بحران در مديريت شهري پايتخت
جلسه روز سه‌شنبه ۴ شهريور شوراي اسلامي شهر تهران در حالي برگزار شد كه سلسله‌اي از انتقادات جدي به مديريت شهري در حوزه‌هاي زيرساختي، اقتصادي، پژوهشي و منابع انساني مطرح شد.
جلسه روز سه‌شنبه ۴ شهريور شوراي اسلامي شهر تهران در حالي برگزار شد كه سلسله‌اي از انتقادات جدي به مديريت شهري در حوزه‌هاي زيرساختي، اقتصادي، پژوهشي و منابع انساني مطرح شد.
موضوعاتي نظير بي‌توجهي به قانون در اجراي طرح جامع ترافيك، ناكارآمدي در اجراي بخشنامه‌هاي شهرداري، غفلت از پژوهش‌هاي اجتماعي، نارضايتي از شيوه نگهداري نيروهاي حراست و عملكرد ضعيف در نظافت شهري در كانون بحث‌ها قرار داشتند.
اما شايد بتوان گفت كه مهم‌ترين مساله جلسه، اعتراض رسمي رييس شوراي شهر به اقدام شهرداري و شوراي عالي هماهنگي ترافيك كشور بود كه طرح جامع حمل‌ونقل تهران را بدون تصويب شورا، به‌طور مستقيم به مرحله اجرا رسانده بودند.
مهدي چمران با لحني انتقادي نسبت به اين موضوع هشدار داد و گفت: از شوراي عالي هماهنگي ترافيك كشور گلايه‌مندم. ما نامه ارسال كرديم كه طرح در شوراي شهر بررسي شود، اما نپذيرفتند؛ بنابراين ناچار شديم دو فوريت آن را در شورا مطرح كنيم.
او ادامه داد: دوستان وزارت كشور بايد بدانند كه ما اينجا نيستيم فقط هزينه كنيم. اگر شهرداري طرحي را به شوراي عالي بدهد و شورا را در جريان قرار ندهد، اين يعني دور زدن شورا، ما اجازه نمي‌دهيم اين طرح اجرا شود؛ حتي اگر به استعفاي بنده منجر شود، از كيان شورا دفاع مي‌كنم.
در نتيجه، با رأي حداكثري، دو فوريت الزام شهرداري به ارايه لايحه طرح جامع حمل‌ونقل و ترافيك كلانشهر تهران تصويب شد. اين تصميم تأكيدي است بر نقش قانوني شورا در تصويب طرح‌هاي راهبردي شهر.
طرح تفصيلي در خطر است
يكي ديگر از مباحث مهم، اعتراض به تداوم اجراي بخشنامه‌اي از سوي شهردار تهران بود كه به‌رغم مخالفت شوراي شهر تمديد شده است. مهدي عباسي، رييس كميسيون شهرسازي شوراي شهر، اين اقدام را مصداق روشن «حاكميت سليقه بر قانون» دانست.
او در تذكري صريح گفت: پيامد چنين بخشنامه‌هايي، برهم‌ريختگي در ساختار فضايي شهر است. اين يعني هر دوره مديريتي مي‌تواند بر اساس نگاه شخصي خود اقدام كند و اين مساله، در نهايت سرانجام خوبي براي شهر تهران نخواهد داشت.
اين عضو شوراي شهر افزود: اين روند به طرح تفصيلي و طرح جامع آسيب زده و عملاًبرنامه‌ريزي شهري را از بين مي‌برد. همچنين موجب بي‌اعتمادي عمومي و ايجاد احساس تبعيض در جامعه مي‌شود.عباسي تأكيد كرد: عده‌اي از منافع بهره‌مند مي‌شوند و عده‌اي ديگر بي‌بهره مي‌مانند. اين بخشنامه‌ها زمينه‌ساز انتفاع غيرمتعارف برخي پروژه‌هاست و اگر هم براي برخي مديران مهم نباشد، خشم جامعه نخبگان حوزه شهري را در پي دارد.
او با بيان اينكه نبايد از «دفاع مقدس» براي توجيه اين بخشنامه‌ها استفاده شود، گفت: اگر هم قصد صدور چنين بخشنامه‌اي داريد، نام دفاع مقدس و جنگ ۱۲ روزه را از آن‌برداريد. ارزش‌هاي ملي را نبايد براي توجيه تصميم‌هاي مقطعي هزينه كرد.»
۱۲۰ ميليارد تومان بودجه بلاتكليف
زهرا شمس احسان، رييس كميته اجتماعي شوراي شهر، در تذكري مستند و آماري، به عملكرد ضعيف شهرداري تهران در حوزه پژوهش‌هاي اجتماعي و فرهنگي اشاره كرد. او يادآور شد كه با وجود اختصاص بودجه‌اي بالغ بر ۱۲۰ ميليارد تومان به دفتر مطالعات اجتماعي، عملكرد اين بخش در پنج‌ماهه اول سال جاري بسيار ضعيف بوده است.
شمس احسان ادامه داد: مطالعه و تحليل‌هاي عميق، كليد دستيابي به شهرهاي پايدار است. با اين حال، در اين دوره مديريت شهري، دفتر مطالعات اجتماعي و فرهنگي با فراز و نشيب‌هاي جدي مواجه شده يا اساسا در اولويت معاونت اجتماعي نيست، يا فرآيندهاي اداري دچار اختلال هستند.
