخير خصوصا نخستين هفته‌ها پس از جنگ روند اصلاحي شديدي را تجربه كرد و نقدينگي به صورت قابل‌توجهي از بازار خارج شد و حتي ارزش معاملات بازار سقوط سنگيني را تجربه كرد و p/e بازار نيز در محدود4.5 الي 5 قرار گرفت كه در مقايسه با ابعاد بازار و مقياس جهاني عدد بسيار پاييني است. كنار هم قرار دادن اين مولفه‌ها نشان مي‌دهد كه نخست بازارسهام از يك بي‌اعتمادي بسيار سنگين رنج مي‌برد و همين موضوع باعث شده كه نقدينگي از بازار فراري شود. البته در شرايط عواملي مثل افزايش نرخ بهره، افزايش نرخ اوراق دولتي و همچنين ريسك‌ها باعث شده كه اين بي‌اعتمادي‌ها به صورت قابل‌توجهي افزايش يابد و سهامداران ترجيح دهند كه در اين شرايط سرمايه‌هاي خود را نگه دارند و به نوعي معاملات خود را متوقف كنند. بازارسرمايه نسبت به اخبار اقتصادي واكنش شديدي دارد و اين اخبار مي‌توانند تعيين‌كننده مسير بورس حتي در بلندمدت باشند. درحال حاضر بازار وزن بالايي نسبت به اخبار مربوط به مكانيسم ماشه داده‌اند، طبق تحليل‌ها اگر مكانيسم ماشه فعال شود بازار سرمايه مسير جديدي را تجربه كرد و برهمين اساس اتاق بازرگاني پيش‌بيني كرده است كه در سناريوي محتمل نرخ دلار 135 هزار تومان و ارزش دلاري بورس به 90 ميليارد دلار مي‌رسد.يعني ارزش ريالي بورس به 12، 150 همت برسد كه الان 8، 600 همت است و اين به منزله رشد 45درصد ارزش بورس در 2025 خواهد بود. در سناريوي بدبينانه هم 25درصد رشد بورس را شاهد خواهيم بود. در اصل فعال شدن مكانيسم ماشه مي‌تواند هزينه‌هاي اقتصادي دربرداشته باشد كه اين موضوع افزايش تورم و افزايش فشارها را در پي دارد و درنتيجه باعث مي‌شود كه ميزان سرمايه‌گذاري در بازارها به صورت قابل‌توجهي كاهش يابد.
ركود در بورس تهران
مونا حاجي علي‌اصغر، كارشناس بازار سرمايه درخصوص شرايط بازار نوشت: بازار سهام ايران در وضعيت ركودي پيچيده‌اي قرار گرفته و اين ركود ناشي از تلاقي سه نيروي بازدارنده اصلي است: نرخ بهره حقيقي بالا، سركوب نرخ ارز و قيمت‌گذاري دستوري، براي خروج از اين تله نياز به اصلاحات سياستي و رويكرد‌هاي بازارمحور وجود دارد. حاجي‌علي‌اصغر افزود: بايد ابزار‌هاي نوين مالي نيز در دستور كار قرار گيرد؛ به عنوان نمونه مي‌توان از تجربه موفق صندوق اسپات بيت‌كوين بلك‌راك الگو گرفت و صندوق‌هاي رمزدارايي در كشور راه‌اندازي كرد تا مسير تازه‌اي براي جذب سرمايه و افزايش كارايي بازار ايجاد شود.با تورم ساختاري، تعيين نرخ‌هاي سود اسمي بالا به بازده بدون ريسك جذاب براي سپرده‌گذاران بدل مي‌شود و هزينه فرصت سرمايه‌گذاري در سهام را افزايش مي‌دهد. اين امر باعث فشار مضاعف بر نسبت P/E، خروج نقدينگي از صندوق‌هاي سهامي و كاهش عمق بازار شده است.
فاصله معنادار دلار آزاد و نيما باعث مي‌شود درآمد صادراتي شركت‌ها در صورت‌هاي مالي با نرخي پايين‌تر از واقعيت اقتصادي شناسايي شود. اين وضعيت موجب انتقال رانت به حلقه‌هاي غيرمولد، كاهش انگيزه توليد و صادرات و بي‌اعتمادي سرمايه‌گذاران نسبت به پايداري سود مي‌شود.
