تجارت ايران و اوراسيا

آنچه بايد در روند اعزام و پذيرش هيات‌هاي تجاري رعايت شود، جدا شدن ساختار دولتي از ساختار بخش خصوصي است. اگر بخش خصوصي بتواند در اين سفرها، برنامه‌هاي خود را مستقل پيش ببرد از ديدارها و نشست‌هاي خود بهره بيشتري مي‌برد. بايد افتادن سايه رويكردهاي دولتي بر رفتارهاي بخش خصوصي را عاملي دانست كه روي كارايي، چابكي و بهره‌وري بخش خصوصي اثر مي‌گذارد و به كمترين ميزان ممكن كاهش يابد. ايران در بعد صدور خدمات فني مهندسي به اين كشور عملكرد مناسب و موفقي داشته است. همچنين صدور مواد اوليه توليد از جمله قير، سوخت و ... از ايران به ارمنستان هم در سطح خوبي دنبال شده است.

مي توان يكي از ابعاد صادرات به ارمنستان كه فعالان اقتصادي ايراني در آن موفق نبودند را به بازار كالاهاي ساخته شده مانند لوازم خانگي، ماشين‌آلات صنعتي و... مربوط دانست. توليدكنندگان ايراني در ساخت و توليد اين كالاها با چالش جدي مواجه هستند. امروز از نظر تامين ارز، عدم ثبات نرخ، پايدار نبودن انرژي و مشكلات تامين نيروي كار، روند توليد اين كالاها در داخل با چالش روبه‌رو است و بنابراين توليدكننده داخلي توان رقابت خود را در بازارهاي خارجي با رقبا از دست داده است. تداوم شرايطي كه امروز در توليد انواع كالاها شاهد هستيم، بازار منطقه را هم از توليدكنندگان ايراني مي‌گيرد. براي توليد و صادرات محصولات غذايي بايد استانداردهاي قابل قبول و پايداري توصيف كرد تا بدبيني و بي‌اعتمادي نسبت به توليدات ايراني در سطح جامعه به وجود نيايد، امروز اين بدبيني شكل گرفته و تا حدي ورود توليدات غذايي ايراني به ارمنستان را تحت تاثير قرار داده است، چون در كيفيت خود، پايداري لازم را نداشتند. براي حضور در ارمنستان بايد هدف اصلي را اوراسيا ببينيم. ايران كشور بزرگي است و 90 ميليون جمعيت دارد پس براي نفس كشيدن بايد به بازارهاي بزرگ دسترسي پيدا كند. براي تحقق اين هدف هم دولت و هم بخش خصوصي بايد سازوكارهاي خود را همراستا با هم طراحي و اجرا كند. آنچه در قدم اول توسط بخش خصوصي بايد رعايت شود، اعتمادسازي و حفظ آن نسبت به كيفيت كالاي توليدي است كه در اختيار بازار هدف قرار مي‌گيرد. من اعتقاد دارم اين توافق بين دو كشور آذربايجان و ارمنستان صورت گرفته و امروز مي‌توانيم از آن براي خود فرصت‌آفريني كنيم. اين گذرگاه مي‌تواند فرصتي براي روان‌سازي انتقال كالاها باشد و از طرفي امكان ندارد ايران و ارمنستان كه روابط ديرينه‌اي هم با هم دارند در اين مورد هماهنگ نباشند. ايران مي‌تواند با تثبيت جايگاه خود و با تكيه بر ديپلماسي اقتصادي و سياسي قوي و استفاده چند برابري از اين مسير، ساخت گذرگاه را به فرصتي براي خود تبديل كند.