او با هشدار نسبت به پيامدهاي اين روند گفت: شهرداري ابتدا قصد حذف اين دفتر را داشت كه با دخالت شورا منتفي شد. اما اكنون هم فعاليتي در شأن اين نهاد صورت نگرفته و اين عقب‌ماندگي مطالعاتي به شهر آسيب مي‌زند.
در ادامه سيداحمد علوي، عضو شوراي شهر نيز به تغيير شيفت كاري نيروهاي يگان حفاظت شهرداري از الگوي ۲۴-۴۸ به ۲۴-۲۴ اعتراض كرد و نسبت به عدم اطلاع‌رساني شفاف هشدار داد و گفت: كاركنان يگان حفاظت اعلام كردند اين تغيير به صورت داوطلبانه نيست. اما توضيحات معاون شهرداري خلاف اين را نشان مي‌دهد و شفافيت در چنين مسائلي ضروري است. در پاسخ به نقد علوي، مجيد باقري، معاون برنامه‌ريزي شهرداري تهران، تصريح كرد: اين اقدام كاملاً داوطلبانه است. براي نيروهايي كه شيفت خود را تغيير بدهند، مبلغ ۱۰ ميليون تومان در ماه در نظر گرفته شده و در صورت موفقيت طرح، ممكن است اين رقم افزايش يابد. او افزود: تغيير شيفت‌ها به ما اين امكان را مي‌دهد كه از همان نيروي موجود براي فضاهاي جديد مثل باغ‌راه حضرت زهرا (س) استفاده كنيم.
بازنگري در سنگ‌فرش
خيابان‌هاي مركزي تهران
در جلسه ديروز، موضوعي كه با بازتاب عمومي همراه بوده، درخواست براي تجديد نظر در پروژه‌هاي سنگ‌فرش خيابان‌هاي تاريخي تهران بود. حبيب كاشاني، عضو شوراي شهر، در اين زمينه گفت: خيابان‌هاي ۳۰ تير، چهارراه مخبرالدوله و بهارستان سنگ‌فرش شده‌اند. اين خيابان‌ها پياده‌راه محسوب مي‌شوند اما عبور خودرو همچنان در آنها صورت مي‌گيرد و باعث آسيب به وسايل نقليه مي‌شود.
او خواستار بازنگري در اين پروژه‌ها شد و افزود: اين مساله بايد مجددا بررسي شود. اگر امكان برداشتن سنگ‌فرش‌ها وجود دارد، تجديدنظر صورت بگيرد.
از دزدي كابل تا كمبود چراغ راهنمايي
چمران در بخشي از سخنان خود به كمبود چراغ‌هاي راهنمايي در شهر تهران اشاره كرد و آن را يكي از چالش‌هاي جدي مديريت شهري دانست و گفت: شهرداري در تأمين چراغ‌هاي راهنمايي مشكلاتي دارد. از سوي ديگر، سرقت تأسيسات چراغ‌ها همچون كابل‌ها مانند سرقت كابل‌هاي برق گسترش يافته است. در حال پيگيري هستيم كه چراغ‌ها به انرژي خورشيدي تجهيز شوند.
رييس شوراي شهر همچنين نسبت به انتشار اخباري مبني بر دو طبقه كردن بزرگراه‌ها واكنش نشان داد و گفت: بزرگراه‌هاي ما در طرح جامع وجود دارند، اما هر چه بودجه داشته باشيم، براي مترو هزينه خواهيم كرد. دو طبقه كردن بزرگراه‌ها فعلا در اولويت نيست.
در انتهاي جلسه، چمران به‌صراحت از وضعيت فعلي نظافت شهري انتقاد كرد: هنوز از نظافت شهر راضي نيستيم. قرار است مسوول جديدي براي اين بخش معرفي شود و برنامه‌هايش را ارائه كند.
شهر تهران در بزنگاه پاسخگويي و اصلاح
جلسه ۴ شهريور شوراي اسلامي شهر تهران، تصويري روشن از تعارضات جدي ميان شورا و شهرداري در حوزه‌هاي مختلف تصميم‌گيري و اجرا ارائه داد. بي‌توجهي به نقش شورا در طرح جامع حمل‌ونقل، اجراي بخشنامه‌هايي كه اعتماد عمومي را خدشه‌دار مي‌كند، ناكارآمدي در پژوهش‌هاي اجتماعي، تصميمات غيربهينه در مديريت نيروي انساني و تضعيف سيستم حمل‌ونقل و ترافيك، همگي نشان مي‌دهند كه تهران در آستانه يك بحران مديريتي است.
تكرار جملاتي چون «سليقه به قانون غلبه كرده»، «بي‌اعتمادي عمومي»، «نارضايتي از عملكرد»، «دور زدن شورا» و «ناكارآمدي ساختارها» در يك جلسه شورا، زنگ خطر جدي براي مديريت شهري محسوب مي‌شود. اگر شهرداري نتواند با رويكردي تعاملي، كارشناسي و قانوني، مسير پيش‌رو را اصلاح كند، نه‌تنها پروژه‌هاي شهري با بحران مواجه خواهند شد، بلكه سرمايه اجتماعي نظام مديريت شهري نيز به‌شدت تضعيف خواهد شد.