ناترازي انرژي، محدوديت در گاز، برق و ريسك توقف توليد باعث افزايش هزينه‌هاي تمام‌شده و ايجاد عدم قطعيت در ارزش‌گذاري پروژه‌ها شده است. همچنين تفاوت معنادار ميان نرخ دلار آزاد و نيما سبب شده قيمت‌هاي فروش و بهاي مواد اوليه در صورت‌هاي مالي شركت‌ها ناسازگار منعكس شود و كيفيت سودآوري كاهش يابد.ابهام‌هاي سياسي و كوتاه شدن افق ديد سرمايه‌گذاران نسبت به مقررات ارزي، نرخ خوراك، قيمت‌گذاري و روابط خارجي، نرخ تنزيل ذهني را بالا برده است. از سوي ديگر، سياست‌هاي پولي انقباضي بدون لنگر انتظارات و افزايش نرخ بهره بدون چارچوب ارتباطي شفاف، پيامد ركودي براي بازار داشته و شرايط نامطلوب را تشديد كرده است.
تا زماني كه مثلث «نرخ بهره بالا ارز سركوب‌شده قيمت‌گذاري دستوري» برقرار باشد، بازار سرمايه در تله ركود و كم‌عمقي باقي خواهد ماند.راه نجات بورس تركيبي از اصلاحات سياستي قابل پيش‌بيني و نوآوري‌هاي مالي است. تجربه جهاني صندوق‌هاي رمزدارايي، مانند صندوق اسپات بيت‌كوين كه توسط مديراني نظير بلك‌راك عرضه شده، نشان مي‌دهد كه ابزارسازي هوشمند مي‌تواند كانال تازه‌اي براي جذب سرمايه و مديريت ريسك فراهم كند.با يكپارچه‌سازي نرخ ارز، قاعده‌مند كردن قيمت‌گذاري و بازتنظيم سيگنال‌هاي پولي، بورس مي‌تواند از دام ركود خارج شده و دوباره به نقش پيشران تأمين مالي توليد بازگردد.
بازار از نگاه معاملات
در آخرين روز معاملاتي هفته يعني چهارشنبه شاخص كل بورس، با افزايش 14 هزار و 741 واحدي معادل 0.61درصدي روبه رو شد و به تراز 2 ميليون و 431 هزار واحدي رسيد. همچنين شاخص كل هم‌وزن نيز نسبت به معاملات روز گذشته افزايش يك‌هزار و 254 واحدي را تجربه كرد و در جايگاه 760 هزار و 928 واحدي ايستاد. در سوي ديگر معاملات نيز شاخص كل فرابورس 5 واحد رشد كرد و به عدد 23 هزار و 94 واحدي رسيد. از ميان 677 نماد بازار سرمايه 143 نماد مثبت و 422 نماد نيز منفي بودند. همچنين 32 نماد معادل 5درصد از كل نمادها در صف خريد و 182 نماد معادل 26درصد از نمادها در صف فروش حضور داشتند. ارزش كل معاملات بازار سرمايه در روز چهارشنبه برابر با 49 هزار و 668 ميليارد تومان كه 8 درصد از آن يعني 4 هزار و 201 ميليارد تومان به معاملات خرد سهام و حق تقدم و صندوق‌هاي سهامي رسيد. طي روز چهارشنبه صنايع تجهيزات صنعتي، هتل و رستوران، نوشيدني، زغال‌سنگ، كاشي و سراميك، حمل و نقل بارزميني، محصولات لبني، چوب، چاپ و نشر، قطعات خودرو، دارويي، نساجي، سخت‌افزار و تجهيزات، ماشين‌آلات، شيريني، ساير مواد معدني، خرده‌فروشي به استثناي وسايل نقليه، پيمانكاري صنعتي، بيمه، كاني‌هاي فلزي، ليزينگ و خدمات رفاهي متنوع ارزش بازار منفي را ثبت كردند و در مقابل مخابرات، نرم‌افزار و خدمات، فعاليت‌هاي مرتبط با اوراق بهادار، انبوه‌سازي املاك و مستغلات، حمل و نقل از طريق خطوط راه‌آهن، موادشيميايي-متنوع، وسايل خانگي، تامين سرمايه، شكر، خدمات رفاهي-برق، ساير محصولات غذايي نيز بيشترين ارزش بازار مثبت را تجربه كردند.
